BM GÜVENLİK KONSEYİ, IRAK TASARISINI TÜM ÜYELERİNİN KABUL OYUYLA ONAYLADI

KAYNAK : Haber Vitrini BİRLEŞMİŞ MİLLETLER- ABD'nin hazırladığı Irak'ın silahsızlandırılması ve silah müfettişlerinin Bağdat'a dönüşünü sağlayacak yeni karar tasarısı, BM Güvenlik Konseyi tarafından kabul edildi. Rusya ve Fransa'nın son güne kadar gösterdiği tasarı aleyhindeki tavır, ABD'nin karar tasarısındaki bazı maddeleri yumuşatması üzerine değişmişti. BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın da hazır bulunduğu oturumunda kabul edilen tasarıda Irak yönetiminden, kendi halkı ve dünya barışı için yeni BM kararlarına uyması isteniyor. ABD Başkanı George W.Bush, kararın onaylanmasının ardından yaptığı açıklamada, Irak Lideri Saddam Hüseyin'in BM kararlarına şartsız ve acilen uyması gerektiğini, aksi taktirde bir askeri operasyonun kaçınılmaz olduğunu söyledi. Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'e seslenen BM Genel Sekreteri Kofi Annan ise,"Kendi halkının iyiliği ve dünya barışı için bu kararı kabul et" çağrısında bulundu. ABD TAVİZ VERDİ AMA SALDIRMAKTA SERBEST ABD'nin 8 haftadır süren pazarlıklar sırasında üçüncü kez kaleme aldığı karar tasarısı, Irak'a karşı herhangi bir askeri saldırı düzenlenmeden önce BM Güvenlik Konseyi'ne sınırlı bir rol verilmesi de dahil çeşitli tavizler içeriyor. Ancak tasarı, Bağdat'ın kitle imha silahlarını araştıran BM denetçileri ile işbirliği yapmaması halinde Washington'u Irak'a saldırmakta serbest bırakıyor. Fransa ve Rusya, düne kadar yapılan pazarlıklarda tasarının, Washington'un istediği zaman Irak'a saldırmasına izin verecek, ardından da Birleşmiş Milletler'in buna yetki verdiğini iddia etmesini sağlayacak gizli ifadeler içermemesinde ısrar ettiler. Amerikan tasarısı, Irak'ın BM silah denetçileri ile işbirliği yapmaması halinde Güvenlik Konseyi'nin acilen toplanarak yeniden istişare yapmasını öngörüyor. Bu istişarelerde kuvvet kullanılmasına yetki verilebilmesine rağmen tasarı bunu şart koşmuyor. IRAK'IN İHLALLERİNİ BİLDİRME GÖREVİ BLİX'E Aslında, tasarı üzerindeki anlaşmazlık, Irak'ın yeni kararın gereklerini ihlal etmesi halinde daha fazla ciddi ihlalde bulunmuş olacağını öngören paragraftaki "ve" ve "veya" sözcükleri üzerinde yoğunlaştı. Amerika; Fransa ve Rusya'yı tatmin etmek için buradaki "veya" sözcüğünü çıkararak, Irak'ın ciddi ihlalde bulunması halinde bunu Konsey'e bildirme görevini BM Silah Denetim Komisyonu Başkanı'na verdi. Ancak Amerikalı yetkililer, bu noktayı fazla vurgulamamayı tercih ettiler ve kendileri de dahil herhangi bir Konsey üyesinin, Irak'ın ihlalde bulunup bulunmadığını Konsey'e haber verebileceğini kaydettiler. Amerikan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Richard Boucher de, Konsey üyelerinden her birinin, herhangi bir konuyu Konsey'e ileterek, üyelerin bu konuyu ele almalarını isteyebileceğini ve harekete geçmesini talep edebileceğini söyledi. Yine de pek çok ülke, Irak'ın herhangi biçimde ihlalde bulunduğunu ilan etmek için önceliğin BM silah denetçilerine verilmesini ve böylece Amerika'nın tek taraflı karar vermesinin önlenmesini istedi. IRAK'A BİR HAFTALIK SÜRE Kabul edilen tasarı, Irak'ın kitle imha silahlarından arınması için Irak'a son bir fırsat tanındığını belirtiyor ve bunu yapmaması halinde "sonuçlarına katlanması" uyarısında bulunuyor. 6 sayfalık tasarı, Irak'a kararı kabul etmesi için 15 Kasım'a kadar süre verirken, sahip olduğu tüm nükleer, kimyasal, biyolojik ve balistik silah programlarını bildirmesi için de 30 günlük süre tanıyor. Ayrıca BM silah denetçilerine, Irak lideri Saddam Hüseyin'in sarayları da dahil, tüm tesislerine sınırsız denetim hakkı veriyor. BM silah denetim komisyonu Başkanı Hans Blix de kararın kabulünden sonraki 10 gün içinde ilk silah denetçilerinin Bağdat'a gidebileceğini söyledi. Blix ve Uluslararası Atom Enerjisi Başkanı Muhammed El Baradey, bundan sonra Irak'ta denetimlere başlamak için 45 gün, Konsey'e rapor sunmak için de 60 günleri olacak. Bu arada denetçiler, Irak'ın herhangi bir ihlalde bulunması durumunda, bunu derhal değerlendirme yapacak olan Güvenlik Konseyi'ne bildirecek. Tasarı ayrıca, yükümlülüklerini yerine getirmesi halinde, Irak'a 10 yılı aşkın bir süredir uygulanan yaptırımları kaldırma olasılığı da tanıyor. TASARININ YUMUŞATILAN BÖLÜMLERİ Karar tasarısı, Başkan Bush'ın 12 Eylül'de BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmanın ardından Amerikan yönetiminin sunduğu ilk karar tasarısının oldukça yumuşatılmış halini oluşturuyor. Washington, silah denetçilerinin yapacağı ilerlemeyi dikkate almadan Irak'a kuvvet kullanılması talebinden, BM üyelerinden gördüğü tepki üzerine vazgeçti. Ayrıca, BM ekiplerine kendi silah uzmanları ve askerlerini katma ve hangi tesislerin inceleneceğini önerme isteklerinden de geri adım atmak zorunda kaldı. Öte yandan, karara tepki gösteren Irak'ın BM Daimi Temsilcisi Muhammed Eldouri, tasarının silahsızlanma önlemi olmaktan çok, savaş hazırlığı anlamına geldiğini savundu. Eldouri, "Biz bu kararı, Irak'a karşı savaş başlatacak bir araç olarak görüyoruz" ifadelerini kullandı. Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 18:36