BANKALAR, VATANDAŞTAN ÇEŞİTLİ ADLAR ALTINDA 80 İŞLEM İÇİN KOMİSYON TALEP EDİYOR
MÜGE TUTCALIANKARA - Ankara Ticaret Odası, bankaların "ücret, komisyon ve bankacılık" hizmet gelirleri adı altında, 80 işlem için vatandaştan para talep ettiklerini belirledi.
ATO'nun "Banka Ücret ve Komisyonları Araştırması", bankacılık sektörünün 2003 yılında ücret ve komisyon gelirleriyle işletme giderlerinin yüzde 46.2'sini, 2004 yılında 55.9'unu, geçen yıl ise yüzde 58.7'sini karşıladıklarını ortaya koydu. ATO tarafından yapılan araştırmaya göre, pek çok banka, "hesap açmak" için bile 5 YTL ücret talep ediyor. Hesabın açık olduğu süre boyunca da müşteriden "hesap işletim ücreti" alınıyor. Örneğin ticari müşterilerden aylık ortalama 3 YTL hesap işletim ücreti talep ediliyor. Çoğu banka, hesap işletim ücretini müşteriye sormadan doğrudan hesabından kesiyor. Kendi hesabına para yatıran müşteriden 10 milyon lira, başka şubeden kendi hesabına para yatıran müşteri ile başkasının hesabına para yatıran müşteriden 10-25 milyon lira ücret ödemesi isteniyor. Bankalar, "kredi kartı ekstresi" ve "hesap ekstresi" için de para alıyor. "Bireysel müşterilerin ekstre masrafı" ortalama 2.5 YTL iken "ticari müşterilerin ekstre masrafı" ortalama 5 YTL'yi buluyor. Örneğin tüm bankacılık işlemlerini internet ya da ATM'den yapan bir müşteri, banka şubesine gidip son 3 aylık hesap hareketlerinin dökümünü isterse "hesap hareketleri ekstresi" adı altında sayfa başına 3 YTL 15 Ykr ödüyor.
Araştırmaya göre bankalar, müşterinin yaşamını kolaylaştırmak ve bankacılık sektörünün iş yükünü hafifletmek için icat edilen ATM'leri de darphaneye çevirmiş durumda. Bankalar, kasa fişi ebadındaki ATM ekstresi için müşterinin hesabından 30-50 Ykr keserken, 1 YTL talep eden bankalar da bulunuyor. Düzenli ödeme talimatlı havalenin dekontu için 1.5 YTL, posta yoluyla gönderilen dekont için 2 YTL isteniyor. Örneğin, üyesi olduğu kooperatifin hesabına düzenli olarak havale yapan bir vatandaştan havale masrafı alan banka, üstüne bir de dekont için para istiyor. Bir bankanın, çek ödemesi sırasında, ilgili şubeyi ya da ilgili bankayı arayarak çekin karşılığı olup olmadığını sormasının da bir bedeli var. Müşteriden, "çek provizyonu" adı altında 20 YTL ücret talep ediliyor. "Keşide çeki düzenleme" ücreti ise 18-165 YTL arasında değişiyor. Örneğin bir şehirden bir başka şehre yolculuk ederken çanta içinde para taşımak istemiyorsanız ve bir bankadan bu meblağ karşılığında çek talep ediyorsanız, keşide çeki düzenleme ücreti ödemeniz gerekiyor.
12 CİLTLİK ANSİKLOPEDİ FİYATINA ÇEK DEFTERİ
Bankalar, 12 ciltlik ansiklopedi fiyatına çek defteri satıyor. 100 yapraklı çek defteri için 115 YTL ödemek gerekiyor. 50 YTL ödeyen 25 yapraklı, 25 YTL ödeyen 10 yapraklı çek defteri alabiliyor. Çek defterinin bir sayfası, 1 YTL 15 Ykr ile 2.5 YTL arasında değişiyor. Bu rakamlara çek karnesi istihbarat masrafı dahil değil. Çek defteri almak için ilk defa başvuruda bulunuyorsanız, durumunuzu araştıran banka "çek karnesi istihbarat masrafı" adı altında 50 YTL talep ediyor. Eğer çek defterinizi kaybederseniz, "kayıp çek yaprağı masrafı" adı altında 15 YTL ödemek zorunda kalıyorsunuz. Bankaların havale ücretleri de el yakıyor. "İsme havale" yapmanın bedeli 20 YTL'den başlıyor, 150 YTL'ye kadar çıkıyor. "ATM'den havale" yapanın hesabından 1.5 YTL kesiliyor. "Kendi portföy hesabına havale" yapandan 10 YTL, "başkasının portföy hesabına havale" yapandan 20-150 YTL isteniyor. "Başka bankaya havale" yapmanın bedeli 25 YTL ile 150 YTL, "Hesaba havale" yapmanın bedeli ise 17.5-100 YTL arasında değişiyor.
Örneğin kira bedelini, ev sahibinin hesabına havale yapan kiracı, kiranın miktarına göre değişen miktarlarda, 17.5-100 YTL arasında komisyon ödemek zorunda kalıyor. Ev sahibi de parayı çekerken komisyon ödüyor. Örneğin bir banka, kendisine gelen bin YTL'lik havalesini çeken müşteriden 25 YTL lira talep ediyor. Araştırmaya göre, esnafın en çok kullandığı değerli kağıtlardan biri olan senetle ilgili işlemlerden de yüksek meblağlar talep ediliyor. Örneğin senet tahsili 20 YTL'den başlıyor. Senet protestosu için 25 YTL, senet protestosu kaldırmak için 22 YTL, senet ödemesi için 5 YTL ve işlemsiz senet iadesi için 20 milyon lira ücret alınıyor. Bireysel destek kredisi için 125 YTL, otomobil kredisi için 175 YTL, konut kredisi için 400 YTL para ödemek gerekiyor. Konut kredisi çekecek olan vatandaşlar ayrıca, konutun değerini ve krediye uygun olup olmadığını belirlemek için bankanın gönderdiği ekspertiz için de para ödemek zorunda.
"BANKALAR VATANDAŞA İLLALLAH DEDİRTTİ"
Eskpertiz ücreti ortalama 300 YTL iken, Emlakçılar Odası'nın belirlediği ekspertiz ücreti ise 30-40 YTL arasında değişiyor. Bankalar kredi kartı ücret ve komisyonlarından ciddi miktarlarda gelir elde ediyor. Türkiye'de 30 milyon 118 bin 549 kredi kartı kullanılıyor. Toplam banka kartı sayısı ise 49 milyon 239 bin 841. Kredi kartı ilk veriliş ücreti 4-10 YTL, kredi kartı yenileme ücreti, kredi kartı kart türü değişim ücreti ve ek kart ücreti ise 2-5 YTL arasında değişiyor. Bankomat kartı ilk veriliş ücreti ortalama 6 YTL iken bankomat kartı yenileme ücreti ortalama 3.5 YTL. Bankalar faks ve telefon yoluyla haberleşme ücretlerini de vatandaştan tahsil ediyor. Örneğin şifresiyle ilgili bir sorun yaşayan müşteri durumu bankaya bildiriyor. Banka sorunu inceledikten sonra müşteriyi arıyor. Bu görüşmenin bedelini müşteri ödüyor. Ya da müşteri tatil için gittiği beldede, hesabının bulunduğu bankanın şubesinden para çekmek istiyor. Banka, müşterinin asıl hesabının bulunduğu şube ile haberleşiyor ve bunun ortalama 14 YTL olan bedelini müşteriden alıyor. İnsansız bankacılık hizmetinden yararlanarak işlemlerini internet üzerinden yapan vatandaş da komisyon ödemekten kurtulamıyor. İnternet üzerinden EFT yapan vatandaşın hesabından otomatik olarak kesilen paranın miktarı 50 Ykr'den başlıyor. Çoğu ülkenin vize için şart koştuğu, banka hesap bildirimi de vatandaşı bankaya para ödemek zorunda bırakıyor. Bazı bankalar, "Konsolosluk için mektup düzenleme" adı altında vatandaştan 40 YTL istiyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerine göre, bankaların bu yolla elde ettikleri gelir, toplam gelirlerinin yüzde 12.4'ünü oluşturuyor. Bu oran 2004 yılında 10.4, 2003 yılında ise 7.5 idi. Bankalar işletme giderlerinin yarısından fazlasını ücret ve komisyonlarla karşılıyorlar. Bankacılık sektörü 2003 yılında ücret ve komisyon gelirleriyle işletme giderlerinin yüzde 46.2'sini, 2004 yılında 55.9'unu, geçen yıl ise yüzde 58.7'sini karşıladı. Bankaların pek çok işlem için ücret talep etmesini sektörün içindeki banka çalışanları bile "saçma" buluyor. Örneğin hesap açma, nakit kredi kullanımı, teminat mektubu açılışı, ipotek feshi, rehin çözme, kendi hesabına para yatırma, başka şubeden kendi hesabına para yatırma gibi işlemler için bile para istenmesi bankacılara "pes" dedirtiyor.
Rapor hakkında bir değerlendirme yapan ATO Başkanı Sinan Aygün ise, "Bankalar vatandaşa illallah dedirtti. Mümkün olsa vatandaş bankanın önünden geçmemek için yolunu değiştirecek" dedi. Aygün, bankaların hemen her işlemden para aldıklarını belirterek, "Sadece banka içinde nefes almak, bankanın önünden geçmek bedava" açıklamasında bulundu.
Güncellenme Tarihi : 25.3.2016 09:19
