Mahalli idareler yasa tasarısı Meclis'e gönderilirken bazı maddelerde değişiklikler yapılarak, belediyelere tahvil ihraç yetkisini öngören ibareler eklendi. Tasarının ilk halinde gelirlerinin yüzde 25'i ile sınırlı tutulan (3.5 katrilyon lira) borçlanma limiti de 'gelirlerinin iki katı'na (Yaklaşık 28 katrilyon) çıkarıldı.
1996 - 2003 arasında 5.2 katrilyon liralık borçlarını, garantör kuruluş olan Hazine'ye ödeten belediyelere yeni tasarıda da geniş borçlanma yetkileri veriliyor.
Tasarının ilk metninde, ''belediyeler giderleri karşılamak için borçlanma yapabilir'' denilirken taslağın son şeklinde bu cümlenin sonuna ''ve tahvil ihraç edebilir'' hükmü eklendi. Taslağın Meclis'ten bu şekilde geçmesi durumunda belediyelerin borç bulmak için borçlanma piyasasına akın edeceğinden endişe duyuluyor.
Taslaktaki diğer değişiklik ise borç limitinin genişletilmesiyle ilgili. Taslağın ilk şeklinde, borçlanma limiti, ''kesinleşmiş belediye gelirlerinin yüzde 25'i'' ile sınırlandırılmışken, Meclis'e sunulan şeklinde sınır, ''gelirlerin iki katı'' olarak değiştirildi. TESEV'in yaptığı bir çalışmada; 2004 için belediyelerin gelirleri 14 katrilyon lira olarak hesaplanıyor. Buna göre Meclis'e sevkedilmeden önceki taslakta borç limiti 3.5 katrilyon (14 katrilyonun yüzde 25'i) ile sınırlanmışken yeni şeklinde rakam 28 katrilyona kadar çıkıyor.
Tahkim geliyor
Taslakta daha önce sıkıntı yaratan 'mahsuplaşma'ya da imkân tanınıyor. Eylül 2003 itibariyle belediyelerin vadesi geldiği halde Hazine'ye ödemediği 5.2 katrilyon liralık borç bulunuyor. Toplam borç miktarı ise 11.4 katrilyon lira.
Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti de önceki gün Bakanlar Kurulu'nda yaptığı sunumda Arjantin örneğini vererek, ''Yerel yönetimlerin borçlanmalarına dikkat edilmeli'' diyerek hükümeti uyardı.
Uzmanlar, geniş borçlanma olanağının 'siyasi yatırım' amacıyla kullanılabileceğine; belediyelerin yarattığı taleple faizlerin yükselebileceğine ve Hazine'nin borç yükünün artabileceğine dikkat çekiyorlar.
Borçlanmanın yolu açılıyor
Ferhat Emil (TESEV İyi Yönetişim Direktörü)
Belediyelere bütçenin yüzde 25'i ile ilgili harcama yetkisi veriliyor. Ancak merkezi hükümet yüzde 6.5'lik faiz dışı fazla hedefi nedeniyle belediyelere gelir aktarma konusunda sıkıntı yaşıyor. Hükümet, Meclis'e sevkettiği taslakla borçlanmanın kapsamını genişleterek belediyelere kaynak yolunu açıyor.
Tahvil ihracına gelince; bu ibare taslağın son hali dışında hiçbir taslağa konulmamıştı. Yasa bu haliyle çıkarsa belediyeler ortalığa dökülüp borç arayabilirler. İç borçla sınırsız borçlanabilirler çünkü kapsam çok genişletildi. Dış borç ise Hazine kontrolünde verilebildiğinden fazla bir değişiklik olmayabilir. Ancak aracılar bunun da yolunu bulacaktır.
Bir diğer önemli konu tahkimle ilgili. Tahkimin net etkisi Hazine'nin borç stokunun artışı yönünde olacaktır.
Belediye ve bağlı ortaklıkların toplam borcu 11.4 katrilyon lira (milyar TL)
Belediyeler Vadesi geçmiş alacak Vadesi gelmemiş al.anapara Diğer Toplam
İzmit B. Bld. 3.177.967 150.747 0 3.328.714
Ankara B. Bld. 56.832 525.527 1.035.720 1.618.079
İzmir B. Bld. 0 485.999 564.728 1.050.727
Adana B. Bld. 603.048 58.857 0 661.905
Marmaris-İçmeler-Armutlu Bel.Bir. 299.098 138.476 0 437.574
Bursa B. Bld. 0 269.101 2.715 271.816
Adapazarı B. Bld. 232.148 24.632 0 256.780
Didim Belediyesi 133.153 58.945 0 192.098
Gaziantep B. Bld. 0 75.133 67.427 142.560
Bafra Belediyesi 125.466 2.941 0 128.407
Dalaman Belediyesi 104.097 3.637 0 107.734
İskenderun Belediyesi 94.774 5.472 0 100.246
Tarsus Belediyesi 0 71.198 129 71.327
Yozgat Belediyesi 65.667 3.491 0 69.158
Antalya B. Bld. 0 32.222 26.295 58.517
Menemen Belediyesi 32.857 13.846 0 46.703
Bağlı ortaklıklar
EGO Genel Müdürlüğü (Ankara) 0 274.704 493.659 768.363
Gaziantep Su Kan. İdaresi (GASKİ) 674.184 70.532 0 744.716
Ankara Su Kan. İd. (ASKİ) 34.538 315.123 88.252 437.913
İzmit Gaz Dağıtım AŞ. İZGAZ 247.552 9.169 0 256.721
İstanbul Su Kan. İd. (İSKİ) 0 98.847 284 99.131
İzmir Su Kan. İd. (İZSU) 0 28.389 47.202 75.591
İGDAŞ 0 67.230 0 67.230
İst. Olimpiyat Oyunları Düz. Kurulu 1.644 63.348 0 64.992
Diğer belediye ve bağlı ort. 32.758 343.126 7.776 383.660
Hazine'nin toplam alacakları 5.915.783 3.190.692 2.334.187 11.440.662
MİLLİYET
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 22:11
