İNDİRİMLİ DOĞALGAZ HAYALİ 2014'E KALDI
DÖNDÜ SARIIŞIK-ANKARA
Türkiye'nin indirimli gaz talebine ilişkin beklentilerin anlaşma metninde yer almayacağını belirten kaynaklar, bu konunun ancak boru hattının tamamlanacağı 2014 sonrasında tedarikçilerle yapılan müzakere sonucunda netleşeceğini açıkladı.
Projenin küresel stratejik değerine vurgu yapan Türk yetkililer, Kafkas-Hazar- Ortadoğu gazının Avrupa'ya ihraç edileceğini ve bölge için Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattından bile daha önemli olduğunu söyledi.
13 Temmuz Pazartesi günü Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliği yapacağı anlaşma törenine boru hattının topraklarından geçtiği Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Avusturya da başbakan düzeyinde katılarak. Yetkililer Nabucco'da gaz ve boru hattının hükümetlere değil tamamen konsorsiyuma katılan firmalara ait olacağına dikkat çekerek, imzalanacak anlaşmanın sadece devletlerin desteğini ve topraklarından geçmesine verdiği izini teyit ettiğini belirttiler.
BOTAŞ dahil olmak üzere 6 ülkeden firmaların oluşturduğu konsorsiyum ise sonraki 6 ay içinde her hükümetle ayrı ayrı müzakere yaparak proje destek anlaşmaları imzalayacak. Hükümet-özel sektör arasında proje destek anlaşmalarının imzalanmasında sonra 2010'da inşaata başlanarak 2014'te tamamlanması öngörülüyor. 31 milyar metreküp gazla Nabucco neredeyse 37 milyar metreküp olan Türkiye'nin toplam gaz ihtiyacını karşılayacak kapasitede olacak. 3300 km uzunluğundaki boru hattının üçte ikisi Türkiye üzerinden geçeceği için vergi gelirlerinin yüzde 60'ı da Türk hükümetine ödenecek.
Öte yandan boru hattının inşaatı sırasında 4.5 milyar Euro civarında kaynağın Türkiye'ye aktarılması ve 5-15 bin kişilik istihdam doğması bekleniyor. Nabucco'nun Avrupa ve Türkiye arasında kalıcı ve sağlam bir bağ oluşturacağına dikkat çeken kaynaklar, enerji güvenliği, bölge ülkeleriyle ilişkiler ve AB ile bütünleşme hedefi açısından da son derece olumlu olduğunu kaydetti.
TÖREN İÇİN BAŞBAKANLAR PROGRAM DEĞİŞTİRDİ
İmza törenine hazırlığın 15 gün gibi kısa bir zamanda tamamlandığını belirten yetkililer, Macaristan ve Avusturya başbakanlarının bu tören nedeniyle planlanmış resmi ziyaretlerini iptal ettiklerini açıkladı. Törene boru hattı topraklarından geçmeyecek de olsa projeye verdikleri destek nedeniyle tedarikçi ve transit ülkelerden de üst düzey katılım olacak.
Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, Azerbaycan, Suriye, Mısır, Türkmenistan enerji bakanları, ABD Avrasya Enerji Özel Temsilcisi Richard Morningstar, ABD Senatosu Dışilişkiler Komisyonu Başkanı Richard Lugar, Almanya Devlet Sekreteri de katılımcılar arasında yer alıyor. Öte yandan 8 milyar Euro bütçeli projenin dörtte birine finansman sağlamayı taahhüt eden Avrupa Yatırım Bankası ve mali destek sözü veren Londra merkezli Yeniden İmar ve Kalkınma Bankası'ndan birer heyet de törende bulunacak. Katar ve Irak da davetli olmalarına karşın henüz katılımlarını teyit etmediler.
Rusya'dan sonra dünyanın ikinci büyük doğalgaz rezervine sahip İran'a davet gönderilmedi. Ancak kaynaklar Nabucco'nun gelecekte tedarikçileri arasında bu ülkeyi de görmek istediklerini ve şartların olgunlaşmasını beklediklerini kaydettiler.
RUSYA'YA 'SANA KARŞI DEĞİLİZ' DAVETİ
Projenin hiçbir ülkeye karşı olmadığına aksine bölgeye olumlu katkı sağlayacağını savunan yetkililer, Rusya'ya da bu nedenle davetiye gönderdiklerini ve tedarikçi kimseyi dışlamadıklarını açıkladı. Rusya'dan katılıma ilişkin henüz bir yanıt gelmedi.
Nabucco'nun gerçekçi olmadığı hatta Azerbaycan dahil hiçbir tedarikçi ile anlaşma yapılmadığı şeklindeki eleştirileri Türkiye, büyük menfaatlerden kaynaklanan kasıtlı söylemler olarak değerlendiriyor. Projenin şekillenme sürecinin uzaması nedeniyle tedarikçi ülkelerin de haklı olarak kendilerini angaje etmek istemediklerini anlatan yetkililer, hükümetler arası anlaşmanın tüm resmi değiştireceğini savundu.
Anlaşmayla ve inşaatın başlamasıyla birlikte Nabucco'nun kredibilitesinin artacağına dikkat çeken kaynaklar, tedarikçilerin de projeye çok daha ciddi bakacaklarını öne sürdü. Güney Akım'ın 20 milyar Euro maliyetine karşın Nabucco'nun 8 milyar Euro maliyet bütçesinin çok daha gerçekçi ve makul olduğuna da dikkat çekildi.
Nabucco'nun özel şirketlerin oluşturduğu konsorsiyum tarafından hayata geçirileceğini ve hükümetler arası anlaşmanın teknik düzeyde izinleri kapsaması nedeniyle Türkiye'nin yüzde 15'lik kullanım ve indirimli gaz taleplerinin bu aşamada gündeme gelmediği belirtildi. Sürece paralel olarak doğan tedarikçiler ve konsorsiyum arasındaki müzakereler sonucunda bu tür kararların alınmasının mümkün olacağını anlatan kaynaklar, boru hattı inşaatının tamamlanacağı 2014'ten sonra daha somut sonuçların doğacağını bildirdi.
