KÜÇÜLME SÜRERKEN BANKALAR NASIL BÜYÜDÜ?

Küresel krizin etkisiyle Türkiye ekonomisi tarihî oranda küçülürken, finansta tersi bir durum yaşanıyor. Ülke ekonomisi yüzde 13,8 oranında daralırken, ağırlığını bankaların oluşturduğu mali aracı kuruluşlar geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 10,8 büyüdü.

Buna rağmen finans kesiminin krizin etkisiyle zor günler yaşayan esnaf ve KOBİ'lere bakışında değişiklik olmadı. 31 Aralık 2008 tarihinde 372 milyar 812 milyon TL olan sektörün toplam kredileri 25 Haziran itibarıyla 371 milyar 713 milyon lira oldu. Aradan altı ay geçmesine rağmen kredi miktarını 1 TL bile artırmayan bankalar sırtını vatandaş ve devlete dayadı. Yılbaşında 469 milyar TL olan sektörün toplam mevduatı geçen hafta itibarıyla 484,9 milyar liraya kadar yükseldi.

Yaşananların perde arkasında kredi iştahsızlığı olduğunu belirten sektörün duayen isimlerinden Bülent Şenver'e göre bankacılıktaki büyümenin perde arkasında Hazine yatıyor. Bankaların risk ve kredi iştahsızlığı sebebiyle rotayı devlete çevirdiğini aktaran Şenver, "Ekonomide yaşanan küçülmenin bankacılık kesiminde fazlaca hissedilmemesinin en önemli sebeplerinden biri kamu kâğıtlarından kaynaklanıyor.

Kredi vermekte iştahsız olan bankalar bu dönemde Hazine bonosuna yatırım yaptılar. Bu da onları korunaklı hale getirdi." dedi. Ekonomideki daralmanın bankalara geç yansıyabileceğini aktaran Şenver, önümüzdeki dönemde bankaların da reel sektördeki kullanküçülmeyi hissedeceğini aktardı. Üst düzey bir banka yetkilisi ise altı ayda 15 milyar TL'lik mevduat artışı meydana geldiğini belirterek buradan toplanan paranın kamu kâğıtlarına yatırıldığını aktardı.

TÜRKİYE KÜÇÜLÜYOR, BANKALAR BÜYÜYOR

İmalat sanayii, inşaat ve ticarette gerçekleşen yüksek oranlı küçülmelere karşın, mali aracı kuruluşlar, geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 10,8 büyüdü. Dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetlerinde de yüzde 10,7 büyüme kaydedildi.

Mali aracı kuruluşlar, geçen yılın aynı döneminde yüzde 9,3 büyümüştü. TÜİK tarafından üretilen mali aracı kuruluş istatistikleri, banka, sigorta, menkul kıymetler, finansal kiralama, katılım bankaları, faktoring, tarım kredi kooperatifleri, döviz büroları ve sigorta acenteleri ile diğer mali aracı kuruluş alanlarına ait istihdam, personel maliyetleri, gelirler, giderler gibi bilgileri kapsıyor.

Dünyanın önde gelen finans kuruluşları zarar açıklarken, Türkiye'deki bankalar ise kâr elde etmeye devam ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre bankacılık sektörünün bu yılın ilk dört ayındaki net kârı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30 oranında artarak 7,2 milyar liraya çıktı. Sektörün geçen yıl ocak-nisan dönemindeki net kârı ise 5,5 milyar lira olmuştu. Bankacılık sisteminin 2008 yılında net kârı, bir önceki yıla göre yüzde 10,3 azalarak 13,3 milyar lira oldu.

Vatandaş strateji değiştirdi; mevduat faizi 4-5 puan arttı

Enflasyondaki düşüşle birlikte piyasaları canlandırmak amacıyla faizleri tek haneye çeken Merkez Bankası'na karşılık vermeyen bankaları vatandaş ikna etti. İki üç ay öncesine kadar yüzde 8-9 ile mevduat toplayan bankalar geçen ay faizleri 4-5 puan birden artırdı. Finans çevrelerinden edinilen bilgilere göre bunun sebebi, vatandaşın düşük kâr elde ettiği mevduat faizi yerine parasını borsa ve dövizde değerlendirmeye başlaması. Son bir ay içerisinde artan mevduat faizlerinin bir diğer sebebi de bankaların ilk altı aylık bilançolarını korumak olduğunu aktaran üst düzey bir banka yetkilisi, "Bir ay öncesine kadar mevduat faizleri tek haneye inmişti. Ancak vatandaşın parasını farklı enstrümanlarda değerlendirmesi ve bankaların haziran sonu itibarıyla aktiflerini muhafaza etme yaklaşımı sayesinde mevduat faizleri yıllık yüzde 13-14 seviyesine kadar çıktı." değerlendirmesinde bulundu.

Tedbir paketlerinde aslan payı bankalara

DÖVİZ geliri olmayana yurtiçinden kredi kullanma imkânı getirildi.

DÖVİZ borçlanma limiti vadesi 3 aya çıktı. YABANCI para zorunlu karşılık oranı 2 puan indirildi. Sadece bu madde 3 milyar dolarlık kaynak anlamına geliyor.

YABANCI para zorunlu karşılıklara faiz ödenmesi uygulaması kaldırıldı.

ÖZKAYNAKLARI güçlendirmek amacıyla kâr dağıtımı sınırlandı.

KKDF kesintisi oranı yüzde 15'ten yüzde 10'a indirildi.

İHRACAT reeskont kredisi limiti 2,5 milyar dolara yükseltildi.

(ZAMAN)