16 YILDIR ARANAN SIRP KASABI YAKALANDI
BELGRAD - İçişleri Bakanlığından bir yetkili, Sırbistan'da tutuklanan kişinin fiziksel olarak Mladiç'e benzediğini, şüphelinin DNA testlerini analiz ettiklerini söyledi.
BM savaş suçları mahkemesi 1992-1995 yıllarındaki Bosna Savaşı sırasında soykırım suçu işlediği gerekçesiyle Ratko Mladiç'in tutuklanması emrini çıkarmıştı.
AB de Sırbistan'a Birliğe üye olabilmesi için Mladiç'i yakalama şartı koymuştu.
"BOSNA KASABI" 16 YILDIR ARANIYORDU
Sırbistan'da düzenlenen operasyonla yakalanan Ratko Mladiç, Bosna'daki savaş sırasında (1992-1995) sivillere karşı suç işlemek, Srebrenitsa'da soykırım yapmak ve Saraybosna'nın 44 ay boyunca kuşatma altında tutulması gibi çeşitli savaş suçlarından 16 yıldır Lahey'deki uluslararası savaş suçları mahkemesince aranıyordu.
Ratko Mladiç, Bosna Hersek'in güneydoğusunda bulunan Kalinovik kentinin Bojanoviçi köyünde 12 Mart 1943 tarihinde doğdu. Babası Neco Mladiç, 1945'te Hitler yanlısı olan Hırvat hareketi ''Ustaşa''lar tarafından Suny köyünde öldürüldü. Babasını hatırlamayan Mladiç, ''Benim oğlum ailemizde birçok nesilden sonra babasını hatırlayan ilk çocuktur'' ifadesini sürekli kullanıyordu.
-ÖĞRETMEN OLMAK İSTEMİŞ-
Sırp yazar Ljiljana Bulatoviç tarafından kaleme alınan, Mladiç'in hayatını anlatan, ancak daha sonra yasaklanan kitapta, Mladiç'in çocukluğunda öğretmen olmak istediği belirtiliyor. Ancak 11 yaşındayken öğretmeninin kendisine sert davranması üzerine öğretmenlikten vazgeçen Mladiç'in daha sonra cerrah olmak istediği kitapta anlatılıyor.
Tüm bu istekleri gerçekleşmeyen Mladiç, Belgrad'ın Zemun semtindeki askeri liseyi bitirdi, ardından Askeri Akademi'yi 10 üzerinden 9,57 ortalamasıyla tamamladı.
Askeri kariyerine eski Yugoslav Halk Ordusunun (JNA) lojistik bölümünde görev alarak 1965 yılında Makedonya'nın başkenti Üsküp'te başlayan Mladiç, 1989 ile 1991 yılları arasında ise Priştine'de görev yapan taburun başında bulunuyordu.
-ESKİ YUGOSLAVYA'NIN KANLI SAVAŞLARDA PARÇALANMASINDA YER ALDI-
1991'de Hırvatistan'ın bağımsızlığıyla birlikte başlayan silahlı çatışmalara ''katkı'' sağlamak üzere Mladiç, Hırvatistan'ın Knin kentine gönderildi.
Eski Yugoslav Ordusunun üst düzey görevlisi olan Mladiç, Hırvatistan'da 1991 yılının Haziran ayında başlayan çatışmalarla birlikte, Hırvatistan'da savaşan eski Yugoslav Halk Ordusunun (JNA) 9. Taburunun başına geçti. Yaklaşık 6 ay boyunca Hırvatistan'ın Knin kenti ve yakınlarında görev yapan Mladiç, 9 Mayıs 1992'de JNA'nın Saraybosna'daki ''İkinci Askeri Alanı''nın komutanı olarak görevlendirildi.
Bosna-Hersek'in Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan etmesi üzerine Bosnalı Sırplar da 12 Mayıs 1992'de ''Bosna Sırp Cumhuriyeti''ni kurduklarını ilan etti. Bunun üzerine Mladiç ''Bosna Sırp Cumhuriyeti Ordusu''nun komutanı olarak görevlendirildi.
-''BOSNA KASABI'' İŞ BAŞINDA-
Ratko Mladiç, Bosnalı Sırpların askeri lideri olarak Bosna Hersek'in doğusunda bulunan Han Piyesak, Rogatica, Pale, Srebrenitsa ile batıda Cazin ve Bujim kentlerinin yakınlarındaki birliklerin başında bulundu.
Bosna'da 1992 ile 1995 yılları arasında savaşan eski Yugoslav Halk Ordu birlikleri ile Sırbistan ve Bosna-Hersekli Çetniklerin komutanı olan Mladiç, savunmasız halkın olduğu bölgelere yönelik ''operasyonlarıyla'' tanınıyordu.
Mladiç, 1994'te Sırp Cumhuriyeti ordusunun merkezi Han Piyesak'ta İtalyan gazetecilere verdiği demeçte, ''silahları ve kanlı savaşları sevmediğini'' öne sürmüş, ancak bu sözlerinden bir yıl sonra Srebrenitsa'da bir günde 8 bin insanı katletmişti. 11 Temmuz 1995 tarihinde, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'nın yaşadığı en büyük katliam, general Mladiç'in emriyle Srebrenitsa'da işlenmişti.
Ailesindeki erkeklerin tamamını 11 Temmuzda kaybeden Srebrenitsa Anneleri Derneği Başkanı Hatice Mehmedoviç, o günü AA muhabirine şöyle anlattı:
''Srebrenitsa'da BM altında görev yapan Hollandalı birliklerin askerlerinin bizi koruyacağını düşünüyorduk. Erkeklerimiz BM'nin isteği üzerine silahlarını Hollandalı birliklere teslim etmişti. Ancak kısa süre sonra Mladiç komutasındaki birlikler Srebrenitsa'ya girdi. Mladiç, toplanan halkın karşısında, 'Türklerden intikam alacaklarını' açıkladı. Onlar bizi Türk olarak görüyorlardı.
Daha sonra erkeklerimizi ve çocuklarımızı otobüslere bindirerek ormana götürdüler ve bir günde 8 bin insanımızı katlettiler.''
-KIZI İNTİHAR ETTİ-
Mladiç'in kızı Ana Mladiç, 23 yaşındayken 25 Mart 1994 tarihinde intihar etti. Belgrad'ın ''Kurir'' gazetesinin intihardan birkaç gün sonra verdiği haberde, Ana Mladiç'in babasının Bosna'da karıştığı katliamları anlayınca depresyona girdiği ve ardından intihar ettiği belirtildi.
Belgrad'da Hukuk bölümünde öğrenciyken intihar eden kızının cenaze törenine gelen Mladiç'in ağlarken görüntüleri ise izleyenleri şaşırtmıştı. Bosna'daki savaş kurbanlarının yakınları bu görüntüleri gördükten sonra, Mladiç'in de ''evlat acısı'' tattığını ve onun ne olduğunu anladığını ifade etmişlerdi.
-GÜNLÜKLERİ-
Mladiç'in geçen sene Sırbistan polisince eşinin yaşadığı eve düzenlenen operasyonda, savaş sırasında kaleme aldığı günlükleri de ele geçirilmişti. 3 bin 500 sayfadan oluşan günlüklerde, Mladiç'in ''Müslümanları öldürmek sorun değil, bir günde 50 bin kişiyi de öldürürüz. Ancak onlar yine doğururlar, önemli olan onları bu topraklardan tamamen sürmektir'' ifadeleri dikkat çekiyordu.
Ratko Mladiç'in ayrıca savaş sırasında Çetnik komutanların savaş mağduru kadınlarla yaşadıkları ''eğlenceler'' de yer alıyordu.
"ADALET YERİNİ BULDU"
NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Sırbistan'ın savaş suçundan aranan Ratko Mladiç'i tutuklamasından büyük memnuniyet duyduğunu bildirdi.
Rasmussen, yayınladığı yazılı açıklamada, "Soykırım ve diğer savaş suçlarıyla suçlanmasından neredeyse 16 yıl sonra Mladiç'in tutuklanması nihayet adaletin yerini bulması için bir fırsat sunuyor" dedi.
NATO Genel Sekreteri Rasmussen, 1992-1995 Bosna Savaşı sırasında Bosnalı Sırpların komutanlığını yapan Mladiç'in "1995 yılında Srebrenitsa'da binlerce Boşnak erkek ve gencin katledilmesi ve Saraybosna kuşatması dahil Balkanlar ve Avrupa tarihinin en karanlık kesitlerinin bir kısmında kilit rol oynadığını" dile getirdi.
-AB MEMNUNİYETLE KARŞILADI
Avrupa Birliği, Bosna savaşı sırasında savaş suçu işlemekle itham edilen dönemin Bosnalı Sırpların askeri komutanı Ratko Mladiç'in yakalanmasını memnuniyetle karşıladı.
AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, Mladiç'in yakalanmasından memnuniyet duyulduğunu, Mladiç'in geciktirilmeden savaş suçları mahkemesine gönderilmesi gerektiğini söyledi.
Ashton, yaptığı açıklamada, ''Bu Sırbistan ve uluslararası adalet için ileriye doğru önemli bir adım. Ratko Mladiç'in, eski Yugoslavya için oluşturulan uluslararası savaş suçları mahkemesine gecikmeden gönderilmesini bekliyoruz. Mahkeme ile tam işbirliği Sırbistan'ın, AB üyeliği yolunda çok önemli'' diye konuştu.
-SIRBİSTAN AB'YE DAHA YAKIN-
İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt de Mladiç'in yakalanmasının, Sırbistan'ı AB üyeliğine daha fazla yakınlaştırdığını kaydetti.
Bildt, Mladiç'in yakalanmasının çok önemli olduğunu belirterek, ''Avrupa tarihinde trajik bir bölümü kapatmaya başlayabiliriz. Sırbistan'ın Avrupa ile ilgili beklentileri artık olduğundan daha parlak. Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadiç'i candan kutluyorum. Bunu başarmak için kararlılığını ve nasıl çok çalıştığını biliyorum'' dedi.
Sırbistan 2009 yılında AB üyeliği için başvurmuştu. Avrupa Komisyonu, Sırbistan'a adaylık statüsü verip vermeme konusuna Ekim ayında karar verecek.
-''MLADİÇ'İN YAKALANMASI KARACİÇ DAVASINI ETKİLEYEBİLİR''-
Bu arada, Bosnalı Sırpların siyasi lideri ve halen Lahey'deki uluslararası savaş suçları mahkemesinde yargılanan Radovan Karadziç'in avukatı Peter Robinson, Mladiç'in yakalanmasının bu davayı da etkileyebileceğini söyledi.
Robinson, yaklaşık 3 yıl önce yakalanan Karaciç'in davasının yaklaşık yüzde 20'sini tamamlandığını, yargıçların Mladiç ve Karaciç'i birlikte yargılama kararı alabileceğini belirtti.
TADİÇ: MLADİÇ'İN YAKALANMASI BARIŞA KATKI SAĞLAYACAK
Sırbistan Cumhurbaşkanı Boris Tadiç, Ratko Mladiç'in yakalanmasının bölgede barışa önemli katkı sağlayacağını söyledi.
Tadiç, Mladiç'in yakalanmasının ardından düzenlediği basın toplantısında, Ratko Mladiç'in tutuklanmasıyla, firardayken kendisine yardım ve yataklık edenler hakkında soruşturmanın sona ermediğini belirtti.
Sırbistan'ın eski Yugoslavya'da işlenen savaş suçları için Lahey'de kurulan mehkemeyle işbirliğini ''gerektiği gibi yürütmediğine'' yönelik eleştirileri anımsatan Tadiç, Mladiç'in yakalanmasıyla bu eleştirilerin ''suya düştüğünü'' ve gerçekliği yansıtmadığının ortaya çıktığını ifade etti.
Yapılan aramalar sonucunda yaklaşık 5 yıl önce Mladiç'in yakalanmasına çok yaklaşıldığına işaret eden Tadiç, ''5 yıl önceki operasyonun başarısızlığı da araştırılacak'' dedi.
Mladiç'in yakalanmasının özellikle bölge barışına önemli katkı sağlayacağını vurgulayan Tadiç, ayrıca firarda olan diğer savaş suçlusu Goran Haciç'in de (Hırvatistan'da savaş zamanındaki Sırp birliklerinin komutanı) en kısa sürede yakalanacağını vurguladı.
Tadiç, ''Sırbistan kamuoyunda Mladiç'in tutuklanması nasıl bir tepki uyandırabilir?'' sorusuna, ''Bu tür hesaplarla uğraşmıyoruz. Her gün, her saat bu kişinin yakalanması için çaba gösterdik'' şeklinde yanıt verdi.
''Mladiç'in tutuklamasından dolayı herhangi bir eylem bekleyip beklemediği'' de sorulan Tadiç, herhangi eylem beklemediğini, huzuru bozmak isteyenlere yönelik yasaların gereğini yerine getireceklerini vurguladı.
Tadiç, Sırbistan'ın Radovan Karaciç gibi (Bosna'daki savaş zamanında Sırpların siyasi lideri Karaciç'in 22 Temmuz 2008 tarihinde yakalandıktan sonra Lahey'de yargılanması devam ediyor) Mladiç'in de yakalanacağı yönünde uluslararası topluma söz verdiğini ve bu sözün bugün yerine getirildiğini kaydetti.
AB'nin Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton'un Sırbistan'a bugün yapması planlanan ziyaretine de değinen Tadiç, ''Ashton ile diyalog tonumuz Mladiç'in tutuklanmadığı sıralarda da iyiydi'' ifadesini kullandı.
Bu arada, Mladiç'in Sırbistan?ın kuzeyindeki Voyvodina özerk bölgesine bağlı Zrenyanin kenti yakınlarındaki Lazarevo köyünde, Sırbistan istihbarat servisi ''BIA'' ve özel polis timleri işbirliğiyle gözaltına alındığı öğrenildi.
