İŞTE YARGITAY'IN ZAMAN AŞIMI HESABI

Yargıtay Başsavcısı’nın yaptığı zaman aşımı hesabı, Anayasa ve TCK’daki boşluğu ortaya çıkardı. Bu boşluk, eski Başbakan Mesut Yılmaz ve Güneş Taner için kurtuluş formülü oldu.
Yargıtay Başsavcısı Nuri Ok, eski Başbakan Mesut Yılmaz ile eski Devlet Bakanı Güneş Taner'in Yüce Divan'da yargılandıkları davada görüşünü açıklarken, Anayasa ve TCK’daki yasal boşluğu buldu. Bu boşluk, Yılmaz ve Taner için kurtuluş formülünü de beraberinde getirdi. Başsavcı Ok, Anayasa'nın 83'üncü maddesinde, milletvekillerinin işlediği suçlarda zaman aşımının nasıl kesileceğinin gösterildiğini belirtti. Nuri Ok, başbakan ve bakanların yargılanmasını düzenleyen Anayasa'nın 100'üncü maddesinde ise zaman aşımının nasıl kesileceğinin belirtilmediğine dikkati çekti. Başsavcı Ok, bu boşluğu gerekçe göstererek zamanaşımı hesabını, bu süreleri de dahil ederek yaptı.

NASIL HESAPLADI?

Yargıtay Başsavcısı, zaman aşımı süresinin dolduğunu belirtip, Yılmaz ve Taner hakkındaki davaların düşürülmesini istedi. Nuri Ok'un zaman aşımı yorumu özetle şöyle:

- Bazı suçlar açısından benimsenmiş özel düzenlemeler bir tarafa bırakıldığında zaman aşımı (eski) 765 sayılı TCK'nın 102 ile 118, (yeni) 5237 sayılı TCK'nın 66 ile 72'nci maddelerinde düzenlenmiştir.

- Zaman aşımının hukuki niteliği konusunda uzlaşma yoktur. Kimi hukukçular zaman aşımını ceza muhakemesi kurumu olduğunu savunmakta ise de zamanaşımının süresi, başlangıcı, kesilmesi, durması ve sonuçlarının ceza kanunlarında düzenlenmesi (eski TCK 102 ilâ 118; yeni TCK 66 ilâ 72) ve Anayasa'nın 38/2 maddesinde zaman aşımına ilişkin olarak suç ve cezalara ilişkin esasların uygulanacağının benimsenmiş olması da gözetildiğinde, zaman aşımının hukukumuzda bir maddi ceza hukuku kurumu olarak kabul edildiği kesinlikle söylenebilir; uygulama da bu yöndedir.

- Sanık aleyhindeki düzenlemeler dikkate alınmamaktadır. Yeni TCK'da öngörülen zaman aşımı süreleri daha uzun olduğundan, lehlerine düzenlemeler içeren eski TCK esas alınacaktır. Görevi kötüye kullanma suçu eski TCK'da 5, yeni TCK'da 8 yıl olarak belirtilmiştir.

- Zaman aşımı, işlemeye başladıktan sonra sonucunu doğuruncaya kadar devam etmesi kural, engelleri ise istisnadır. Eski TCK'da zaman aşımının kesilmesi 104, durması ise 107'nci maddede düzenlenmiştir. 107'nci maddeye göre zaman aşımı, kamu dâvasının açılması izin (mezuniyet) veya karar alınmasına ya da diğer bir mercide çözülmesi gereken bir meselenin sonucuna bağlı olduğu takdirde, izin veya kararın alınmasına, meselenin çözümüne kadar zaman aşımı durmaktadır.
Bakan aşıyor, vekil takılıyor

Anayasa'nın 'Yasama Dokunulmazlığı' başlıklı 83'üncü maddesi zaman aşımı konusunda milletvekillerine özgü hüküm içermektedir. Maddenin 3'üncü fıkrasının 1'inci cümlesine göre 'TBMM üyesi hakkında, seçiminden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, üyelik sıfatının sona ermesine bırakılacak', 2'nci cümlesi gereğince ise 'üyelik süresince zaman aşımı işlemeyecektir'. Madde, eski TCK'nın 107'nci maddesiyle birlikte değerlendirildiğinde, zaman aşımı dokunulmazlığın kaldırımasına karar durdurulacaktır. Dokunulmazlık kaldırılırsa karar tarihinden itibaren yeniden işleyecektir. Aksi takdirde, zaman aşımı Anayasa'nın 83'üncü maddesine göre milletvekilliği süresince duracaktır.

BAŞBAKAN VE BAKANLAR

Anayasa'nın 'Meclis Soruşturması' başlıklı 100'üncü maddesinde, başbakan ve bakanlar hakkında görev suçları sebebiyle soruşturma açılması, sürdürülmesi ve sonuçlandırılması konusunda özel usul benimsenmiş, zaman aşımına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Gerek Anayasa'nın 83, gerekse eski TCK'nın 107'nci maddeleri anlamında bir başvuru imkanı tanınmamıştır. Kaldı ki, suç ihbar ve şikayetlerini kabul edecek bir makam, yani muhatap da gösterilmemiştir. Bu nedenle milletvekilleriyle ilgili durma hükmünün burada uygulama yeri olmayacaktır. Suçun hemen sonrasında delillerin toplanamaması zafiyetini de eklediğimizde bu özel usulün, ceza muhakemesi ilkeleriyle, eşitlik, kamu vicdanı ve ceza adaletine uygunluğunun değerlendirilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

(bugün)