Amerikan şirketi Diyarbakır havzasında kaya gazı çıkartacak

Türkiye'ye doping etkisi yapacak! 350 milyar dolarlık dev rezerv! Kayadan fışkıracak

Alternatif enerji kaynaklarıyla üretimini çeşitlendiren Türkiye, son olarak ABD ile enerji alanında yaptığı anlaşma sonrası Diyarbakır Havzası’ndan kaya gazı çıkaracak.

Türkiye, ABD ile imzaladığı Ortak Girişim Anlaşması çerçevesinde Diyarbakır Havzası’ndaki konvansiyonel olmayan petrol ve gaz kaynaklarını geliştirecek. Bu kapsamda havzada kaya gazı üretilecek. Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, ABD Jeoloji Araştırmaları Merkezinin yaptığı çalışmalara göre Türkiye’de Güneydoğu Anadolu ve Trakya bölgelerinde teknik olarak çıkarılabilir toplam 651,3 milyar metreküp kaya gazı ve 4,7 milyar varil kaya petrolünün bulunduğunun tahmin edildiğini söyledi.

2 KUYUDA ÇALIŞMA SÜRÜYOR

2010’larda söz konusu potansiyelin ekonomiye kazandırılması için çeşitli yabancı firmalarla arama ve sondaj faaliyetleri yürütüldüğünü ancak Diyarbakır’da henüz üretime başlanmadığını ifade eden Öner “Son yıllarda TPAO, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 5 ve Trakya’da da 10 kuyuda kaya gazı ve kaya petrolü çalışmaları yürüttü. Diyarbakır’da 3 kuyuda sondaj tamamlanırken, 2 kuyuda ise sürüyor. Hedef, bahse konu 651,3 milyar metreküplük doğalgazın mümkün olan en yüksek düzeyde üretime alınması. Bugün bu gazın maddi değeri 350 milyar dolar” diye konuştu.

KAYA GAZI VE PETROLÜ NASIL ÇIKARILIR?

Öner, kaya gazı ve kaya petrolünün çıkarılma yöntemine ilişkin ise şunları aktardı: Petrol ve doğalgaz, oluştuğu ana kayadan ayrılarak farklı kayaçlar içerisine yerleşirken, bu yer değişimi sırasında petrol veya doğalgazın bir bölümü ana kayada kalıyor. İşte ana kayayı terk etmeyen ve kayacın gözeneklerinde kalan doğalgazdan oluşan gaza ‘kaya gazı’, petrole de ‘kaya petrolü’ deniyor.

Örneğin, kayaç denilen formasyonların içinde sıkışmış olan bu gaz, ‘hidrolik çatlatma’ adı verilen işlemle kaya katmanlarının içinde kırılmalar üretilerek açığa çıkarılıyor. Bu çatlatmalarda su basıncı kullanılıyor. Kaya gazı, 4-5 bin metre derinlikteki kaya katmanlarının arasına sıkışmış gaz anlamına gelirken, Türkiye bugün ABD ile imzalanan anlaşma çerçevesinde bu gazı çıkarabilecek kabiliyete kavuşacak. Gazın açığa çıkması için istenilen derinliğe inildikten sonra kaya katmanları içinde yatay kırılmalar yapılarak, yüzeye katkı maddeli basınçlı su enjekte edilerek bu gaz çıkarılabiliyor. Ancak kaya gazı sondajı, klasik petrol ve doğalgaz aramaya göre daha kolay olmasına rağmen yüzde 50 daha maliyetli.

Öte yandan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının (TPAO), TransAtlantic Petroleum ve Continental Resources ile ortak girişim anlaşmasıyla yeni bir dönem açıldığını, yürütülecek projede yerli iş gücünün eğitimi ve teknik bilgi transferinin de sağlanacağını aktardı.

Kaya gazı veya Şeyl gazı nedir?

Şeyl gazı , şeyl oluşumları içinde sıkışmış bulunan alışılmadık bir doğal gazdır . 1990'lardan bu yana, yatay delme ve hidrolik kırılmanın birleşimi , büyük hacimli şeyl gazının üretimini daha ekonomik hale getirdi ve bazı analistler şeyl gazının dünya çapında enerji arzını önemli ölçüde artıracağını öngörüyor . 

Şeyl gazı, bu yüzyılın başından bu yana Amerika Birleşik Devletleri'nde giderek daha önemli bir doğal gaz kaynağı haline geldi ve dünyanın geri kalanındaki potansiyel gaz şeyllerine ilgi arttı. Çin'in dünyanın en büyük şeyl gazı rezervlerine sahip olduğu tahmin ediliyor. 

Birleşik Krallık Enerji ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın 2013 tarihli bir incelemesinde , konuyla ilgili çoğu çalışmanın kaya gazından kaynaklanan yaşam döngüsü sera gazı (GHG) emisyonlarının geleneksel doğal gaza benzer olduğunu ve kömürden kaynaklananlardan çok daha az olduğunu, genellikle kömürün sera gazı emisyonlarının yaklaşık yarısı kadar olduğunu tahmin ettiği belirtildi; belirtilen istisna, Robert W. Howarth ve Cornell Üniversitesi'nden diğerlerinin 2011 tarihli çalışmasıydı ; bu çalışmada kaya gazı GHG emisyonlarının kömürünkiler kadar yüksek olduğu sonucuna varılmıştı.  Daha yakın tarihli çalışmalar da yaşam döngüsü kaya gazı GHG emisyonlarının kömürünkilerden çok daha az olduğu sonucuna varmıştır,  bunlar arasında Kanada Doğal Kaynakları (2012),  ve ABD Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvarı ile bir dizi üniversitenin oluşturduğu bir konsorsiyum (2012) bulunmaktadır. 

2011'deki bazı çalışmalar, bazı kaya gazı kuyularındaki yüksek düşüş oranlarının, kaya gazı üretiminin şu anda tahmin edilenden çok daha düşük olabileceğinin bir göstergesi olduğunu belirtti. ] Ancak kaya gazı keşifleri aynı zamanda "kaya petrolü" olarak da bilinen önemli miktarda yeni sıkı petrol kaynaklarının da önünü açıyor .