"DA VİNCİ ŞİFRESİ DİYE BİR ŞEY YOK"!..
Mona Lisa kitabıyla adını duyuran ABD'de yaşayan Türk profesörü Bülent Atalay, Da Vinci'nin bir şifresi olmadığına inandığını belirtti: "Da Vinci bir şifre yaratmadı. O doğanın aritmetiğini, şifresini çözdü ve bunu kullanarak mükemmel eserler ortaya çıkardı." Prof. Atalay bugün Koç Müzesi'nde Leonardo'nun sanatı ve bilimini anlatacak.
"Matematik ve Mona Lisa" kitabıyla ABD'de büyük ilgi gören fizikçi Prof. Bülent Atalay: Da Vinci'nin bir şifresi yok. Eserlerindeki sır, 'Altın Oran'ı kullanması.
Dan Brown'un "Da Vinci şifresi" kitabı miyonlarca insanın beynini uzun süre meşgul etti. Kitaptaki iddiaların doğruluğu tartışma konusu oldu. Yıllardır ABD'de yaşayan Türk fizik profesörü Prof. Dr. Bülent Atalay da, 2004 Nisanı'nda yayınlanan "Matematik ve Mona Lisa" adlı kitabıyla bu tartışmalara farklı bir bakış açısı getirdi. "Kitap tanıtımı için televizyona çıktığımda telefon yağmuruna tutuldum, herkes Leonardo'nun şifresini çözdüğümü düşünüyordu" diyen Atalay, aslında Da Vinci'nin bir şifresi olmadığına inanıyor. Princeton ve Oxford gibi okullarda fizik eğitimi alan Atalay, çocukluğundan beri resim yapıyor. SABAH'ın davetlisi olarak geldiği İstanbul'a gelen ve SABAH'ın sponsor olduğu Rahmi Koç Müzesi'ndeki Da Vinci Sergisi'ni gezen Prof. Atalay, arkadaşımız Nurdeniz Kutsel'in sorularını cevapladı.
HER ŞEYDEN ÖNCE BİR DAHİ
"Aslında Leonardo'nun şifresi diye bir şey yok. Fibonacci adlı fizikçinin tabiatı inceleyerek ortaya attığı rakam dizisi var. 1993'de NASA'da, 1997'de İsrail'de bir konuşma yapmıştım. O konuşmalara Mario Livio diye fizikçi olan bir yazar gelmişti. Kendisi de bu konuşmalar üzerine 'Altın Oran: Dünyanın en meşhur numarası' diye bir kitap yazdı. Bu kitabı Dan Brown okuduktan sonra şifre olarak kitabına aldı. Tabi enteresan bir şey bu altın oran ama ortada yok. Da Vinci bir şifre yaratmadı. O doğanın aritmetiğini, şifresini çözdü ve bunu kullanarak mükemmel eserler ortaya çıkardı. O hem resim yapan fizikçi hem de fizik yapan ressamdır ama her şeyden önce bir dahidir."
II. BAYEZİT'TEN İŞ İSTEDİ
"Bisikletten tanka, dubalı köprüden planöre kadar buluşları bugün inceleyenleri hayran bırakır, düşünün ki o bunları yüzyıllar öncesinden düşünmüş. Türkçe baskı için kitaba Da Vinci'nin Sultan II. Bayezit'e gönderdiği Osmanlıca mektubu da ekledim. Da Vinci solaktı, bu nedenle kolaylık olsun diye sağdan sola yani tersten yazı yazardı, okunması için de ayna tutulması gerekirdi. Hiçbir projeyi vaat ettiği zamanda bitiremediği için sürekli işsiz kalan Da Vinci bu mektupta Osmanlı Sultanı'ndan iş istiyor. Haliç'e köprü yapabileceğini söylüyor. Ancak Bayezit reddediyor. Leonardo'nun Haliç için düşündüğü köprü, Oslo yakınlarındaki As kentinde aslına uygun olarak inşa edildi."
Altın Oran'ın mucizesi nedir?
Fibonacci 1202 senesinde "Liber abaci" isimli bir kitap yazmış. Kendisi Müslüman matematikçilerden gördüğü cebiri yazıyor. Bu kitapta yazılan temel prensip şu: Bir odaya iki tavşan koyarsanız bu tavşanlar iki ay boyunca yavrulamazlar. İki ay sonra ilk yavrular doğar ve onların da çoğalması için 2 ay geçmesini beklemek gerekir. Tavşanların sayılarını yan yana dizerek bir dizi oluşturursunuz. 1-1-2-3-5-8-13-21... dizesini uzatmak için sıralamada son iki rakamı birbiriyle toplamak yeterlidir. Bu rakamlara tabiatın numaraları denir. Mesela ay çiçeğine bakarsanız her zaman tohumların 34'ünün bir istikamete 21'inin de başka bir istikamete göre sıralandığı görülür. Kozalağa bakarsanız 13 ve 8 sayılarını görürsünüz. Dizideki her rakamı bir öncekine bölerseniz 1.618 sayısını buluruz. İşte bu altın orandır. Aslında daha evvelde bu oranı Mısırlılar ve Eski Yunanlılar kullanmış. Rönesans'ta da Leonardo kullandı. Leonardo doğadaki bu mucizevi aritmetiği resimlerinde kullandı. Böylece gerçeğe yani mükemmele en yakın eserleri verebildi. Örneğin insan vücudunda uzuvların mesafeleri arasında da altın oran söz konusu. Üç resimde de resmin tam ortasından geçen çizgi gözlerden birinin ortasından geçiyor. Altın orana bağlı olan üçgenin içinde vücut oturur. Çene ve kulaklardan hiza alan kafanın ebatları tam bir karedir. Onun altına altın oranı yani 1.618 oranında ölçüyü eklerseniz koltukaltı hizasına ulaşılır. En mükemmel portrelerde portrenin tam ortasından indirilen çizginin gözlerden birinin ortasından geçmesi de sanatta matematiğe işaret eder. Yani gözlemledi, doğanın matematiğini keşfetti ve matematikle, sanatı harmanladı. Da Vinci'nin bir şifresi yok. O doğanın şifresini çözdü. SABAH
Güncellenme Tarihi : 25.3.2016 00:00
