KOLESTEROLÜ DÜŞÜRMEK İÇİN EN YENİ TEKNİKLER
Bu dosyada kalp hastalıklarının en ciddi habercilerinden biri kolesterol konusunu ele aldık. Kolesterolünüzü öğrenin, kontrol altında tutun ve kalp hastalıklarının ciddi sinyallerinden birini kendi kendinize iyileştirin. İşin uzmanı doktorlar sizi bu dosya ile bilinçlendirecekler. Prof. Dr. Bingür Sönmez, Prof. Dr. Murat Ersanlı, Diyetisyen Zeynep Koç kolesterol düşürmede en yeni teknikleri gösterecekler. Uygulayın ve damarlarınızı tıkayan kolesterolünüzü düşürün.
10 YAŞINDAKİ ÇOCUĞUNUZUN KOLESTEROLÜNÜ ÖLÇTÜRÜN!
Kalp hastalıklarının önünü kesmek için önemli bir gösterge sayılan kolesterol ölçümü pek çok kişi tarafından ihmal ediliyor. Prof. Dr. Bingür Sönmez ise ailelere, 10 yaşından itibaren çocuklarının kolesterol değerlerine baktırmayı tavsiye ediyor.
Kalp sağlığı için sadece 'iyi kalpli' olmak yetmediği gibi pek çok kişi de kalbini yormak için elinden geleni yapıyor. Kalp hastalıkları için önemli bir gösterge olan kolesterol değerlerinin ölçümü ise çoğunlukla ihmal ediliyor. Memorial Hospital Kalp Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, kolesterolün kalp sağlığı için önemini anlattı:
MUTLAKA TEST YAPTIRIN
* Kolesterol kalp hastalığı riskini tam olarak gösteriyor mu, yoksa kolesterol ölçümü bir moda mı oldu?
Kalp hastalığının nedeni sadece kolesterol değildir. Ameliyat ettiğimiz birçok hastanın kolesterolünün normal olduğunu görüyoruz. Burada henüz sırrına ulaşamadığımız ince bir nokta var. Tıpkı kanserin tanımlanmasındaki gibi o büyüyü çözdüğümüz zaman damar sertliğini de çözmüş olacağız. Ancak; çok faktörlü bir hastalık olan damar sertliği içinde, kolesterolün yüksek olması önemli bir 'erken hastalık' nedenidir.
* Kalp hastalığı riski olmayan birinin kolesterol ölçtürmesi lazım mı?
Rutin olarak 40 yaşından sonra her yıl kan yağlarına baktırmak lazım. Eğer ailesel hikayesi ve diyabeti varsa bu 40 yaşı 30 yaşa indirmek lazım. Kolesterolü düşürmek için herkes bir Lokman Hekim ilacı bekliyor. 'Şu otu ye, iyi olacaksın' dememi bekliyorlar ama olay çok faktörlü. Hem diyet yapacaksın, hem kilo almayacaksın, hem spor yapacaksın, hem stresten arınacaksın. Kalp hastalıklarından ancak öyle korunabilirsin.
* Kolesterolü kaç yaşından itibaren ölçtürmek lazım?
Ailelerin 10 yaş civarındaki çocuklarının kan şekeri, kan yağları ve tansiyonunu mutlaka kontrol ettirmeleri gerekir. On yaşında olup kolesterolü bin civarında olan insanlar var. Bu vakalar çoğunlukla ailesel oluyor. Yani anne ya da babasında kolesterol olmuş oluyor ama bu da şart değil. Annebabada hiç kolesterol olmaz ama çocukta olabilir. Çünkü aile köklerinde vardır. Çocukların kolesterollerini ölçtürün, çünkü tekrar ediyorum sürpriz sonuçlarla karşılaşabilirsiniz.
* Kalp sağlığını korumaya kaç yaşında başlamalı?
Anti aging gençleşme değil yaşlanmayı önleme yöntemidir. Kalp sağlığını korumaya 15 yaşından sonra başlanmalı. Bol sebze, meyve, tavuk yenmeli. Okul kantininde kolalı içecekler vitrinden geri plana atıldı, hamburger satışları yasaklandı. 'Kalbimi Seviyorum', kampanyasından sonra Tarım Bakanlığı'nın müfettişleri kontrol ediyorlar. Cips, kolalı yiyecekler, hamburgerler kantinlerden artık yavaş yavaş atılıyor. Bu tedbirlerin sonuçlarını önümüzdeki 15 yıl içinde alacağız.
'Koyun gibi otlasan da kolesterolün çıkabilir'
· Kolesterol değerlerini neler yükseltir?
Bildiğimiz klasik etkenler var; kırmızı et, aşırı kilo gibi... Ama bazen bakıyorsunuz bunların çok dışında faktörler de oluyor. 'Sadece otla besleniyorum' diyen insanların da kan yağları yüksek çıkıyor. Koyunu düşünün; sadece ot yiyor ama açıp içini bakalım yağ dolu. Demek ki iç yapım denen bir mekanizma var. Sadece sebze ile beslenseniz de kan yağları yükselebilir. Bu durumda yapmamız gereken dış yardım almaktır. Sonuç olarak, koyun gibi otla beslenerek de kolesterolümüz olabilir. Dikkatli olalım ama sadece beslenme şeklimize de güvenmeyelim.
AYRI İNCELENMELİ
* Kolesterol rakamları sürekli değişiyor, sizce kaçı tutturmak için çalışmalıyız?
Şimdi ben HDL'ye 'hayırlı', LDL'ye ise 'lanetli" kolesterol diyorum. Amerikan Kardiyoloji Derneği'nin yayınlarına göre; LDL'nin yani kötü kolesterolün 100'ün altında olması gerekli. Hatta 80'in altında olması söyleniyor ki bu çok güç. Bu değer de kan yağlarını düşüren ilaçların iştahını çok kabartıyor. Bu arada toplam kolesterol yanıltıcı olabiliyor. O nedenle HDL ve LDL ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
BENDE KOLESTEROL YOK
* Sizin kolesterolünüz kaç?
Benim HDL oranım yani iyi kolesterolüm 56, kötü kolesterolüm de 90 ve şunu söyleyeyim; benim anneannem 90 yaşında öldü. Biraz şanslıyım.
* Hiçbir şikayeti olmayan insanların kolesterolü yüksek olabilir mi?
Bir defa sessiz kalp hastalığı denen çok tehlikeli bir grup var. Bunlar enfarktüsü bile sessiz geçirebiliyorlar. Bu nedenle benim ağrım yok diye mutlu olmanın zamanı değil. Şikayet olmasa bile vücuda yine zarar verir. Bir insanın kolesterolünün yüksek olması diyabetik olması gibidir. Diyabetik hasta diyetini yapar, ilaca başlar. Hem diyetine hem de şeker ilacına dikkat eder. Zaman zaman ilacını yükseltmek lazım. Bir insanın kan kolesterolü diyetle düşmüyorsa, mutlaka ilaç kullanılmalı. İlaca başladıktan sonra ise kesmek mümkün değil, ama zaman zaman ilacın miktarı azaltılabilir. Öncelikle üç ay egzersiz ve diyet veriyoruz. Bu tedbirle çoğunlukla düşüyor. Düşmezse ilaç veriyoruz. LDL 100'ün üzerindeyse diyet ve egzersizle düşmüyorsa mutlaka ilaç başlamak gerekiyor. İlacın bir sakıncsı var LDL'yi düşürürken HDL'yi de düşürebiliyor ki bu da hiç hoşlanmadığımız bir şey. Ama hastanın diyabetteki gibi artık sürekli bu ilacı kullanması gerekiyor.
'Ben zayıfım' diye sevinmeyin
· Mutlaka şişman insanların mı kolesterolü yüksek çıkar?
Hayır; kolesterolü yüksek olmayan pek çok şişman insan vardır. Burada yapım ve harcanma dengesinin bozuk olması söz konusu. Sabah yumurta ve tereyağı yiyorlar ama kolesterolleri yüksek değil. Çünkü bunları harcıyorlar. Dışardan bakılarak kolesterol asla anlaşılmaz. Çok zayıf olup da kolesterolü yüksek olanlar var.
EVLENİRKEN ÖLÇTÜRÜN
"Nasıl evlenmeye giderken AIDS, Hepatit gibi bulaşıcı hastalık testleri yapılıyorsa bence bu havuza kolesterolü de eklemek lazım. İnsanlar evlenecekleri kişinin kalp sağlığı riskini açık açık görsünler. İnsanlar kolesterol ölçümü yaptırmıyorlar, kaçıyorlar bundan çünkü gerçeği görmek pek çok kişiyi korkutuyor. Bu korku ise önlem almalarını zorlaştırıyor."
40 YAŞ KADINI DİKKAT
* Erkeklerin kolesterolü kadınlara göre daha mı yüksek olur?
Kadınların kolesterolü menopoz dönemine kadar erkeklerden daha düşük oluyor ama menopozdan sonra kadınların inanılmaz bir şekilde kolesterolleri yükseliyor. Bu da doğal olarak damar sertliği riskini çok yükseltiyor.
içinde Kolesterolün yaşla ilgisi Kolesterolün yaşla ilgisi yoktur. Bakarsınız 70 ya yoktur. Bakarsınız 70 yaşında bir adamda kolesterol şında bir adamda kolesterol oranları normal çıkar da 40 oranları normal çıkar da 40 yaşındaki oğlunun kolesterol yaşındaki oğlunun kolesterol ilacı kullanması gerekebilir. ilacı kullanması gerekebilir. Biz Türkler ırk olarak şanssız Biz Türkler ırk olarak şanssız bir milletiz. HDL oranlarımız bir milletiz. HDL oranlarımız düşük. Düşük olması gere düşük. Düşük olması gereken LDL oranlarımız ise ken LDL oranlarımız ise daha yüksek. Bu neden daha yüksek. Bu nedenle dikkat etmemiz le dikkat etmemiz gerekiyor.
Her gün bir stanollü yoğurt kolesterolü 15 puan düşürür'
Kolesterolü düşürmek için bitkisel stanol adı verilen gıda desteklerinden de yararlanılıyor. Prof. Dr. Murat Ersanlı, "Marketlerde satılan stanollü yoğurt ve sütler, vücuda giren kolesterolün daha hızlı atılmasını sağlıyor" diyor.