KAYNAK : Haber Kaynağı
ABD ile üç anlaşmazlık
1- Kuzey Irak'ta Türk birliklerinin komutası kimde olacak?
2- Savaş yardımı için Kongre Kararı'nın çıkarılması
3- Saddam sonrası Irak için ön anlaşma yapılması önerisi
Schwarzkopf modeline evet, koalisyona hayır
Hükümet, Meclis'ten ABD'nin Irak operasyonu için üs ve limanlarda inşaat yapmasını ilişkin tezkereyi çıkarmasına karşın, ABD ve Kuzey Irak'taki Kürt grupları ile ''operasyonun komutasının nasıl olacağı'' ve alan yatırımlarının hangi şartlarda gerçekleşeceğine ilişkin pürüzler giderilemedi.
Ankara'da dün yapılan görüşmelerde pürüzün en önemli noktalarından birini Kuzey Irak'ta komutanın kimde olacağına ilişkin tartışma oluşturdu.
Türkiye, Kuzey Irak'ta savaşan tarafta olmayacağını, sadece insani yardım ve göçü önleme görevi üstleneceğini belirterek, ABD ve Kuzey Irak'lı Kürt liderlerin, ''Bir koalisyon oluşsun Türk askeri de bunun için de ABD'li komutanın emrinde hareket etsin'' yaklaşımına karşı çıkıyor.
KÖRFEZ MODELİ OLSUN
Türkiye, operasyonun kendisiyle ilgili bölümünün Türk ve ABD'li ''aynı rütbe ve eş yetkiye'' sahip iki komutanın idaresinde gerçekleşebileceğini vurguluyor. Ankara, bununla birlikte, Irak operasyonunun bütününü kapsayan bir genel komutanlığın da olabileceğini kayda geçiriyor.
Ankara Körfez Savaşını örnek göstererek, ''O dönemde nasıl Schwartzkopf Körfez harekatının genel komutanlığı görevini üstlendiyse, şimdi de benzer bir uygulamaya gidilebilir''görüşünü savunuyor.
ABD ise Türkiye'nin bu önerisine sıcak bakmıyor. ABD, operasyonun bir koalisyon tarafından gerçekleşmesi düşüncesini kayda geçirerek, eş yetkili ve rütbeli iki komutanın Kuzey Irak'ta görev yapmasının sıkıntı yaratacağını, bunu koalisyonun diğer üyelerine anlatmakta zorluk çekeceğini belirtiyor.
DIŞİŞLERİ'NDE PAZARLIK
Ortaya çıkan pürüz dün Dışişleri Bakanlığı'nda yoğun pazarlıkların yaşanmasına neden oldu. Dışişleri Bakanlığı'na dün önce ABD Başkanı George Bush'un Irak Danışmanı Zalmay Halilzad sonra da ABD Büyükelçisi Robert Pearson gelerek konuyla ilgili pürüzleri çözmeye çalıştı. ABD ile ortaya çıkan bir diğer pürüz de üsler ve limanlardaki inşaat faaliyetlerinin ne zaman başlayacağı konusunda çıktı. ABD, hemen başlamak isterken, Ankara yapılacak yatırım miktarının bir anlaşmaya bağlanmasını istiyor. Ankara ayrıca, alan ve üslere yapılacak yatırımların şekli ile ilgili olarak da bazı çekinceler ileri sürüyor. Bu arada Genelkurmay Başkanlığı ile Pentagon arasındaki teması sağlamak üzere ABD bir irtibat subayını da Ankara'ya yolladı. Korgeneral Colby Broodwater, Irak harekatı süresince Türkiye'de kalarak irtibat subayı olarak görev yapacak.
Savaş yardımı Kongre kararı ile yapılsın
Türkiye, yapılacak ekonomik yardımın ''Kongre kararına'' bağlanması şartını koşarken, ABD tarafı bunun zaman alacağını belirterek mutabakat zaptı ile yetinilmesini istedi. Türkiye'nin zararlarının tazmini konusu Başbakan Gül'ün, hafta başında ABD Başkan Yardımcısı Cheney ile yaptığı telefon görüşmesinde gündeme gelmişti. Cheney bunun üzerine Hazine Bakanı John Taylor'ı Ankara'ya gönderme kararı almıştı. Önceki gün Ankara'ya gelen Taylor, dün Hazine Müsteşarlığı'nda heyetlerarası toplantıya katıldı. Toplantıda Türk tarafına Devlet Bakanı Ali Babacan başkanlık etti.
Türk tarafı Körfez Savaşı sırasında ABD'nin vaad ettiği yardımları yerine getirmediğini anımsatarak bu kez ''Yardım için önce Kongre kararı'' istedi ve ''Mutabakat zaptı bizim için yeterli değil'' dedi. ABD tarafı ise ''Kongre kararını istediğiniz kısa sürede çıkaramayız. Türkiye bu işte ayak sürüyor görüntüsü veriyor'' dedi. ABD tarafı, Türkiye'nin ''Operasyon sonrasındaki beş yıl içinde 138 milyar dolarlık kaybımız olur'' yaklaşımını da gerçekçi bulmadığını kayda geçirdi. Türk tarafı hibe ve askeri yardım yerine daha fazla kredi verilmesi ve ABD Hazinesi garantisinde kredi istedi. Üslerdeki inşaat faaliyetleri sırasında ortaya çıkan vergi yükünün de ABD tarafından karşılanması konusu tartışılan bir diğer madde oldu.
Saddam sonrası Irak modeli belli olsun
ABD ile sürdürülen görüşmelerde bir başka pürüz noktasını da Irak'ın geleceği oluşturdu. Türkiye, Irak'ın toprak bütünlüğü ve siyasi yapısının Kürt liderlerin de katılımıyla garantiye alınmasını istedi. ABD tarafı ve Kürt liderler ise buna yanaşmadı.
Ankara'da iki gündür devam eden, Kuzey Irak'lı Kürt liderler, IKYB lideri Celal Talabani ve IKDP'den Neçirvar Barzani ile Türkmen Cephesi Lideri Sanan Ahmet Ağa ve ABD Başkanı Bush'un Irak Muhalifleri ile ilgili Danışmanı Zalmay Halilzad'ın katıldığı toplantılarda ağırlıklı olarak Bağdat yönetiminin geleceği tartışıldı.
Görüşmelere dün ilk kez Irak'taki en büyük gruplardan biri olan Şii grubu da katıldı. Şiilerin temsilciliğini yapan Irak İslam Yüksek Devrim Konseyi Bekir El Hakimi'nin Ankara'daki temsilcisi Abdullah Hakim, Müsteşar Yardımcısı Ali Tuygan ile görüştü.
Görüşmede ağırlıklı olarak operasyon sonrasında nasıl bir Irak oluşacağı ve Kuzey Irak'ta grupların operasyona nasıl katılacağı konusu üzerinde duruldu. ABD'nin Kürt gruplara dağıttığı silahların operasyon sonrasında nasıl toplanacağı konusu da bir başka gündem maddesini oluşturdu.
TÜRKİYE BASTIRIYOR
Türkiye, ''Operasyondan sonra Irak'ın siyasi yapısının nasıl olacağı bugünden anlaşmayla garantiye alınsın. Kürt liderler bu anlaşmaya imza koysun'' kararlılığını dün de sürdürdü. Bununla birlikte Kürt gruplara dağıtılan silahların operasyon sonrasında toplanması şartını da getirdi. ABD buna olumlu yaklaşırken, Kürt gruplar Türkiye'nin bu talebine sıcak bakmadı.
Irak'ın operasyon sonrasındaki siyasi yapısı konusunda ABD ve Kürt liderler Türkiye'nin önerdiği gibi bir anlaşma metnine imza koymaya yanaşmadı. ABD tarafı, ''Irak'ın toprak bütünlüğü bozulmayacak, Irak'ın geleceğini Irak halkı belirler. Bunun bu aşamada bir anlaşmaya bağlanması doğru değildir'' görüşünü dile getirdi. Irak'ın gelecekte nasıl bir demokratik yapıya kavuşacağının şeklinin bugünden belirlenmesinin de sorun yaratacağının altı çizildi.
HALA SONUÇ ALINAMADI
Kürt liderlerden Talabani ise ''Bağdat yönetiminin nasıl oluşacağına Irak halkı olarak biz karar veririz. Federatif bir Irak olacak'' görüşünü dile getirdi. Türkiye oluşacak federatif yapıda Türkmen tarafının hangi oranda temsil edileceğinin de bugünden belirlenmesi gerektiğinin altını çizdi. Görüşmelerden dün de net bir sonuç alınamadı.
(Sabah)
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:18
