TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Bankacılık Yasa Tasarısı kabul edildi.
Komisyon, dün sabah saat 11.30’da başladığı görüşmeleri, 21 saat süren çalışmayla tamamladı. Zaman zaman sert tartışmaların yaşandığı görüşmelerde, tasarı bazı değişikliklerle benimsendi.
Bankacılık Yasa Tasarısı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, bazı değişikliklerle kabul edildi.
Tasarı, finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanmasına, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenliyor.
Tasarı, Türkiye’de kurulacak bankaların taşıması gereken şartları yeniden belirlerken, kurucularda aranacak kriterlerde değişiklik yapıyor. Kurulacak bankanın nakden ve her türlü muvazaadan ari olarak ödenmiş sermayesinin en az 30 milyon YTL olması gerekecek. Kalkınma ve yatırım bankaları için ödenmiş sermaye, bu tutarın üçte ikisinden az olmayacak.
Bir bankanın, faaliyet izninin gerçeğe aykırı beyanlarla alınmış olması veya faaliyet izninin alınmasından itibaren 6 ay içinde faaliyete geçilmemesi ya da bir yıl içinde kesintisiz 6 ay süreyle faaliyette bulunmamış olması halinde, faaliyet izni iptal edilecek.
Faaliyet izninin alındığı tarihten itibaren bir ay içinde ilgili kuruluş birliğine üye olunmaması veya sisteme giriş payının kalan taksitlerinin Fon’a yatırılmamış olması ve BDDK’nın uyarısına rağmen bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda, bankanın faaliyet konuları tek tek sınırlanabilecek.
YURTDIŞINDA ŞUBE AÇMAK
Bankalar, BDDK’ca belirlenecek esaslara ve bu kanunda yer alan kurumsal yönetim hükümleri ile koruyucu hükümlere uyulmuş olması ve BDDK’ya bildirilmiş olması koşuluyla yurtiçinde şube açabilecek.
Türkiye’de kurulu bankalar, BDDK’nın izin vermesi koşuluyla kıyıbankacılığı bölgeleri de dahil olmak üzere yurtdışında şube veya temsilcilik açabilecek, ortaklık kurabilecek veya kurulmuş ortaklıklara katılabilecek.
Bankaların bağımsız denetim, değerleme, derecelendirme ve destek hizmeti faaliyetlerini gerçekleştirecek kuruluşların yetkilendirilmesine, yetkilerinin geçici veya sürekli olarak kaldırılmasına BDDK tarafından karar verilecek.
PAY SAHİPLİĞİ
Bankaların anasözleşme değişikliklerinde BDDK’nın uygun görüşü aranacak. Kurumca uygun görülmeyen değişiklikler genel kurulda karara bağlanamayacak.
Sermaye artırımlarının, her türlü muvazaadan arınmış olarak, ilgili mevzuatla ilave edilmesine izin verilen kaynaklar hariç, iç kaynaklara başvurulmadan nakden ödenmesi zorunlu olacak. Sermaye artırımının Ticaret Sicili’ne tescil edilmesinde kurumun uygun görüşü alınacak.
Bir kişinin, bir bankada doğrudan veya dolaylı pay sahipliği yoluyla sermayenin yüzde 10’unu veya dolaylı payların sermayenin yüzde 10, yüzde 20, yüzde 33 veya yüzde 50’sini aşması sonucunu veren pay edinimleri ile bir ortağa ait payların, bu oranların altına düşmesi sonucunu veren pay devirleri, Kurul’un iznine tabi olacak. Yönetim kuruluna veya denetim komitesine üye belirleme imtiyazı veren payların tesisi, devri veya yeni imtiyazlı pay ihracı, belirtilen oransal sınırlara bakılmaksızın Kurulun iznine tabi olacak. Nitelikli paya sahip olan ortakların, kurucularda aranan nitelikleri taşıması zorunlu olacak. Bir bankanın sermayesinin yüzde 10 veya daha fazlasına sahip tüzel kişilerin paylarının doğrudan veya dolaylı olarak belirtilen oranlar veya esaslar dahilinde el değiştirmesi, devralacak ortağın kurucularda aranan nitelikleri taşıması koşuluyla Kurulun iznine tabi olacak. Türkiye’de faaliyette bulunan bankalardan birinin, diğer bir veya birkaç banka veya finansal kuruluş ile birleşmesi veya bütün aktif ve pasifi ile diğer hak ve yükümlülüklerini Türkiye’de faaliyette bulunan diğer bir bankaya devretmesi, bütün aktif ve pasifleri ile diğer hak ve yükümlülüklerini devir alması veya bölünmesi ya da hisse değişimi, Kurulun iznine bağlı olacak. Bankaların faaliyetlerine son vermeleri ve tasfiyeleri de Kurulun iznine, Kurumun denetimine tabi olacak.
YÖNETİM KURULU BAŞKANI, GENEL MÜDÜR OLAMAYACAK
Bankaların yönetim kurulları, genel müdür dahil 5 kişiden az olamayacak. Genel müdürlük ve yönetim kurulu başkanlığı görevleri aynı kişi tarafından yürütülemeyecek.
Bankaların yönetim kurullarınca, yönetim kurulunun denetim ve gözetim faaliyetlerinin yerine getirilmesine yardımcı olmak üzere "denetim komitesi" oluşturulacak. Denetim komitesi en az iki üyeden oluşacak. Denetim komitesi üyeleri icrai görevi bulunmayan yönetim kurulu üyeleri arasından seçilecek.
Bankalar, maruz kaldıkları risklerin izlenmesi, kontrolünün sağlanması, faaliyetlerinin kapsamı ve yapısıyla uyumlu ve değişen koşullara uygun, tüm şube ve konsolidasyona tabi ortaklıklarını kapsayan yeterli ve etkin bir iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemi kuracak ve işletecek.
BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARININ ÇALIŞMALARI
Bankaların faaliyetlerini, öngörülen hükümler kapsamında denetlemekle yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşlarının çalışma esasları BDDK tarafından belirlenecek.
Bağımsız denetim kuruluşları, bu Kanun uyarınca yaptıkları faaliyetler dolayısıyla üçüncü kişilere verdikleri zararlardan sorumlu olacak.
Bağımsız denetim kuruluşları, denetim esnasında bankanın varlığını tehlikeye sokabilecek veya yöneticilerin kanun veya esas sözleşmeyi ihlal etmiş olduklarını gösteren hususları tespit ederse, durumu derhal BDDK’ya bildirecek.
DEĞERLEME VE DERECELENDİRME KURULUŞLARI
Bankacılıkla ilgili değerlemeler ve derecelendirmeler, BDDK tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, değerleme ve derecelendirme kuruluşlarına yaptırılacak.
Bağımsız denetim, değerleme, derecelendirme ve destek hizmeti kuruluşları, verdikleri hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla sorumluluk sigortası yaptıracak.
Vergi Usul Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, alınan yazılar ve faaliyetler ile ilgili belgelerin asılları veya bunun mümkün olmadığı hallerde doğrulukları şüpheye yer vermeyecek kopyaları ve yazılan yazıların makine ile alınmış, tarih ve numara sırası verilerek düzenlenecek suretleri, ilgili banka nezdinde 10 yıl süreyle saklanacak.
BDDK, bankaların varlıkları, alacakları, özkaynakları, borç, yükümlülük ve taahhütleri, gelir ve giderleri arasındaki ilgi ve dengelerin ve mali bünyeyi etkileyen diğer tüm unsurların ve maruz kalınan risklerin tespiti, tahlili, izlenmesi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi amacıyla sınırlamalar ve standart oranlar da belirlemek suretiyle, gerekli düzenlemeleri yapmaya ve bunlar hakkında her türlü tedbiri almaya yetkili olacak.
Bu Kanun kapsamında öngörülen sınırlamalara ve standart oranlara ilişkin eşiklere erişilmesi veya aşımların oluşması halinde, ilgili banka, durumu derhal BDDK’ya bildirecek.
Bankalar, Kurum tarafından düzenlenecek yönetmelikte öngörülen usul ve esaslara göre yüzde 8 oranından az olmamak üzere belirlenecek sermaye yeterliliği oranını hesaplamak, tutturmak, idame ettirmek ve raporlamak zorunda olacak.
Bankalar, Merkez Bankası’nın uygun görüşü alınmak suretiyle Kurulca belirlenecek usul ve esaslara göre asgari likidite düzeyini hesaplamak, tutturmak, idame ettirmek ve raporlamakla yükümlü bulunacak.
KREDİLER
Bankalarca verilen nakdi krediler ile teminat mektupları, kontrgarantiler, kefaletler, aval, ciro, kabul gibi gayrinakdi krediler ve bu niteliği haiz taahhütler, satın alınan tahvil ve benzeri sermaye piyasası araçları, tevdiatta bulunmak suretiyle ya da herhangi bir şekilde verilen ödünçler, varlıkların vadeli satışından doğan alacaklar, vadesi geçmiş nakdi krediler, tahakkuk etmekle birlikte tahsil edilmemiş faizler, gayrinakdi kredilerin nakde tahvil olan bedelleri, ters repo işlemlerinden alacaklar, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile benzeri diğer sözleşmeler nedeniyle üstlenilen riskler, ortaklık payları ve Kurulca kredi olarak kabul edilen işlemler, izlendikleri hesaba bakılmaksızın bu Kanun uygulamasında kredi sayılacak.
Bunlara ek olarak kalkınma ve yatırım bankalarının finansal kiralama yöntemiyle sağladığı finansmanlar ile katılım bankalarının taşınır ve taşınmaz mal ve hizmet bedellerinin ödenmesi suretiyle veya kar ve zarar ortaklığı yatırımları, taşınmaz, ekipman veya emtia temini veya finansal kiralama, mal karşılığı vesaikin finansmanı, ortak yatırımlar veya benzer yöntemlerle sağladıkları finansmanlar da bu Kanun uygulamasında kredi olarak kabul edilecek.
RİSK GRUPLARI
Risk gruplarını yeniden tanımlayan tasarıya göre, sermayesinin çoğunluğu ayrı ayrı veya birlikte Hazineye, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na, genel veya katma bütçeli dairelere ait bankalar, doğrudan veya dolaylı olarak kontrol ettikleri ortaklıklar da bir risk grubu olarak değerlendirilecek.
Bankalar dışındaki Kamu İktisadi Teşebbüslerinin veya hisselerinin çoğunluğu Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın elinde bulunan diğer kamu kurum ve kuruluşları, sermaye, yönetim ve denetimlerine hakim oldukları bağlı ortaklık, iştirak ve müesseseler ile birlikte bir risk grubu oluşturacak.
KARŞILIKLAR VE TEMİNATLAR
Bankalar, krediler ve diğer alacaklarla ilgili olarak, doğmuş veya doğması muhtemel zararların karşılanması ve bunlar dışında kalan varlıkların değer azalışları için yeterli düzeyde karşılık ayırmak zorunda olacaklar. Krediler ve diğer alacaklarla ilgili olarak ayrılan özel karşılıkların tamamı, ayrıldıkları yılda Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilecek.
KREDİ SINIRLARI
Bankalarca, bir gerçek ya da tüzel kişiye veya bir risk grubuna kullandırılabilecek kredilerin toplamı özkaynaklarının yüzde 25’ini aşamayacak. Bu oran, bankanın dahil olduğu risk grubu bakımından yüzde 20 olarak uygulanacak. Kurul, bu oranı yüzde 25’e kadar yükseltmeye veya kanuni haddine kadar indirmeye yetkili olacak. Bir adi ortaklığa verilen krediler, sorumlulukları oranında ortaklara kullandırılmış sayılacak. Bankalarca, hakim ortak veya nitelikli pay sahibi olup olmadıklarına bakılmaksızın bankaların sermayesinin yüzde 1 ve daha fazla payına sahip olup pay defterine kayıtlı olan tüm ortaklarına ve bunlarla risk grubu oluşturan kişilere kullandırılacak kredilerin toplamı, özkaynaklarının yüzde 50’sini aşamayacak. Bir gerçek ya da tüzel kişiye veya bir risk grubuna özkaynakların yüzde 10’u veya daha fazlası oranında kullandırılan krediler büyük kredi sayılacak ve bunların toplamı, özkaynakların 8 katını aşamayacak.
ORTAKLIK PAYLARINA İLİŞKİN SINIRLAMALAR
Bankaların, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar dışındaki bir ortaklıktaki payı kendi özkaynaklarının yüzde 15’ini, bu ortaklıklardaki paylarının toplam tutarı ise kendi özkaynaklarının yüzde 60’ını aşamayacak.
Bankalar, kendilerinde doğrudan veya dolaylı olarak pay sahibi olan ortaklık ve kuruluşlarda doğrudan veya dolaylı olarak pay sahibi olamayacaklar, bunların hisse senetlerini rehin olarak kabul edemeyecekler ve karşılığında avans veremeyecekler.
GAYRİMENKUL VE EMTİA ÜZERİNE İŞLEMLER
Bankaların gayrimenkullerinin net defter değerleri toplamı, özkaynaklarının yüzde 50’sini aşamayacak. Bu hesaplamada, değerleme veya enflasyon düzeltmesine bağlı olarak oluşan ve gayrimenkul hesabına eklenen değer artışları yüzde 50 oranında dikkate alınacak.
Bankalar, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında gayrimenkul ve emtiayı esas alan sözleşmeler ile Kurulca uygun görülecek kıymetli madenlerin alım ve satımı hariç olmak üzere ticaret amacıyla gayrimenkul ve emtianın alım ve satımı ile uğraşamayacak. Bankalar, ipotekli konut finansmanı kuruluşu ve gayrimenkul yatırım ortaklıkları hariç olmak üzere ana faaliyet konusu gayrimenkul ticareti olan ortaklıklara da katılamayacaklar. Katılım bankaları tarafından gayrimenkul, ekipman veya emtia temini veya finansal kiralama, kar ve zarar ortaklığı, ortak yatırımlar yoluyla finansman sağlanması ve benzeri faaliyetler nedeniyle üstlenilen yükümlülüklerden dolayı gayrimenkul ve emtia üzerine yapılan işlemler ise bu madde ile yasaklanan ve sınırlanan faaliyetler kapsamında değerlendirilmeyecek.
Alacaklardan dolayı edinilmek zorunda kalınan emtia ve gayrimenkullerin elden çıkarılmasına ilişkin usul ve esaslar, Kurul tarafından belirlenecek.
VAKIF VE SANDIKLARIN AÇIKLARI
Bankalarca, münhasıran çalışanlarına ait olmak üzere sağlık ve sosyal yardım, emeklilik, ihtiyat ve tasarruf sağlama amaçlarıyla kurulan sandık ve vakıflara, açıklarının kapatılması için kaynak aktarılmayacak.
"Mevduat ve katılım fonu kabulü"ne ilişkin hükümlere göre, kredi kuruluşları ile özel kanunlarına göre yetkili olanlar dışında hiçbir kişi ya da kuruluş, mevduat veya katılım fonu kabul edemeyecek; ticaret unvanları ve kamuya yapacakları açıklamalar ile ilan ve reklamlarında bu izlenimi yaratacak ifade ve deyimleri kullanamayacak.
Resmi ve özel kuruluşlar ile ortaklıklarda, yalnız çalışanlarına ait olmak üzere sağlık ve sosyal yardım, emeklilik, ihtiyat ve tasarruf sağlama amaçlarıyla kurulan sandık ve vakıfların münhasıran kendi üyelerinden bu amaçlar için topladıkları paralar ile sigorta şirketlerinin işlemleri, mevduat ve katılım fonu kabulü sayılmayacak.
Türkiye’de kurulan kredi kuruluşlarının yurtdışındaki şubeleri ve ortaklıkları, mevduat cüzdanı ve fon toplamaya ilişkin evrakın düzenlenmesi işlemlerini faaliyette bulundukları ülkede yapacak. Bu şube veya ortaklıklar adına hiçbir şekil ve surette yurtiçinde mevduat cüzdanı ve fon toplamaya ilişkin evrak düzenlenemeyecek veya verilemeyecek.
MEVDUAT VE KATILIM FONUNUN ÇEKİLMESİ
Türk Medeni Kanunu’nun rehinlere ve hapis hakkına, Borçlar Kanunu’nun alacağın devir ve temlikine, takasa dair hükümleri ile diğer kanunların verdiği yetkiler ve koyduğu yükümlülükler saklı kalmak koşuluyla, mevduat ve katılım fonu sahiplerine ödenmesi gereken tutarları geri alma hakları hiçbir suretle sınırlandırılamayacak.
Bankalar, nezdlerindeki mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklardan hak sahibinin en son talebi, işlemi, herhangi bir yazılı talimatı tarihinden başlayarak 10 yıl içinde aranmayanlar, zaman aşımına uğrayacak.
Bankacılık Yasa Tasarısı, bankalar için "düzeltici", "iyileştirici" ve "kısıtlaycı önlemler" olmak üzere 3 aşamalı bir sistem öngörüyor.
Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen tasarıya göre, faaliyet izni kaldırılan kredi kuruluşları nezdinde bulunan ve doğruluğu hiçbir şüpheye yer vermeyecek şekilde kanıtlanan mevduat ve katılım fonunun sigorta kapsamındaki kısmı, Fon kaynaklarından ödenecek.
Kanun kapsamındaki kuruluşlar ve faaliyetleri, BDDK’nın denetim ve gözetiminde olacak.
Konsolide denetimi de getiren tasarı uyarınca, konsolide bazda sınırlama ve oranlara tabi olan ana ortaklık, bankalar ve bunların yurtiçi ve yurtdışı bağlı ortaklıkları, birlikte kontrol edilen ortaklıkları, şube ve temsilcilikleri konsolide denetime tabi olacak.
Bankalar her türlü kayıt, bilgi, belge, yapı ve sistemlerini konsolide denetime uygun ve hazır hale getirmek zorunda olacak.
ÖNLEM SÜRECİ
Konsolide veya konsolide olmayan bazda yapılan denetimler sonucunda, tedbir alınmasını gerektiren koşulların varolduğu belirlenirse "düzeltici", "iyileştirici" ve "kısıtlayıcı önlemler" alınacak.
FAALİYET İZNİNİN KALDIRILMASI VEYA FON’A DEVİR
Denetlemeler sonucunda bir bankayla şu durumlardan biri ya da birkaçının varlığı halinde BDDK, en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınan kararla bankanın faaliyet iznini kaldıracak ya da kredi kuruluşunun temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi, zararın mevcut ortakların sermayesinden indirilmesi kaydıyla, kısmen veya tamamen devri, satışı veya birleştirilmesi amacıyla Fona devredecek.
"-Kısıtlayıcı önlemlerin süresi içerisinde ya da her halükarda en geç 12 ay içinde kısmen ya da tamamen alınmaması ya da bu tedbirleri kısmen veya tamamen almış olmasına rağmen, mali bünyesinin güçlendirilmesine imkan bulunmadığı veya bu tedbirler alınmış olsa dahi mali bünyesinin güçlendirilemeyeceğinin tespit edilmesi, -Faaliyetine devamının mevduat ve katılım fonu sahiplerinin hakları ve mali sistemin güven ve istikrarı bakımından tehlike arz ettiğinin ortaya çıkması, -Yükümlülüklerini vadesinde yerine getiremediğinin tespit edilmesi, -Yükümlülüklerinin toplam değerinin varlıklarının toplam değerini aşması, -Hakim ortaklarının veya yöneticilerinin, banka kaynaklarının, bankanın emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek biçimde doğrudan veya dolaylı veya dolanlı olarak kendi lehlerine kullanması veya dolanlı olarak kaynak kullandırması ve bankayı bu suretle zarara uğratması."
BAŞKA BANKAYLA BİRLEŞTİREBİLECEK
Fon, ortaklarının temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi kendisine devredilen bankalarla ilgili yetkilerini, maliyet etkinliğini sağlama ve mali sistemin güven ve istikrarını koruma ilkeleri doğrultusunda kullanacak.
Fon, hisselerinin çoğunluğu veya tamamı kendisine intikal eden bankanın, gerektiğinde mali ve teknik yardım da sağlamak suretiyle varlık ve yükümlülüklerini kısmen veya tamamen, mevcut bankalardan istekli olanlara ya da kurulacak bir bankaya devredebilecek. Ayrıca Fon, bankayı istekli olan başka bir bankayla birleştirebilecek.
Fon, mali bünyenin güçlendirilmesi ve yeniden yapılandırılması için gerektiğinde sermayesini artırabilecek, zorunlu karşılık ve umumi disponibilite yükümlülüklerinden kaynaklanan cezai faizlerini kaldırabilecek, iştirak, gayrimenkul ve diğer aktiflerini satın alabilecek veya bunları teminat olarak alıp karşılığında avans verebilecek. Bankanın likidite ihtiyacını gidermek üzere mevduat koyabilecek olan Fon, sahip olduğu aktifleri üçüncü kişilere satmaya ve BDDK’dan izin almak kaydıyla üçüncü kişilere devretmeye de yetkili olacak.
Finansal sistemin bütününe sirayet edebilecek ölçüde olumsuz bir gelişmenin ortaya çıkması ve bu durumun kurumun koordinasyonunda Fon, Hazine Müsteşarlığı ve Merkez Bankası tarafından müştereken tespiti halinde alınacak olağanüstü önlemleri belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak. İlgili kurum ve kuruluşlar da bu önlemleri derhal uygulamakla yetkili ve sorumlu olacak.
EN GEÇ 9 AY İÇİNDE
Temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fon’a devredilen bankaların, mali bünyelerinin güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması, devri, birleştirilmesi ve satışı ile ilgili süreç, devrin yapıldığı tarihten itibaren en geç 9 ay içinde tamamlanacak. Bu sürede devir, birleşme veya satışın tamamlanamamış olması halinde Fon’un talebi üzerine BDDK, bankanın faaliyet iznini kaldıracak.
BANKA KAYNAKLARININ İSRAFI
Faaliyet izni kaldırılan veya Fon’a devredilen bankaların hakim ortakları ve yöneticileri, bu kanunun şahsi sorumluluğa ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kullandıkları kaynakları ve bu suretle uğranılan zararları Fon tarafından verilecek süre içinde iade ve tazmin edecekler.
Faaliyet izni kaldırılan bankanın yönetim ve denetimi Fon’a geçecek.
İznin kaldırılmasına ilişkin BDDK kararının Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren, banka hakkındaki ihtiyati tedbir dahil her türlü icra ve iflas takibatı duracak, yeni icra ve iflas takibatı yapılamayacak. Banka hakkında Fon haricinde üçüncü kişiler tarafından açılmış tüm dava, icra ve iflas takipleri mahkeme, icra ve iflas dairesi tarafından derhal Fon’a bildirilecek.
Fon, yönetim ve denetimi kendisine intikal eden bankadaki sigortalı mevduatı ve sigortalı katılım fonunu doğrudan veya ilan edeceği bir başka banka aracılığı ile ödeyerek, mevduat ve katılım fonu sahipleri yerine bankanın doğrudan doğruya iflasını isteyecek. Bu görev ve yetki münhasıran Fona’a ait olacak. Bu şekilde yapılacak iflas isteminde 2004 sayılı İcra İflas Yasası’nın iflasın ertelenmesine ilişkin hükümleri uygulanmayacak.
Yönetim ve denetimi Fon’a intikal eden banka hakkında iflas kararı verilmesi halinde Fon, iflas masasına, tüm imtiyazlı alacaklılardan önce gelmek üzere imtiyazlı alacaklı sıfatıyla iştirak edecek. Fon, iflas dairesi alacaklılar toplantısı ve iflas idaresi görev ve yetkilerine sahip olarak bankayı tasfiye edecek.
İflas kararı verilmeyen hallerde bankanın iradi tasfiyesi, banka genel kurul kararı aranmaksızın ve Türk Ticaret Kanununun anonim şirketlerin infisah ve tasfiyeye ilişkin hükümlerine tabi olmadan, tasfiye kurulu üyelerinin Fon tarafından atanması suretiyle gerçekleştirilecek.
Faaliyet izni kaldırılan yabancı banka şubeleri hakkında da bu hükümler uygulanacak.
ÜCRETLER, MALİ VE DİĞER SOSYAL HAKLAR
BDDK Başkanına, Başbakanlık Müsteşarı için belirlenen her türlü ödemeler dahil mali ve sosyal haklar tutarında aylık ücret ödenecek.
Kurul başkan ve üyelerine bu ücretlerin yarısı tutarında herhangi bir kesintiye tabi tutulmaksızın her ay tazminat ödenecek.
Kurumun kadro karşılığı sözleşmeli personelinin ücretleri ile diğer mali ve sosyal hakları, birinci fıkrada belirlenen ücret tavanını geçmemek üzere kurul tarafından tespit edilecek.
Fon’un yönetim ve denetimini devraldığı şirketlerin yönetim, denetim veya tasfiye kurularına atanan memurlar ve diğer kamu görevlilerine, KİT yönetim kurulu üyeleri için belirlenen aylık ücretin 3 katına kadar ücret ödenebilecek.
CEZAİ VE HUKUKİ SORUMLULUK
Kurul başkan ve üyeleri ile kurum personelinin görevleriyle bağlantılı olarak işledikleri iddia edilen suçlara ilişkin soruşturmalar, kurul başkan ve üyeleri için ilgili bakanın, kurum personeli için ise başkanın izin vermesi kaydıyla genel hükümlere göre yapılacak.
Kurul üyeleri ile personelinin iştirak halinde işledikleri iddia edilen suçlara ilişkin soruşturmalarda kurum personeli hakkında soruşturma izni verme yetkisi ilgili bakana ait olacak.
Kurul başkan ve üyeleri ile kurum personelinin, görevden ayrılmış olsalar dahi görevleriyle bağlantılı olarak işledikleri iddia edilen suçlardan dolayı başlatılan soruşturma ve kovuşturmalar, ücreti BDDK tarafından ödenecek bir avukat tarafından takip edilecek.
Fon Kurulu Başkanı ve üyeleri Fon’a devredilen kuruluşlar ve bunların ortaklıkları ile Fon’un satışını yaptığı kuruluşlarda, görevlerinden ayrılmalarını izleyen 2 yıl süreyle görev alamayacak.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen Bankacılık Kanunu Tasarısı’na göre, faaliyet izni kaldırılan veya Fon’a devredilen bankaların ana sözleşmelerinde yer alan düzenlemelerin, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın, genel kurul yapılmadan değiştirilmesine ve tescil ettirilmesine Fon yetkili olacak.
Fon, faaliyet izni kaldırılan veya Fon’a devredilen bankaların hakim ortaklarından ve tüzel kişi ortaklarının sermayesinin yüzde 10’undan fazlasına sahip gerçek kişi hissedarlarından ve
yöneticilerinden, eş, üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımları, evlatlıkları ve kendilerini evlat edinenlerden mal beyanı istemeye yetkili olacak.
Bir bankanın yöneticilerinin ve denetçilerinin, kanuna aykırı karar ve işlemleriyle bankanın faaliyet izninin kaldırılması veya Fon’a devrine neden olduklarının tespiti halinde, bankaya verdikleri zararlarla sınırlı olarak bunların şahsi sorumlulukları yoluna gidilecek. Bu kişilerin, Fon Kurulu kararına istinaden ve Fonun talebi üzerine, doğrudan şahsen iflaslarına mahkemece karar verilebilecek.
Bu karar ve işlemler, bankanın hakim ortaklarına menfaat temini amacıyla yapıldığı takdirde, menfaat temin eden ortaklar hakkında da temin ettikleri menfaat üzerinden uygulanacak.
TMSF İLE İLGİLİ HÜKÜMLER
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF-Fon), Bankacılık mevzuatı ve ilgili diğer hukuki düzenlemelerle verilen yetkiler çerçevesinde, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla şu görevleri yerine getirecek:
"Mevduatın ve katılım fonlarının sigorta edilmesi, Fon bankalarının yönetilmesi, mali bünyelerinin güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması, devri, birleştirilmesi, satışı, tasfiyesi, Fon alacaklarının takip ve tahsili işlemlerinin yürütülmesi ve sonuçlandırılması, Fon varlık ve kaynaklarının idare edilmesi ve kanunla verilen diğer görevlerin ifası." TMSF, kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip olacak.
Görevini bağımsız olarak yerine getirecek olan Fon kararları yerindelik denetimine tabi tutulamayacak. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, Fon Kurulu’nun kararlarını etkilemek amacıyla emir ve talimat veremeyecek.
Fon, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulu ile Başkanlık’tan oluşacak. Merkezi İstanbul’da olacak Fon, görevli ve yetkili olduğu alanın yoğun olduğu illerde olmak ve sayısı üçü geçmemek kaydıyla Bakanlar Kurulu kararıyla yurt içi temsilcilik ve tahsilat birimleri açabilecek.
Fon, Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, Devlet İhale Kanunu ile Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmayacak.
GÖREVLERİNE SON VERİLEMEYECEK
Fon Kurulu Başkan ve üyelerinin görev süresi altı yıl olacak.
Süreleri biten başkan ve üyeler yeniden atanamayacak. Başkanlığın ve üyeliğin herhangi bir sebeple boşalması halinde, boşalan yere bir ay içinde atama yapılacak. Bu şekilde atananlar, bir defalığına tekrar atanabilecek.
Fon Kurulu Başkan ve üyelerinin görev süreleri dolmadan herhangi bir nedenle görevlerine son verilemeyecek. Ancak, ciddi hastalık veya sakatlık nedeniyle iş göremeyecekleri, atanmaları için gerekli şartları kaybettikleri, durumlarının yasada belirtilen yasaklara aykırı olduğu anlaşılan veya görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlardan dolayı haklarında verilen mahkumiyet kararı kesinleşen Fon Kurulu başkan ve üyelerinin görevleri, Başbakanın onayıyla sona erecek.
Fon Kurulu Başkan ve üyeleri, asli görevlerini aksatmayan bilimsel amaçlı yayın, ders ve konferans ile telif hakları hariç Fon’daki resmi görevlerinin yürütülmesi dışında kalan resmi veya özel hiçbir görev alamayacak, dernek, vakıf, kooperatif ve benzeri yerlerde yöneticilik yapamayacak, ticaretle uğraşamayacak, serbest meslek faaliyetinde bulunamayacak, bu kanun kapsamındaki kuruluşlar ve bunların doğrudan ya da dolaylı ortaklıklarında pay sahibi olamayacak, hakemlik ve bilirkişilik yapamayacak.
2 YILLIK GÖREV YASAĞI
Fon Kurulu Başkan ve üyeleri, göreve başlamadan önce, kendilerinin veya eş ve velayeti altındaki çocuklarının sahibi bulunduğu menkul kıymetlerden Hazine tarafından çıkarılan borçlanmaya ilişkin olanlar hariç, bu kanun kapsamındaki kuruluşlar ve bunların doğrudan ya da dolaylı ortaklıklarına ait her türlü sermaye piyasası araçlarını eş, evlatlık, üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımları dışındakilere 30 gün içinde satarak elden çıkaracak.
Atanmalarını izleyen 30 günlük sürede bunu yapmayan Fon Kurulu üyeleri, üyelikten çekilmiş sayılacak.
Fon Kurulu Başkan ve üyeleri, görevden ayrılmalarının üzerinden iki yıl geçmeden, Fon’a devredilen veya Fon’un sattığı kuruluşlarda ve bunların doğrudan ya da dolaylı ortaklıklarında görev alamayacak.
VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
Komisyonda verilen bir önergenin kabulüyle, Fon’un varlıklarının yönetimi ve alacaklarının anonim şirket aracılığıyla tahsil edilebilmesini öngören hükümler tasarıdan çıkarıldı. Aynı şekilde, bir bankanın iflas veya tasfiyesinde tesis edilecek işlemlerin uygulanması amacıyla Kurul’dan alınacak izinle ve geçici bir süreyle faaliyette bulunmak üzere, hisselerinin tamamı Fon’a ait banka kurma yetkisi de tasarıdan çıkarıldı.
Varlık yönetim şirketleri de bu düzenlemeye tabi olarak faaliyetlerini yürütecek.
FAİZ ORANLARI
Bakanlar Kurulu, bankaların ödünç para verme işleminde ve mevduat kabulünde uygulanacak azami faiz oranlarını, katılma hesaplarında kar ve zarara katılma oranlarını, özel cari hesaplar dahil sayılan işlemlerde sağlanacak diğer menfaatlerin nitelikleri ile azami miktar ve oranlarını tespit etmeye, bunları kısmen veya tamamen serbest bırakmaya yetkili olacak. Bakanlar Kurulu, bu yetkilerini Merkez Bankası’na devredebilecek.
Birleşme, bölünme ve devir hallerinde Merkez Bankası’nın bankaların zorunlu karşılıklarını iade etmesinin veya bu hükümlülüklerini ertelemesinin BDDK kararıyla olmasını öngören hüküm, tasarıdan çıkarıldı.
İHLAS FİNANS
Komisyonda, CHP’li milletvekillerinin verdiği bir önergeyle İhlas Finans ile ilgili düzenleme de tasarıya konuldu.
Buna göre, genel hükümlere göre tasfiye edilmekte olan özel finans kurumlarının tasfiyesi, Fon tarafından yürütülecek. Genel hükümlere göre atanmış olan tasfiye memurlarının görevinin düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sona erecek. Özel finans kurumlarının iradi tasfiyesi kaldığı yerden, Fon tarafından yürütülecek. Fon, söz konusu özel finans kurumlarının tasfiyesine ilişkin olarak kendisine verilen görev ve yetkilere de sahip olacak.
VAKIFBANK
Komisyon’da kabul edilen bir diğer önergeyle, Vakıfbank’ın özelleştirilmesinin önündeki engel kaldırılıyor. Vakıfbank’ın sermaye artırımı yoluyla halka arz yapabilmesini teminen, mevcut sermaye piyasası mevzuatı ve SPK uygulamaları kapsamında (D) grubu olarak adlandırılan yeni bir pay grubu ihdas edilecek.
BANKA SANDIKLARI DÜZENLEMESİ
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası’ndaki söz konusu düzenleme, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret ve sanayi odaları, borsalar ve bunların oluşturduğu birlikler personeli için kurulmuş bulunan sandıkların iştirakçileri ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından aylık veya gelir alanlar ile bunların hak sahiplerinin herhangi bir işleme gerek kalmaksızın yasanın yayımı tarihinden itibaren 2 yıl içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na devredilmesini ve devir tarihi itibarıyla iştirakçilerin sigortalı olmasını öngörüyor.
Devir tarihi itibariyle devredilen kişilerle ilgili olarak sandıkların yükümlülüğü, peşin olarak hesaplanacak. Peşin değerin aktüeryal hesabında kullanılacak teknik faiz olarak 30 Haziran 2005 tarihi itibarıyla en uzun vadeli iskontolu YTL cinsinden ihraç edilmiş devlet iç borçlanma senedinin ihraç anındaki nominal faiz oranı, enflasyon hedefi kullanılarak reel hale getirilen faiz oranı esas alınarak belirlenecek.
Belirlenen peşin değer, 15 yıldan fazla olmamak üzere yıllık eşit taksitlerle ve iç borçlanma senetlerinin yıllık ortalama nominal faizi üzerinden sandıklar ile sandıkların iştirakçilerine istihdam eden kuruluşlardan tahsil edilecek.
Devir tamamlanıncaya kadar, sandık iştirakçilerine sağlanan sosyal sigorta yardımları ile iştirakçilerin primlerinin tahsiline, sandık mevzuatı hükümlerine göre devam edilecek.
Tasarıyla, kuruluşlara ve ilgili kişilere ilişkin idari para cezalarına alt sınır getirildi. Verilecek cezaların alt sınırı, 5 bin YTL’den başlayacak.
"ARKADAŞLARIMIN ÜCRETİ ARTMAYACAKSA..."
BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, BDDK ve TMSF başkanları ve çalışanlarının ekonomik ve sosyal haklarını düzenleyen maddeler görüşülürken, şahsi durumu ile ilgili ifadelerinin yanlış anlaşıldığını belirterek, "Eğer daha fazla para isteseydim, Halkbank’tan buraya gelmezdim. Ben belli yerlerde çalıştıracak nitelikli eleman bulamıyorum. Eğer arkadaşlarımın ücretlerinde artış olmayacaksa ben şahsen kendim için artış yapılmasını istemiyorum" dedi.
Devlet Bakanı Ali Babacan, yapılmak istenen düzenlemeye karşı çıkarak, konunun hükümette görüşülmediğini belitti ve "Sayın Başbakan da bu konuda çok hassas..." dedi.
Babacan’ın karşı çıkmasına rağmen, Fon ve Kurul çalışanlarının mali ve sosyal haklarında iyileştirme öngören önergeler, AK Parti ve CHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi.
(milliyet)
Güncellenme Tarihi : 17.3.2016 12:27
