KAYNAK : Haber Vitrini
Devlet Bakanı Masum Türker, TRT yeni gelir imkanına kavuşturulmadan elektrikteki TRT payının kaldırılmasının milli güvenlik açısından da sorun yaratacağını söyledi.
Türker, TRT'nin Anayasa'da da öngörülen özerkliğinin korunması için otomatik bir gelir kaynağına sahip olması gerektiğine dikkati çekti. Elektrikte TRT payının 1983 yılında uygulanmaya başladığını hatırlatan Türker, birçok Avrupa ülkesinde de kamu yayıncılığı yapan kurumların özerkliğinin garanti altına alınması için ya elektrikten pay ayrıldığını ya da son zamanlarda gelir vergisinden bir miktarın otomatik olarak bu kurumlara ödendiğini anlattı.
TRT tarafından işletilen verici ve aktarıcıların, milli güvenlik ve istihbarat ile ilgili kuruluşlar tarafından da kullanıldığını dikkati çeken Türker, şu bilgiyi verdi:
''Elektrikte TRT payının olmasının bir nedeni de bu verici ve aktarıcı sisteminden aynı zamanda milli güvenlik ve istihbaratla ilgili kurumların da bedelsiz olarak yararlanması. Bu tür ayrıntılar dikkate alınmadan elektrikte yüzde 3.5'lik TRT payının kaldırılması, hem TRT'nin özerkliğini tartışılır hale getirir hem de büyük maliyete neden olan verici ve aktarıcıların iyi işletilememesine, gerekli yatırımların yapılamamasına neden olur. Bu milli güvenlik ve istihbaratla ilgili kurumların çalışmasını, dolayısıyla güvenliği de olumsuz etkiler. Bu nedenle TRT gelirini garanti altına alacak yasal bir düzenleme yapılması gerekir. Bu da ancak vergiler üzerinden otomatik olarak alınacak bir pay ile olabilir, sonuçta yine Türkiye olarak benzer maliyete katlanacağız.'' Konunun Elektrik Piyasası Kanunu Parlamento'da görüşülürken gündeme geldiğini, kanuna eklenen geçici madde ile TRT'yi yeni gelire kavuşturacak yasal düzenleme yapılana kadar uygulamanın devamının öngörüldüğünü anlatan Bakan Masum Türker, ''Bu nedenle, EPDK'nın hazırladığı, Bakanlar Kurulu'na sunulan TRT payının kaldırılmasına ilişkin kararnameyi imzalamadım, bu konuda diğer bakan arkadaşları da bilgilendirdim'' dedi.
Türker, yeni hükümeti, elektrikte TRT payını kaldırırken, TRT'nin özerkliğinin korunması ve milli güvenlikle ilgili ortaya çıkacak muhtemel sorunların önlenmesi amacıyla, TRT'yi yeni gelire kavuşturacak yasal düzenlemeyi de eş zamanlı olarak yapması konusunda uyardı.
TRT GELİRLERİNİN YÜZDE 60-70'İNİ OLUŞTURUYOR
TRT Genel Müdürlüğü yetkililerinden edinilen bilgiye göre, elektrikten alınan yüzde 3.5'lik pay, TRT'nin yıllık gelirlerinin ortalama yüzde 60-70'ini oluşturuyor.
TRT'nin yayınlarının yüzde 30'undan fazlasını eğitim kültür ağırlıklı programların oluşturduğuna dikkati çeken TRT yetkilileri, Avrupa ülkelerinde de kamu yayıncılığı yapan kurumların gelirlerinin çeşitli şekillerde teminat altına alındığını, Yunanistan ve diğer bazı ülkelerde elektrikten pay ayrılırken, bazı ülkelerde lisans veya ruhsat ücreti altında gelir sağlandığını anlattılar.
Elektrikteki payın kaldırılması halinde, TRT'nin, Anayasa'nın ve 2954 sayılı TRT Kanunu'nun verdiği görevleri yapmasının mümkün olmadığını öne süren yetkililer, şunları söyledi:
''Bu tedbiri, TRT'nin personel fazlası veya tasarrufla izah etmek mümkün değil. Ekonomik bağımlılık, hem hükümete bağımlılığı, siyasi ve diğer baskılara açık olmayı getirir. Bu baskılarla kamu yayıncılığı yapmak mümkün olmaz. Kaldı ki TRT Gelirleri Kanunu'nda, TRT'nin gelirlerine ilişkin oranların artırılması veya eksiltilmesine ilişkin yetkinin Bakanlar Kurulu'na verilmesi de özerklik ilkesine aykırı. Bu bir siyasi baskı aracı olabilir. Siyasi baskının olduğu hiç bir kurumda, ifade ve haber verme özgürlüğü tam kullanılamaz.'' TRT yetkilileri, daha önce kuruma ait olan, daha sonra PTT'ye devredilen, sonra 1999'da tekrar TRT'ye verilen verici istasyonlarının işletilmesi ve bunların yenilenmesi içinde önemli tutarlarda yatırım yapmak gerektiğine işaret ederek, vericilerin devri nedeniyle TRT'ye 2000 yılında TELEKOM gelirlerinden yüzde 2.5 pay ayrıldığını, daha sonra bundan da vazgeçildiğini anlattı.
Yetkililer, ''Kurumumuz şu anda, tasarruf etmek suretiyle enerji payı ile ayakta durmaya gayret ediyor. Bunu da kaldırdıkları zaman, 10 bine yakın personeli istihdam etmesi ve 7 kanalı birden yürütmesi mümkün değil'' diye konuştu.
Verilen bilgiye göre, TEDAŞ, ilgili yasa uyarınca elektrik tahsilatından TRT'ye son 3 yılda 331.5 trilyon lira pay ayırdı, bunun 281 trilyon lirasını kuruma ödedi. 2002 yılında ödenecek TRT payının tahminen 320 trilyon lira olması bekleniyor.
TRT payı tahakkuklarının yüzde 32'si sanayi, yüzde 68'i ise diğer abonelere ait. Yasa uyarınca payların, enerji tahsilatları, takip eden her ayın 25'inde TRT Genel Müdürlüğü hesaplarına yatırılıyor.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 18:41
