Makine gibi böcek şaşırtıyor

Hayvanlar, bazı özellikleri ile biyolojik mühendisliğinin en ilginç örneklerini oluşturabiliyor. Issus coleoptratus isimli, bacaklarında dişliler bulunan böcek de tuhaf özelliğiyle onlardan biri.

Pek çoğumuzun adını bile bilmediği, adını bilenlerin ise çark mekanizmasını bilmediği böcek, mükemmel bir makine tasarımı gibi. Böcek, vücudunda dişliler bulunan hareket sistemine sahip.

Mistikalem.com sitesindeki haberde; Issus coleoptratus bacaklarında birbirine kenetlenen dişlere sahip çark sistemli olduğu keşfedilen ilk böcek. benzeri bir yapıya sahip başka bir böcek var mıdır bilinmez ama I. Coleoptratus'un bacaklarındaki çark mekanizmasını oluşturan dişliler ömür boyu vücudunda kalmıyor. Sadece böcek larva döneminde iken işe yarıyor ve sonra ortadan kayboluyor.

Planthopper türü böcek familyasından olan Issus coleoptratus böceği, olağanüstü sıçrama ve hız maharetine sahip. İki milisaniye gibi kısa sürede harekete geçebilen tasarım harikası böcek, saniyede 3.9 metre gibi muazzam bir sürate ulaşabiliyor.

Issus coleoptratus böceğinin bilimadamlarını şaşkına çeviren hızının sırrı, eşi benzeri bulunmayan mühendislik harikası özelliğinden geliyor.

İngiltere'nin Cambridge Üniversitesi'nden Malcolm Burrows, Issus coleoptratus hakkında, "Bu fevkalade bir performans" yorumunu yapıyor.

Burrows, dişlilere sahip böceğin larvasına ilk olarak bir meslektaşının bahçesinde rastlamış. Deli gibi zıplayıp duran böcekleri incelediğinde, böceğin arka ayaklarında birbirine kenetlenen dişiler olduğunu fark etmiş.

Newscientist sitesinde yer alan haberdeki bilgilere göre, I. Coleoptratus böceğinin çark dişlilerini ilk olarak 1957 yılında Alman biyolog K. Sander tarafından gözlemlenmiş. Fakat Sander'ın konuyla ilgiyli makalesine henüz internetten ulaşmak mümkün değil.

TEK SORUN ZAMANLA KAYBOLMASI

Arka ayaklardaki çarklarda 10 ya da 12 adet dişlisi bulunan Issus coleoptratus'un dişlileri, sadece 15 ile 30 mikrometre uzunluğunda değişiyor. Biyolojik bir çark üzerinde bulunan dişliler, bu sayede hareket esnasında birbirlerine kenetleniyor.

Bristol Üniversitesi'nden Gregory Sutton ile çalışan Burrows, saniyede 5000 bin karelik çekimle dişlilerin hareketini gözlemledi.

Burrows ve Sutton, sıçrama esnasında arka bacakların 30 mikrosaniye farkla çalıştığını gördü. Buradan yola çıkarak, bacakların sinir hücrelerinin aksine daha hızlı hareket kazandırdığı için evrim geçirdiğini düşündüler.

Londra'nın Doğal Tarih Müzesi'nden Chris Lyal, ‘dişlilere sahip başka böceklerin bulunduğunu ancak Issus coleoptratus'ta olduğu gibi etkileşime geçmediklerini' belirtti. Lyal şaşkınlığını "Bu böceğe baktığınızda neden diğerleri aynısını yapamıyor diye düşünüyorsunuz" sözleri ile dile getiriyor.

Alman biyologu Sander'in çalışmasında, en az 2000 bin planthopper böceğin dişlilere sahip olduğu öne belirtiliyor. En az 10 tanesi böceği inceleyen Burrows ise dişlileri olmasına rağmen hiçbirinin I. Coleoptratus gibi hareket yeteneği olmadığını belirtiyor.

Ancak I. Coleoptratus'un dişlileri ömür boyu vücudunda kalmıyor. Sadece larva döneminde bulunan dişliler, yetişkinlik döneminde kayboluyor. Yine de yetişkin I. Coleoptratus oldukça iyi sıçrıyor.