Türkiye, geçtiğimiz Pazar yine oy verme ızdırabını yaşadı. Kuyrukta bekleyenler, karışan isimler, karışan sıralar, üç beş sandığa gidip gelmeler, boyalı eller, gece yarılarına kadar süren sayımlar, kavgalar... Oysa ABD ve Avrupa'da artık seçim külfeti diye bir sorun yok. Çoktan dijital sisteme geçtiler. Daha da ötesi, internet üzerinden de oy kullanabiliyorlar. NEWSWEEK dergisi son sayısında dijital seçim konusundaki gelişmeleri inceledi.
İnternete hızlı geçiş
İngiltere böyle bir sistemin geliştirilebilmesi için 54.7 milyon dolarlık yatırım yapmış durumda. Avrupa Birliği de 3 yıllık bir pilot program için 3.2 milyon dolar bütçe ayırdı. Sistem isviçre'de 9 bin seçmen tarafından Nisan ayında test edilecek. Fransa'da geçtiğimiz hafta yapılan yerel seçimlerde birkaç kasaba internet üzerinden oy verdi bile. Estonya'da ise 2006 yerel seçimlerinde 1 milyon kişi oyunu internet üzerinden kullanacak. Ancak internetten oy verme sisteminin ne kadar güvenli olacağı ile ilgili endişeler var. Oy veren kişi görüntülenemeyeceği için kimliğini bir başkasına satabilir ya da patronlar ekran başında bekleyerek çalışanlarına belli bir kişiye oy vermeleri yönünde baskı yapabilir. Ancak yetkililer bunun da çözümünü bulmuş, internet üzerinden oy verilen bölgelerde seçmenin yine internetten veya seçim merkezine bizzat giderek oyunu değiştirme hakkı saklı tutuluyor.
Digital sistem güvenli
Internetle ilgili endişeler nedeniyle birçok ülke dikkatini dijital oy verme sistemlerine çevirmiş durumda. Örneğin ABD'de 2 Kasım'da yapılacak Başkanlık seçimlerinde seçmenin yüzde 30'u bu tip makineler kullanacak. Hollanda ve Almanya'daki seçimlerde dijital makineler kullanıldı bile. İngiltere'de ise devam eden iki pilot sistem kapsamında 300 dijital makinede oy verildi. Fransa'da geçtiğimiz hafta yapılan yerel seçimlerde de bazı bölgelerde bu makineler kullanıldı.
Programlar geliştiriliyor
Belçika'da ise geçtiğimiz yıl Mayıs ayında yapılan yerel seçimlerde seçmenin yüzde 44'ü, yani yaklaşık 3.2 milyon kişi elektronik olarak oy verdi. Ancak dijital makinelerin güvenilirliği ile ilgili de endişeler bulunuyor. Bu nedenle uzmanlar, oyların satılmadığına emin olmak için birtakım programlar geliştiriyor. Newsweek dergisinin tanımıyla, tüm dünya, ABD'de 2000 yılında yapılan başkanlık seçimlerinin eski makineler nedeniyle şaibede kalmasının ardından yaşanan karmaşanın tekrarlanmaması için uğraşıyor.
Biz de çöplükte oy pusulası arıyoruz
Avrupalı birkaç saat içinde seçim sonucunu öğrenirken bizde sandıklar kayboluyor, çalınıyor, oy pusulaları çöplüklerde aranıyor. İşte bir örnek, Mersin'in Erdemli İlçesi'nde bazı çöplerden oy pusulası çıktı. AK Parti, MHP ve SP adaylarının altında ''Evet'' oyları bulunan oy pusulaları bulduklarını belirten MHP Erdemli İlçe Başkanı Ahmet Refik Erdem, ilçe seçim kuruluna itiraz dilekçesi vereceklerini söyledi. Yapılan seçimde, AK Parti'ye 8 bin 111 oy, MHP'ye ise 7 bin 941 oy çıkmıştı.
VATAN
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 21:56
