Yargıtay, Kasım 2000'deki ekonomik krizinden önce dolarla kira sözleşmesi yapan bir firmanın, doların çok yükselmesini gerekçe göstererek ''kira uyarlaması'' yapılması talebini reddetti.
Yargıtay, ekonomiyle ilgili ilginç ve ayrıntılı tahliller yaptığı kararında, Kasım 2000'de devalüasyon olacağının işaretlerinin bulunduğuna dikkat çekerek firmayı ''basiretsiz tacir'' olmakla suçladı.
İzmir'de bir firma, 1 Ekim 2000 tarihinde aylık 2 bin dolar üzerinden 5 yıllık kira sözleşmesi yaptı. Sözleşmenin yapılmasından bir ay sonra devalüasyon oldu ve dolar neredeyse iki kat değer kazandı. Firma, bunun üzerine, İzmir 9. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne ''kira uyarlama'' davası açtı. Mahkeme, firmayı haklı bularak yeni kira bedelini bin 200 dolar olarak belirledi. Temyiz üzerine dosyaya bakan Yargıtay 13. Hukuk Dairesi ise bu kararı bozdu. Ancak yerel mahkeme ilk kararında direndi ve dosya Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na geldi.
İstikrarsız ekonomi
Kurul, oybirliğiyle yerel mahkemenin kararını bozarken, Türkiye ekonomisinin alınan tedbirlere rağmen istikrarlı duruma gelmediğinin bir gerçek olduğunu belirtti. Kararda, 1946'dan bu yana TL'nin, dolar karşısında kaybettiği değer rakamlarla anlatıldı ve enflasyonun bu yıllar boyunca üç haneli rakamlara ulaştığı vurgulandı.
Kararda, 5 Nisan 1994 kararlarından sonra dövizin yüzde 300'ler oranında değer kazandığı anımsatılarak, 1999 tarihinde dövizin değer kazanmasının durdurulması için ''döviz çıpasına dayalı istikrar programına'' geçildiği, ancak bankacılık sisteminden kaynaklanın kriz nedeniyle faizlerin 27 Kasım 2000'de rekor düzeye ulaştığı ifade edildi. Kararda, kasım ayından sonra şubat ayında da kriz yaşandığı, borsaların çöktüğü, bankalara el konulduğu anımsatıldı.
IMF ve ciddi politikalar
Türkiye'nin bu dönemde IMF'ye başvurduğunun kaydedildiği kararda, dalgalı kur sistemine geçilen 21 Şubat 2001 tarihinden sonra meydana gelen döviz hareketleri sıralandı. Kararda, 18 Nisan 2003'ten bu yana Merkez Bankası'nın sıkı ve ciddi para politikaları sonucu doların düştüğü, enflasyonun yüzde 30'lara gerilediği anlatıldı.
''Basiretli tüccar''
Kararda, kira sözleşmesi yapıldığında 1 doların 691 bin lira olduğu belirtilerek, bu dönemde aylık kiranın 1 milyar 382 milyon liraya karşılık geldiği vurgulandı. Kira uyarlamasının bin 200 dolardan yapılması halinde mal sahibinin eline 1 milyar 488 milyon lira geçeceğinin anlatıldığı kararda, Türkiye'de yıllardan beri açılan ekonomik paketlere rağmen, istikrarlı bir ekonomiye kavuşulamadığı, devalüasyonların Türkiye açısından tahmin edilemeyecek bir keyfiyet olmadığı kaydedildi.
Kur politikalarının güvenilir olmadığının bildirildi kararda, kira sözleşmesinden bir ay sonra Kasım 2000, daha sonra Şubat 2001 krizlerinin yaşandığı belirtildi. Kararda, devalüasyon ve ekonomik krizlerin bir anda oluşmadığı, piyasadaki belli ekonomik darboğazlardan sonra meydana geldiğinin bir gerçek olduğu vurgulanarak, ''davacı tacirin, ekonomik kriz işaretlerinin belli olduğu bir dönemde, krizden 20 gün önce dövizle kira sözleşmesi yapması nedeniyle, basiretli bir tacir olarak davranmadığı sonucuna varılmalıdır'' denildi. Kurulun kararı bağlayıcı olduğundan firma 2 bin dolar kira ödemeye devam edecek.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 20:14
