ATO: YERLİ SERMAYE YURTDIŞINA GÖÇ ETTİ

HASAN ESEN
ANKARA (İHA) - Ankara Ticaret Odası'nın "Gurbet Şirketleri" raporuna göre, son 26 yılda 7.8 milyar dolarlık yerli sermaye, yurtdışına göç etti. Sadece 2001 ve 2001 krizlerinde gurbete giden yerli sermaye, 2.6 milyar dolara ulaştı.
ATO'nun Hazine Müsteşarlığı verilerine dayanarak hazırladığı "Gurbet Şirketleri" raporunda, 1980 yılı başından 2005 yılı Ekim ayı sonuna kadar gerçekleşen sermaye ihracı hareketleri ele alındı. Rapora göre, 1980 yılı başından 1999 yılı sonuna kadar yurtdışına göç eden toplam sermaye miktarı 2.778 milyar dolar oldu. Krizlerin yaşandığı 2000 ve 2001 yıllarında ise yurtdışına sermaye ihracında patlama gerçekleşti. 2000 yılında 1.190 milyar dolar, 2001 yılında ise 1.459 milyar dolar olmak üzere toplam 2.649 milyar dolarlık yerli sermaye 2 yılda ülkeyi terketti. Bu rakam, yurtdışına göç eden toplam sermayenin üçte birine denk geliyor. Krizden kaçan Türk şirketleri daha çok Hollanda, Azerbaycan, Kazakistan, Almanya, İngiltere, ABD ve Virgin Adaları'na sığındı. 1999 yılında Hollanda'ya giden 49.4 milyon dolarlık yerli sermaye, 2000'de yüzde bin 410 oranında artarak 746 milyon dolara fırladı. 2000 yılında yerli sermayenin en çok yatırım yaptığı ilk 5 ülke, 746 milyon dolarla Hollanda, 70.9 milyon dolarla İngiltere, 67.4 milyon dolarla ABD, 47.8 milyon dolarla Fransa ve 40 milyon dolarla Lüksemburg oldu. Türkiye tarihinin en ağır krizinin yaşandığı 2001 yılında Hollanda'ya giden yerli sermaye miktarında bir önceki yıla oranla önemli ölçüde yavaşlama oldu ve 746 milyon dolardan 463.3 milyon dolara indi. Ancak bu rakam yine de 2001 yılının en yüksek sermaye ihraç hareketi oldu.
Yurtdışına sermaye ihracı 2002 yılında 425.6 milyon dolara, 2003 yılında 410.6 milyon dolara geriledi. Ancak son 2 yılda yeniden yükselişe geçti. Yurtdışına göç eden sermaye 2004 yılında bir önceki yıla göre 108.5 oranında artarak 856.3 milyon dolara yükseldi. 2005 yılının ilk 10 ayında ise 671.1 milyon dolara ulaştı.
Bin 609 Türk şirketinin 84 ülkede yatırımları bulunuyor. Son 26 yılda, toplam yatırım miktarı açısından ilk sırada yer alan ülke 2.485 milyar dolarla Hollanda oldu. Türk şirketlerinin bu ülkeye yaptıkları yatırımlar, 84 ülkeye yapılan toplam yatırımın üçte birine yaklaştı. Azerbaycan, 1.891 milyar dolarla 2., İngiltere 520.9 milyon dolarla 3. sırada geliyor. Türk şirketlerinin yurtdışında yaptığı yatırımların başında 2.1 milyar dolarla enerji yatırımları, 2. sırada 1.6 milyar dolarla imalat, 3. sırada ise 1.4 milyar dolarla bankacılık geliyor. Diğer mali hizmetler sektörü 1 milyar dolarla 4. sırada, ticaret sektörü ise 921 milyon dolarla 5. sırada yer alıyor. En az yatırım yapılan sektör ise 5.1 milyon dolarla sigortacılık oldu.
Rapora ilişkin değerlendirmelerde bulunan ATO Başkanı Sinan Aygün, yabancı sermaye çekmede istenen başarıyı yakalayamayan Türkiye'nin yerli sermayeyi de elinden kaçırdığını savundu. Aygün, "Hans Türkiye'ye gelsin diye uğraşırken, ekonominin Mehmetçikleri 'Gurbetçi Mehmetçik' oldu" dedi.