DEVLET ELİYLE 'TUZ SKANDALI'!..

Petkim’in ’indirimli tuz’ talebine Tekel ’zamlı fiyatla’ karşılık verince Türkiye’nin 4.5 milyon doları boşa gitti. Petkim, tuzu daha ucuz olduğu gerekçesiyle yurtdışından ithal etti. Türkiye’nin iki büyük KİT’inin anlaşmazlığı milyonlarca doların "devlet eliyle" yurtdışına çıkmasına neden oldu.

DÜNYANIN ikinci büyük tuz rezervine sahip Türkiye’nin, iki kamu iktisadi teşekkülü (KİT) arasındaki fiyat anlaşmazlığı bir "tuz skandalı"nın patlak vermesine neden oldu. Petkim-Tekel anlaşmazlığı ile yıllık yaklaşık 4.5 milyon dolar yurtdışına gitti. Klor alkali ünitesinde hammadde olarak yılda 240 bin ton tuz kullanan Petkim, yurt içinden tuz almak için Tekel Genel Müdürlüğü’nden indirim istedi. Ancak Tekel, talebi reddetmekle kalmadı, mevcut fiyatın üstüne bir de zam yaptı. Bunun üzerine Petkim, şirket çıkarlarını öne sürerek, tuzu, kaynakları bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden olan Türkiye’den değil, daha ucuz olduğu gerekçesiyle yurtdışından ithal etti. Türkiye’nin iki büyük KİT’i arasındaki anlaşmazlık milyonlarca doların "devlet eliyle" yurtdışına çıkmasına neden oldu.

YDK RAPORUNDA ÇIKTI:

Fiyat anlaşmazlığından çıkan tuz skandalı, Başbakanlık Yüksek Denetme Kurulu’nun (YDK) Petkim’in 2004 yılı denetim raporlarında gün yüzüne çıktı. Kurul raporunda Petkim’e yıllık ihtiyacı olan 240 bin ton tuzu, yurtiçi kaynaklardan satın alarak döviz tasarrufu sağlaması ve hammadde güvenliğinin sağlanması amacıyla Tekel ile işbirliğini sürdürmesini önerdi. Petkim’in YDK’nın önerisine verdiği yanıt skandalın ortaya çıkmasına neden oldu. Petkim’in yanıtı denetim raporuna şu ifadelerle yansıdı:

İTHAL TUZ LEHİNE ZAM

"Döviz kurunun 1.504 YTL değerinden 1.391 YTL değere düşmesi sonucu Tekel fiyatının yurtdışı fiyatlara göre pahalı hale gelmesi nedeniyle şirketimiz Ocak 2005 ayı içerisinde fiyatın 25.96 YTL/ton’a indirilmesini istemiş olup, Tekel 25 Ocak 2005 tarihli yazısı ile fiyat indiriminin mümkün olmadığını bildirmiştir. Bu arada, şirketimizce fiyat indirimi talep edilirken Tekel 28 Mart 2005 tarihinde fiyatı 33,64 YTL/tona çıkarmış olup, ithal tuzun birim fiyatı ile yerli tuz birim fiyatı arasındaki makasın ithal tuz lehine açılması dikkate alınarak şirketimiz menfaatleri doğrultusunda yurtdışından tuz alınmaya başlanmıştır. Bu gelişmeyi müteakip Tekel 12 Mayıs 2005 tarihli yazısında fiyatını 30,09 YTL/tona, daha sonra da 28.00 YTL/ton’a indirmiş, ödemeyi de 30 gün vadeli hale getirmiştir. Bundan böyle yurtiçi, yurtdışı fiyatlar mukayese edilerek yurtiçi fiyatının şirketimizin kabul edebileceği seviyelerde olması halinde yurtiçinden, aksi halde şirketimiz ekonomik menfaatleri göz önünde bulundurularak yurtdışından alımı yapılacak olup, bu konularda Tekel yetkilileri ile sürekli görüşmeler yapılmaktadır."

YILDA 4.5 MİLYON DOLAR:

Petkim-Tekel anlaşmazlığı ile yıllık yaklaşık 4.5 milyon dolar yurtdışına giderken, tuz rezervleri açısından dünyada önemli yeri olan Türkiye’de ekonomik göstergelerdeki dengesizliği de ortaya koydu.

/Ümit ÇETİN - HÜRRİYET