NEW YORK - Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nde yapılan oylamalarda sürpriz sonuçlar çıkması ya da poker oyununa dönüşmesinin, olağandışı bir durum olmadığı ifade edildi.
Ancak Moskova, Paris ve Berlin'in Irak'a savaş ilanı olarak algıladıkları Amerikan-İngiliz-İspanyol ortak önerisinin Güvenlik Konseyi'nde neden olduğu diplomatik zikzaklar, bir kez daha Konsey tüzüğünü gündeme getirdi. Şu günlerde Irak krizi kapsamında Güvenlik Konseyi'ndeki oylama prosedürüne ilişkin bu tür tartışmalar gündemde.
Güvenlik Konseyi'nde karar çıkartabilmek için içtüzüğün 27. maddesine göre, 15 üyeden 9'unun, yani üyelerin yarısından fazlasının onay vermesi gerekiyor. Irak'a savaş ilan etme anlamına gelen ikinci bir yetki kararı oylamaya sunulduğunda, eğer 7 üye ''çekimser'' ya da ''hayır'' oyu kullanırsa, bu durumda oylamanın bloke edilmesi mümkün. Böylece Moskova-Paris-Berlin ekseninin vetoya gerek görmeden, 7 üye ülkenin kararları bloke etmesiyle ikinci bir Irak kararını durdurması ve Irak'ta silah denetimlerine devam edilmesinin yolunu açması teorik olarak mümkün. Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer'in de bu yolu açık tutma yönünde görüş bildirdiği ifade edildi.
ÜYELERİN ''ÇEKİMSER'' KALMA HAKKI VAR
Güvenlik Konseyi'nde Washington'ın tasarısı, 9 üyenin oyunu alamadığı takdirde, Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri Rusya, Fransa ve Çin'in çekimser tavır alma imkanları olduğu ve bu durumda ''diplomatik nükleer bomba'' olarak görülen ''veto'' hakkını kullanmalarına da gerek kalmadığı bildirildi. Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi arasında bulunan ABD ile İngiltere'nin de veto hakkı bulunuyor.
Soğuk Savaş'ın sonlarına kadar Sovyetler Birliği tam 115 kez veto hakkını kullanarak Güvenlik Konseyi'nin kararlarını bloke etmişti. Yaklaşık 10 yıldan bu yana daimi üyeler, karar öncesinde uzlaşmaya varmaya özen gösteriyorlar. Kararların görüş birliği içinde çıkartılması, bu uluslararası örgütün en büyük kazanımlarından biri olarak değerlendiriliyor. Bu kapsamda, Fransa Dışişleri Bakanı Dominique de Villepin barışa bir şans tanınması yönünde kararlı olduklarını dile getirdi.
ABD TASARIYI ÇEKEBİLİR
Irak'a ilişkin barış ve savaş söz konusu olduğunda, Konsey'de uzlaşmanın zorlaştığı bildirildi. Bu nedenle Fransa, Rusya ve Çin'in şimdiye kadar görülmemiş bir birliktelik sergileyerek, ''veto'' hakkını kullanmaları ve barışa bir şans tanımalarının mümkün olduğu belirtiliyor.
Öte yandan Konsey'de ikinci bir Irak kararından yana olmayan üyelerin baskın çıkması durumunda bile, Washington'ın ikinci karar önergesini geri çekmesi ve böylece askeri harekat kararına kendisinin tek başına karar vermesinin de muhtemel olduğuna dikkat çekiliyor.
Bu arada Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinin, gündeme alınması öngörülen sorulara sadece karşı çıkması bile önerilerin durdurulması için yeterli sayılıyor. Nitekim, Amerikan temsilcisinin günlerden beri BM Silah Denetim Başkanı Hans Blix'in, Irak'ın silahsızlandırılmasına yönelik bir çalışma planı hazırlaması için görevlendirilmesine karşı çıktığı ve öneriyi engellediği belirtiliyor.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:32
