Hayvanlar dans eder mi?
Robin Thicke ve Pharrell Williams’ın Blurred Lines şarkısını icra eden sokak müzisyeninin önünde dans eden güvercinin görüntüleri, Twitter'da binlerce etkileşim almıştı. Blurred Lines, benim de duyunca kendimi tutamadığım ve ritim tutmaya başladığım, akılda kalan bir şarkı. Peki, güvercin gerçekten dans mı ediyordu?
The Independent'tan Robyn Grant'ın haberine göre videoda güvercin, tek ayak üzerinde ritmik bir şekilde zıplıyor gibi görünüyor. Tabii sadece tek ayaklı olması da mümkün. Her iki durumda da bu, onun ve diğer güvercinlerin ritim tutabileceği anlamına geliyor. Ritim tutmak, dans etmenin ilk adımı ve insana özgü olduğu düşünülen bir davranış. Bir hayvanın ritmi yakalayabilmek için farklı tempolardaki karmaşık sesleri eşleştirebilmesi ve onu “modalite” olarak bilinen farklı bir biçimde tekrarlaması gerekir. Bu da güvercinin önce müziği duyduğu (ses birinci modalite) ve ona tepki olarak dans ettiği (hareket ikinci modalite) anlamına geliyor. Ancak güvercinin, bir sonraki vuruşun ne zaman geleceğini de tahmin etmesi gerekiyor.
Pek çok hayvan tekrarlayan, ritmik hareketler yapar: Örneğin, kertenkeleler ve kuşlar kafa sallarken, cırcır böcekleri ve kurbağalar cıvıldaşırken, ateşböcekleriyse benzer şekilde parlayıp sönerken. Bu hayvanların birkaçı bir araya geldiğinde, ses ve hareketlerinin ritimleri eşzamanlı olabilir. Örneğin bir aradaki ateşböceklerinin aynı anda parlayıp söndüğünü görebilirsiniz. Buna ritme katılma deniyor.
Fakat bu hareket, bildiğimiz anlamda ritim tutmaktan daha basit. Ateşböcekleri karmaşık bir biçim ve tempoyla parlayıp sönüyor. Yani sadece tek bir ritim tutmuyorlar ancak bir tempodan diğerine de hızlıca geçiş yapamıyorlar ve ritme katılım hep aynı modalitede gerçekleşiyor. Ateşböcekleri birbirlerinin parlayıp söndüğünü görüyor ve bu da tüm hareketin basit bir taklit olduğunu gösteriyor olabilir.
Ritmi yakalamak için bir diğer önemli kıstas da sonraki vuruşun ne zaman geleceğini tahmin etmektir. Blurred Lines çalarken ritim tuttuğumda, müzikle eş zamanlı vuruşlar yapabilirim. Çünkü bir sonraki vuruşu ne zaman yapmam gerektiğini tahmin edebilirim. Al yanaklı şebek maymunu gibi birçok hayvan da vuruşlarının zamanlamasını değiştirebilir ve müziğe kabaca ayak uydurabilir. Ancak vuruşlarının çoğu, müzikteki vuruşların ardından gelir. Yani, bir insanınki kadar hassas ve eş zamanlı olamaz.
Birçok bilim insanı, yalnızca sesli öğrenme becerisine sahip hayvanların ritim tutabileceğini düşünüyor. İnsan konuşmasındaki karmaşık sesleri öğrenebilen ve taklit edebilen hayvanlar arasında papağanlar, sinek kuşları, filler, bazı balina ve yunuslar, fok ve yarasalar gibi hayvanlar bulunuyor. Bilim insanlarına göre bunun nedeni, beyinde ses taklidini sağlayan bölümün aynı zamanda ritmi yakalamak için de kullanılması.
