Bilim
  • 4.11.2005 00:43

YENİ BULUNAN DEV KARADELİK BİLİMADAMLARINI KORKUTTU

Bulguları Nature dergisinde de yayımlanan bilimadamları, karadeliğin büyüklüğünün, önceden tahmin edilenden küçük olduğunu belirtirken, Sgr A'nın büyüklüğünün Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesi kadar (yaklaşık 300 milyon kilometre) olduğu ifade edildi. Bu karadeliğin genişliği, daha önce bunun iki katı olduğu tahmin ediliyordu. Kütlesinin 4 milyon güneşe bedel olduğu tahmin edilen karadeliğin, nötron yıldızlarından oluştuğu ve evrende bilinen en yoğun cisim olduğu sanılıyor.

-KARADELİK NEDİR?-

Aslında teleskop veya radyoteleskop gibi hiçbir fiziki gözlem aletiyle varlığı keşfedilemeyen, ancak etrafında meydana getirdiği tesir ve değişikliklerle teşhis edilebilen karadelikler, çekim gücü sonsuza yakın olduğu için ısı, ışık ve ses dahil her şeyi yutan son derece yoğunlaşmış dev gök cisimleri olarak kabul ediliyor. Yakın zamanlara kadar gökbilim, kara deliklerden tamamen habersizdi. Uzayda bu şekilde her şeyi yutabilecek dehşetli bir çekim gücünün varlığı hiç düşünülmemişti.

Ancak, fiziki ömrünü tamamlayarak ölen yıldızların sonunun ne olduğunun yavaş yavaş anlaşılması ve galaksilerin çeşitli noktalarında görülen tuhaf olaylar, birçok gök cisminin arkasında hiçbir iz bırakmadan yok olması, gaz ve toz bulutlarının bir nokta etrafında meydana getirdiği spiral şeklindeki dönüşüm, uzayın bu noktalarında çekim gücü korkunç bir cismin varlığını apaçık ortaya koyuyordu. Karadelik ilk defa Einstein'in genel relativite (izafiyet) teorisinden faydalanılarak 1939'da Amerikalı bilimadamı Robert Oppenheimer ve Hartland S.Synder tarafından açıklandı. İleri sürülen bir hipoteze göre karadelik, yıldızların meydana gelişi ve devamının bir neticesi.

Milyonlarca sene boyunca parlayan bir yıldız sonunda yakıtını tüketiyor. Bu yüzden de şiddetli bir şekilde büzülmekte ve bu şekilde meydana gelen ters tepki yıldızın tekrar ısınmasına yol açmarken sonunda yıldızı infilak ettiriyor. Patlayan yıldızın bir bölümü uzaya dağılırken, çekirdek büzülmesine devam ederken, yoğunluğu da giderek artıyor. Sonunda koskoca yıldızın çapı birkaç kilometreye inince yoğunluk müthiş bir ölçüye çıkıyor, artık ısıyı ve ışığı yutacak bir hale geliyor.

Madde o kadar sıkıyor ki mesela 696 bin km yarıçapındaki güneşin bu şekilde büzülmesi ile 2,5 km yarıçapında bir karadelik meydana geliyor. Bir başka hipoteze göre karadelik ''süper nova'' olarak tanımlanan çok büyük kütleye sahip yıldızların infilakinden sonra enerjisinin tükenmesi ile meydana geliyor. Süper nova demirden çok ağır metallerden meydana geldiği için füzyon meydana gelemiyor.

Enerjisini füzyon reaksiyonu ile ısıya ve radyasyon parçalarına çeviremeyen bu büyük yıldız sonunda infilak ediyor. Samanyolu galaksisindeki güneş sisteminin böyle bir süper novanın infilakı ile oluştuğu ve Samanyolu galaksisinde buna benzer binlerce karadelik meydana geldiği zannediliyor. Astronomlara göre, bir karadeliğin yıldızları yuta yuta büyümesi, zamanla bütün bir galaksiyi yutacak hale gelmesine yol açabilecek

Güncellenme Tarihi : 25.3.2016 10:44

İLGİLİ HABERLER