Marmara Üniversitesi yüksek lisans öğrencisi Senem Eke, yüksek lisans tezi olarak “Farklı mesleklerde çalışanların ölüm kaygılarının karşılaştırılması” konusunu çalıştı.
Eke’nin tezini hazırlarken elde ettiği veri ve bilgiler, ölüm riskli meslek grubunda çalışanların ölümden daha az korktuğunu, ölüm riski az mesleklerde çalışanlarınsa daha çok ölüm kaygısı taşıdığını ortaya koydu. Eke’nin tezindeki bilgilere göre, ölüm kaygısını en çok ölüm riski en düşük meslek grubu yani sınıf öğretmenleri yaşıyor. Öğretmenleri psikologlar takip etti. Ölüm karşısında en az kaygı duyanlar ise pilotlar. Kadınlar erkeklerden daha çok ölüm kaygısı hissederken, ölümden sonra hayatın olduğuna inanmayanlar, inananlardan daha fazla endişeli.
Senem Eke, yüksek lisans eğitimini Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Anabilim Dalı bölümünde 2003’te tamamladı. Tezini, Prof. Dr. Adnan Kulaksızoğlu’nun danışmanlığında ölüm teması üzerine hazırladı. Bunun için asayiş polisi, itfaiyeci, psikolog, muhasebeci ve öğretmenlik mesleğinden 50’şer insan ve 40 pilot olmak üzere, toplam 290 kişi ile yüz yüze görüştü. Ölüm kaygısını tez konusu olarak seçmesinin sebebini; insanların çoğunda bulunan ölüm kaygısı ile ilgili çalışma sayısının azlığı ve bu konunun hâlâ tabu olarak algılanması şeklinde açıklayan Eke, “Herkeste ölümle ilgili kaygılar mevcut. Kimisi bunun farkında, kimisi değil. Farkında olmayanlarda durum patoloji haline gelebiliyor ve şizofreniye kadar uzanabiliyor.” şeklinde konuştu.
Kendisi uzman psikolog olan Senem Eke, tez çalışması için seçtiği altı mesleği iki ana grupta inceledi. Pilot, itfaiyeci ve polisleri içine alan yüksek ölüm riskine sahip meslekler; psikolog, muhasebeci ve sınıf öğretmenlerinin dahil olduğu düşük ölüm riskine sahip meslekler. Her denek için Ölüm Kaygısı Ölçeği (ÖKÖ) ve kişisel bilgilerin yer aldığı iki form doldurttu. Araştırma evreninin 87’si kadın 203’ü erkek. Kadın deneklerin sadece 3’ü yüksek ölüm riski olan grupta. 84’ü düşük ölüm riski olan grupta. Erkeklerin 137’si yüksek ölüm riski taşıyan mesleklerde, 66’sı düşük ölüm riskli mesleklerde görev yapıyor.
Araştırma sonuçlarına göre en yüksek ölüm kaygısını sınıf öğretmenleri yaşıyor. En düşük ölüm kaygısı puan ortalamasına ise pilotlar sahip. Öğretmenlerden sonra en yüksek ölüm kaygısı puanına sahip meslek grubunu psikologlar oluşturdu. Psikologları sırasıyla muhasebeciler, polisler ve itfaiyeciler takip etti.
Sınıf öğretmenlerinin çocuklarla sürekli hemhal olmalarının ve ölümün genelde çocuklardan uzak bir kavram olarak düşünülmesinin öğretmenlerin ölümle ilgili kaygılarını artırdığını ileri süren Eke, aynı zamanda ilköğretim birinci kademe öğretmenlerinin büyük bir kısmının kadın olduğunu; bayanların duygusal yapıları nedeniyle erkeklerden
daha çok ölümden kaygılandığını, bu nedenle ölüm endişesinin sınıf öğretmenlerinde daha çok görüldüğünü söyledi.
Eke, psikologların durumunu ise iki farklı kısımda ele aldı; terapi görenler ve görmeyenler. Terapi gören psikologların kaygılarını daha rahat aşabilirken diğerleri endişeleri daha yoğun yaşıyor. Eke’ye göre psikolog olmak ölümle ilgili kaygıları azaltmıyor. Psikologlar da ölüm karşısında en az diğer insanlar kadar savunmasız. Senem Eke, yüksek ölüm riskine sahip pilotlarda ölüm kaygısının en düşük olmasında mesleğe başlarken ne tür tehlikelerle karşılaşacaklarını bilmelerinin etkili olduğunu belirtti. “Uçmak ve dünyanın insanın ayaklarının altında olması onlara güven veriyor ve ölüm üzerinde kontrol sahibi olduklarını hissediyorlar.” diyen Senem Eke, görev esnasında hayatlarını kaybeden pilotların, polislerin ve itfaiyecilerin devlet tarafından şehit ilan edilmesi, adlarının ilgili merkezlerde yaşatılması ve geride kalan ailelerine maddi ve manevi güvence verilmesinin bu mesleklerdeki insanların ölüm kaygılarını azaltan faktörler arasında olduğuna dikkat çekti.
İtfaiyeciler, pilotlara göre daha düşük eğitim seviyesine sahip insanlar. Ancak güçlü bir inanç dünyaları var. Psikolog Eke, itfaiyeciler için “Ölümden sonra hayatın olduğuna inanmaları onlar için ayrı bir güven oluşturuyor.” dedi. Asayiş polislerinin ölüm kaygılarının az olmasının temelinde her gün ölüm olaylarıyla yüz yüze gelmek yatıyor.
Kadınlar daha çok kaygılı
Araştırmanın diğer bazı sonuçları ise şöyle: Kadınlar, erkeklerden daha çok ölüm kaygısı taşıyor. Ölüm tehlikesi atlatanlar, atlatmayanlara göre daha az endişeleniyor. Sürekli ilaç kullananlar, ruhsal hastalık tedavisi görenler de ölümden fazla kaygılananlardan. Ahiret inancı da ölüm korkusunu azaltan en önemli etkenlerden biri. Eke, daha önce birinin ölümüne tanıklık etmenin, ciddi bir ameliyat veya hastalık geçirmenin, ailede ruhsal hastalık geçiren yakınların bulunmasının ve son bir yılda herhangi bir yakını kaybetmenin ölüm endişesi üzerinde önemli bir etkisi olmadığını da tespit edildi.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 21:57
