AB KOMİSYONU'NUN YENİ KIBRIS AÇILIMLARI AMBARGOYU KALDIRAMADI...

HAKAN AKKAYA ANKARA- Avrupa Birliği (AB) Komisyonu tarafından Kuzey Kıbrıs'a yönelik yeni açılımlar paketi, Türk tarafınca 'hayal kırıklığı' ile karşılandı. Söz konusu pakette, Kuzey Kıbrıs'a yönelik ticari ambargonun kaldırılmasına yönelik bir açılım yer almazken, pakette yer alan 'Uygun Otorite' kavramı taraflar arasında yeni bir krize yol açtı. AB Komisyonu'nun dün açıkladığı, "Kıbrıs'ın Kuzey Bölümü'nde Ekonomik Kalkınmanın Geliştirilmesi ve Kuzey'in AB'ye Yakınlaştırılması ile Uyumsallaştırılması" başlıklı yeni açılımlar paketi, 4 farklı başlıktan oluşuyor. Bu başlıklar şunlar: "- Mali Destek - Ekonomik Kalkındırma - Kuzey Kıbrıs'ın AB'ye Yakınlaştırılması - Ticaretin Geliştirilmesi." AB Komisyonu tarafından, "Mali Yardımlar" başlığı altında toplanan önlemler ise, şu şekilde belirtiliyor: "- Lefkoşa'nın Master Planı çerçevesinde, Lefkoşa'nın her 2 tarafının rehabilitasyonuna katkıda bulunma, - 2 tarafın sendikaları arasındaki temaslara katkıda bulunma, - Sivil toplum örgütlerinin faaliyetlerine yardım, - Ticaret Odaları ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler'e (KOBİ) iş alanında destek verme." Ekonomik Kalkınma adı altında toplanan açılımlar da şöyle: "- Lefkoşa'nın Kuzeyi'nde kalan, Maraş ve Girne belediyelerinin altyapı projelerine, Lefkoşa Master Planı çerçevesinde destek verme, - KOBİ'lere destek verme, - Siyasi çözüm sonrası Kuzey Kıbrıs'ın AB'ye entegrasyonuna ilişkin fizibilite çalışmaları düzenleme ve bu çalışmaları düzenleyecek kurumlara destek verme." AB'nin Kuzey Kıbrıs'ı AB'ye Yakınlaştırma önlemleri ise, şu şekilde belirtildi: "- Kıbrıs Türkleri'nin AB'yle ilgili bilgilendirilmesi ve aydınlatılması, - Hukuk uzmanlarının, AB normlarına ilişkin bilgilendirilmesi, - AB müktesebatına ilişkin seminerler düzenlenmesi, - Her 2 tarafın ticaret odaları ve sendikaları arasında toplantılar düzenlenmesi, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nde (GKRY) faaliyet gösteren Avrupa Enstitüsü'nün Kuzey'de bilgilendirme çalışmaları düzenlemesi, - AB müktesebatının Türkçe'ye çevrilmesi, - Kıbrıs Türkleri'nin AB'ye katılımına teşvik verilmesi ve sivil toplum örgütleriyle AB'ye yakınlaşma konusunda işbirliğinin sağlanması." AB Komisyonu, bu projelerin gerçekleştirilmesi için 3 milyon euro ödenek ayıracak. 'UYGUN OTORİTE' KRİZİ AB Komisyonu'nun hazırladığı yeni açılımlar paketinde en can alıcı noktanın Ticaretin Geliştirilmesi'ne ilişkin açılımlar olduğunu belirtiliyor. AB Komisyonu'nun Ticaretin Geliştirilmesi başlığı altında topladığı açılımlar, ilan edilen metinde şu şekilde dile getirildi: "1994'te AB Adalet Divanı, Kıbrıs'taki malların Avrupa içinde serbest dolaşımına ilişkin birtakım kararlar almıştır. Bugüne kadar Kuzey Kıbrıs ürünlerinin Avrupa'ya direkt ihracatı önlenmiştir. Kıbrıs'ın Kuzey'i, 1973'te Kıbrıs'ın tümü ile AB arasında imzalanan Tercihli Ticaret Anlaşması'ndan yararlanamamaktadır. Kuzey Kıbrıs Türk Ticaret Odası, kuzeyde üretilen ürünlerle ilgili "Menşei Belgesi" tabir edilen ART1 belgesi verilen ilgili firmalardan her türlü bilgiyi talep etme hakkına sahiptir. Kuzey Kıbrıs Türk Ticaret Odası bu işlemi "Uygun Otorite" önünde gerçekleştirebilir. Metinde yer alan Uygun Otorite kavramı, Türk tarafında bazı soru işaretlerinin belirmesine sebep oldu. Paketin açıklanmasının ardından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyet (KKTC) Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, söz konusu kavramın ne anlama geldiği ve Uygun Otorite'nin kim olduğuna dair AB'nin Kıbrıs Büyükelçisi Adraan Van der Meer ile görüştü. Meer ise, konuya ilişkin Brüksel'le irtibata geçeceğini ve cevabın en kısa sürede verileceğini Denktaş'a iletti. Uygun Otorite kavramının metinde yer almasının ardından Rum basınında bu otoritenin GKRY olduğuna dair haberlerin çıkmasıyla Türk tarafı ile AB Komisyonu arasında bir dizi temaslar gerçekleşti. Komisyon ise her 2 tarafı daha esnek olmaya çağırdı. AB Komisyonu'nun Ticaretin Geliştirilmesi önlemi adı altında sunduğu açılıma göre 'kuzey'de üretilen ürünlere ilişkin Kıbrıs Türk Ticaret Odası 'Moment Certificate' adı verilen bir belge verebilecek. Söz konusu belgeye göre, 'kuzey'deki ürünler Avrupa pazarına girebilecek. Ancak, önlemlerde yer alan 'Uygun Otorite'nin kim olduğunu belirtilmemesi nedeniyle Kuzey'deki ürünlere KKTC damgası vurulamayacak. Ürünlere hangi damganın vurulacağı konusu da Brüksel'in Uygun Otorite'nin kim olduğuna dair vereceği cevaba göre belirlenecek. Söz konusu açılımların hayata geçirilmesine ilişkin takvim ise AB-Güney Kıbrıs Ortaklık Konseyi'nin ilerleye günlerde yapılacak toplantısı ile belirlenecek. TÜRK TARAFI HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRADI AB Komisyonu'nun ortaya koyduğu Uygun Otorite şartı ve otoritenin kim olduğu konusundaki muammalar nedeniyle Türk tarafı yeni paketi hayal kırıklığıyla karşıladı. Diplomatik gözlemciler, AB Komisyonu'nun Ticareti Geliştirme önlemlerini, "Paket çözüm sürecini ileriye değil geriye götürüyor. AB oyunu Rum tarafından yana kullandı. Bu paket üzerinde ilerleyen günlerde yoğun tartışmalar olacaktır. Öneriler, Birleşmiş Milletler'in (BM) çözüme yönelik perspektifine uygun değildir. Ambargonun kalkması beklenirken fiilen devam ettiğini görmek tam bir hayal kırıklığıdır" diye yorumladı. Gözlemciler ayrıca, KKTC'nin attığı adımların AB tarafından itibar görmediği üzerinde duruyor. Gözlemciler, AB Komisyonu'nun birbirini karşılayan güven artırıcı önlemlere uygun adımlar atmasının beklendiğini ancak, pakette bu tür bir adımın atılmadığını altını çiziyor. Ayrıca, Kıbrıs'ın tümünü Gümrük Birliği içine alan AB'nin, Kuzey'e yönelik pragmatik adımlar atması ve 'kuzey' mallarının serbest dolaşımının sağlanması yerine, smşkin açılımlar olduğunu belirtiliyor. AB Komürece etki etmeyen açılımlar teklif etmesinin bir çelişkiyi doğurduğu da ifade ediliyor. Türk tarafı, konunun BM otoritesi bünyesinde oluşturulması yönünde de AB'ye bir dizi teklifte bulundu. Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 20:06