HAMİLEYE TAM MAAŞ...

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın müzakere sürecinde iş hukuku, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal diyalog, istihdamda ayrımcılığın önlenmesi, sosyal güvenlik ve sosyal yardım sistemlerinin yeniden yapılanması, Avrupa İstihdam Stratejisi'ne uyum ve sosyal dışlanmayla mücadeleye kadar uzanan geniş sorumluluk alanları bulunuyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu, en zorlu geçecek alanlardan biri olan sosyal politika ve istihdamın uyum konusunda, "Kendi içimizde tarama başlattık. Teknik bir sıkıntı çekeceğimizi düşünmüyorum. Hem işçi hem de işveren kesimini rahatlatacak önlemler alıyoruz" diyor.
Ancak halen toplu sözleşme hakkı, sendika yöneticisi olmak için Türk vatandaşı olma şartının kaldırılması başta olmak üzere birçok konuda uygulamanın AB standartlarına çekilmesi gerekiyor.
Öte yandan AB ülkelerinin de gündeminde olan ve sosyal güvenlik reformunun bir parçası olan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu TBMM'ye sevk edilirken, babaya doğum izni getiren kanun TBMM komisyonlarında kabul edildi.

İşçi sağlığı güvencede
Başesgioğlu'nun verdiği bilgilere göre üç yılık dönemde AB'ye uyum için yapılan düzenlemeler önlemler şöyle:

Toplu işten çıkarmalara karşı tedbirler alındı. İşverenin ücret ödeme güçlüğüne düşmesi halinde son 3 aylık ücretlerin garanti altına alan Ücret Garanti Fonu kuruldu. Çalışanların yıllık ücretli izinleri artırıldı. İş yerlerinde de her türlü ayrımcılığa karşı düzenlemeler yapıldı. Çocuk işçilik yaş sınırı yükseltildi. Doğum izinleri artırıldı. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü kuruldu.

Çalışma saati kısalıyorAB'de çalışanların günlük en az aralıksız 11 saat dinlenme hakları var. Yetişkinler haftada fazla mesai dahil en çok 48 saat çalışabiliyor. Gece çalışanlar, aralıksız 8 saatten fazla çalışamazlar.
Çalışma saatlerini her ülke kendisi düzenliyor. Türkiye'ye de çalışma saatleri konusunda bir talep getirilmiyor. AB ağırlıklı olarak çalışma koşulları üzerinde duruyor. Ancak, AB'de çalışma saatleri genel olarak kısalıyor. Hali hazır AB ortalaması 38.5 saat. Türkiye, yasal olarak 'haftalık 40 saat' uygulaması ile bu ortalamanın 1.5 saat üzerinde. Daha da önemlisi yaygın kayıtsız - kuralsız istihdam nedeni ile haftalık ortalama çalışma saatinin 50 saate kadar çıktığı ileri sürülüyor.
AB, önümüzdeki dönemde, ortak mevzuat ve uygulamalar geliştirdikçe, çalışma saatleri ve koşulları ile ilgili de standartların oturması bekleniyor. Böyle bir durumda, Türkiye, çalışma saatleri en uzun ülkelerden biri olarak, çalışma saatlerini en çok kısıtlamaya gitmesi gereken ülkelerden biri olacak.
Avrupa'da çalışma saatleri 1990'lı yıllardan itibaren düşme eğilimine girdi. 1990 - 2003 yılları arasında, Fransa ve Portekiz'de yüzde 10, Almanya'da yüzde 6 daha az çalıştı. 1970 yılından bu yana çalışma saatleri Fransa'da yüzde 23, Almanya'da ise yüzde 17 kısaldı.

Hamile ücreti AB düzeyine çekilecekAB direktifleri hamile, loğusa veya emzikli kadının çalışamadığı günlerde kendisine verilecek ödeneğin çalıştığı zamanlarda aldığı ücrete eşit olmasını öngörüyor. Türk mevzuatı ise 1/2 ya da 2/3'ü tutarında ödeme öngörüyor. Bu farkın giderilmesi gerekiyor. Ayrıca sağlık ve güvenliklerini korumak için, hamilelik ve çocuk bakımı sürelerinde kadınların gece işlerinde çalıştırılmaları yasaklanacak.

Geçici işçilere sürekli iş imkânıAB'ye uyum, sürekli çalışanlar kadar geçici çalışanları da etkileyecek. İşverenler süreli işlerde çalışan işçileri diğer işçiler de açılan sürekli iş pozisyonlarından haberdar edecekler. Türkiye'deki düzenleme, sadece sürekli çalışanları kapsıyor.

İş yerini devreden işçiye haber verecekİş yeri devirlerinde, devrin öngörüldüğü tarih, devrin nedenleri, çalışanlara olası etkileri devrin gerçekleşimesinden önce çalışana bildirilecek. AB üyesi ülkelerde iş yerini devralan kişinin hak ve yükümlülüklerini önceden bilmemesi çalışanların haklarını ortadan kaldırmıyor. Türkiye'deki iş yeri devralanın hak ve yükümlülüklerinden haberdar olmasını sağlacak düzenlemeler yapılması gerekiyor.

Sendikacıya Türk olma şartı kalkacakAB'ye uyum çerçevesinde sendikal hak ve özgürlükler alanında da önemli adımlar atılacak. Sendika yöneticisi olabilmek için Türk vatandaşı olma şartı kaldırılacak. Böylece AB'nin temel ilkeleri arasında yer alan emeğin serbest dolaşım ilkesine uyum sağlanacak.

Yüzde 10 şartı aşağı çekilecekToplu iş sözleşmesi yapmak için aranan yüzde 10 oranının daha aşağı çekilmesi planlanılyor. Şube genel kurullarından önce yapılan delege seçimlerine yargı yoluyla itiraz edilebilmesinin önü açılacak. Genel kurulların veya seçimlerin iptali istemiyle sınırlandırılmak üzere şubelerin de yargıya başvurabilmesinin ya da şubelere de dava açılabilmesinin yolu açılacak.

AB'li, istediği üye ülkede çalışabiliyorMallar, hizmetler ve sermaye gibi iş gücünün serbest dolaşımı da AB'nin temel yapılarından biri. Ancak tam üyelik yolundaki Türkiye, bu konuda kısıtlamalarla karşı karşıya. AB'deki uygulama şöyle:
Bir üye ülke işçisi, bir başka üye ülkede faaliyet gösteren şirketin iş teklifini kabul edip o ülkede çalışabiliyor. AB vatandaşı bir başka AB ülkesinde iş aramak için 3 aydan 6 aya kadar ikamet hakkına sahip. Bu süre uzatılabiliyor. Çalışmak için ikamet izni gerekmiyor. Üç aydan fazla kalınınca ikamet belgesi veriliyor. Başka bir AB ülkesinde çalışan kişi ve ailesi o ülke vatandaşlarının sahip olduğu istihdam, ücret ve çalışma şartları, sendikal haklar, vergi, sosyal güvenlik vb. konularda aynı haklara sahip AB vatandaşı bir başka üye ülkede iş kollarının büyük çoğunluğunda çalışabilir. Ancak, ulusal egemenlik ve kamusal yetkinin kullanılmasına yönelik istihdam hakkı (asker, polis, jandarma, diplomat, bakanlık, merkez bankası ve maliye bakanlığında çalışma hakkı) başka ülke vatandaşlarına tanınmıyor.

AB: Ciddi hak ihlalleri varİlerleme raporunda, sendikal haklar, sendikalaşma, grev ve toplu pazarlık hakları konusunda 'AB standartları ve ilgili ILO sözleşmeleri'ne tam olarak saygı gösterilmesi isteniyor.
Bu kapsamda sendikal faaliyetleri yasaklayıcı koşulların ortadan kaldırılması, çocuk işçilik problemi konusunda sürdürülen çabaların devamı ve AB mevzuatının aktarılması, iş müfettişliği kurumunun güçlendirilmesi, bir ulusal istihdam stratejisi hazırlanması isteniyor.
AB'nin Türkiye'deki mevcut duruma ilişkin tespitleri ise şöyle:
Sendikalaşma, toplu pazarlık ve grev hakkı üzerinde ciddi kısıtlar var. Türkiye ILO standartlarını karşılamada yetersiz. Sendikaların, toplu iş sözleşmesi bağıtlaması için getirilen, işletmede işçilerin en az yüzde 50, işkolunda en az yüzde 10 temsil şartı kısıtlayıcıdır. İşçinin sendikaya üye olması güçleştiriliyor. Üyelik için noter koşulu aranıyor. Senidakalar yasası bazı kamu çalışanlarının üyeliğini engelliyor. Ciddi sendikal hak ihlali var. En büyük öğretmen sendikası (Eğitim-Sen) hakkında, tüzüğündeki 'ana dilde eğitim' gerekçesi ile kapatılma kararı verildi. Yasal sınırlamaların sonucu olarak, işletmelerde sınırlı sayıda toplu sözleşme yapılıyor. İşgücünün çok büyük bölümü toplu iş sözleşmeleri tarafından korunmuyor. Özel sektör işletmelerinin çoğunda sosyal diyalog ya sınırlıdır ya da hiç yoktur.

Misafirin bile sigortası olacakAB ile sigorta sektörü için yeni bir dönem başlayacak. Hem mevzuat, hem de ürünler konusunda değişimler yaşanacak. Yeni yeni hayatımıza giren 'sorumluluk sigortaları'nın kapsamı genişleyecek. Bazı 'zorunlu sorumluluk sigortaları' gelecek.
Doktor hastasına, mali müşavir mükellefine, avukat müvekkiline karşı sorumluluk sigortası yaptıracak. Avrupu Birliği'nde uygulamaya giren 'karalama veya iftiraya uğrama riski'ne karşı bile sigorta olacak.

Sorumsuzluk yok
Şu anda Türkiye'de zorunlu trafik sigortası, tüpgaz zorunlu mali sorumluluk sigortası, tehlikeli maddeler zorunlu sorumluluk sigortası, özel güvenlik mali sorumluluk sigortası ve elektronik imza sorumluluk sigortası var.
Doktor, avukat, mali müşavir, mimar, mühendis gibi meslek grupları da verdikleri hizmet nedeniyle oluşabilecek hasarlar için sorumluluk sigortası yaptırmak durumunda kalacaklar. Üretim yapan bütün şirketler, ürettikleri ürünün olası zararlarına karşı ürün sorumluluk sigortası yaptıracak.
AB'de zorunlu olmasa bile kişiler, evlerinde üçüncü kişilerin uğrayabilecekleri kazalara karşı da sorumluluk sigortası yaptırıyorlar. Bu sigortalar, eve gelen misafirin, işyerine gelen müşterinin başına bir şey gelmesi halinde devre giriyor. Bu sigortaların yaptırılmaması durumunda açılacak yüksek tazminat davaları söz konusu olabiliyor. Bu uygulamaların Türkiye'ye de gelmesi bekleniyor.

Her üyede poliçe
Sigortacılıkta 'tek pazar' yaratmayı amaçlayan AB, ülkeler arasında çıkabilecek sorunları mevzuatlarla çözümlüyor. Tek bir sigorta piyasası içinde şirketler ürünlerini AB üyesi tüm ülkelerde serbestçe satabildikleri gibi kişiler, sigortacılık işlemleri için bulundukları ülke dışında herhangi bir üye ülkeden sigorta şirketine başvurabiliyor.

Avrupa Birliği, sigortada ne istiyor?AB İlerleme Raporu'nda sigorta sektörünün GSMH içindeki payının düşüklüğü, sektöre ilişkin yasal düzenlemelerdeki boşluk ve AB müktesebatına uyumun sınırlı olduğu belirtiliyor. İstenenler özetle şöyle:
Sigortacılık Kanunu Tasarısı Taslağı'nın yasalaşması. AB normları ve üye ülkelerin mevzuatları dikkate alınarak Türk Ticaret Kanunu Tasarı Taslağı'ndaki sigorta sözleşme hukukuna ilişkin maddelerin yasalaşarak yürürlüğe girmesi. Ürün çeşitliliğini artırmaya yönelik mevzuat değişiklikleri. Sigorta aracıları ile ilgili mevzuatın modernizasyonu. Uluslararası finansal raporlama standartlarına uyum. Solvency (yükümlülük karşılama) gerekliliklerinin yapılması.

Çıkması beklenen yeni ürünler Karalama ve iftira sigortaları Oto arıza sigortaları Kredi sigortaları Çevre kirliliği sigortaları Kaçırılma ve fidye sigortaları Antika ve sanat eserleri sigortaları Organizasyon iptal sigortaları, düğün sigortaları Müzik enstrümanları sigortaları Evcil hayvan sorumluluk sigortaları Çalışanlar için gündelik tazminat sigortaları Yapı denetim sigortaları

Doktor, hastasını sigorta ettirecekAB uygulamaları kapsamında uygulamaya geçmesi gereken sorumluluk sigortaları:
Mesleki sorumluluk sigortaları (Doktor, yapı denetim, avukat, güvenlik firmaları, yeminli mali müşavir, mali müşavir ve serbest muhasebeci). Ürün sorumluluk sigortaları Tarım ve hayvancılık sigortaları Ürün garanti, ürün geri toplanması sigortaları Yöneticiler ve idareciler sorumluluk sigortası Hukuksal koruma sigortaları Sivil, sınai ve ticari mal varlığı sigortaları Kâr kaybı sigortaları

'Avrupa'lı sigortasız adım atmıyor'AB vatandaşlarının istedikleri ülkede sigorta poliçesi satın alabildiklerini hatırlatan Garanti Sigorta Genel Müdürü Hasan Güller, Avrupa'da kişilerin sorumluluk sigortası almadan kapıdan dışarıya çıkmadıklarını dile getirdi. Güller, "Bu yapı Türkiye'ye geldiğinde, bir taraftan sigorta bilinci artarken diğer taraftan sorumluluk sigortaları ciddi anlamda çeşitlenecek. Kişi başına prim üretimi artacak" dedi.

Sigorta sektörü yeniden...Sigortada, Türkiye'de kişi başına düşen prim üretimi 65 dolar, prim üretiminin GSMH'ya oranı yüzde 1.4. AB'de ise kişi başı prim üretimi 2 bin doların üzerinde, prim üretiminin GSMH'ya oranı ise yüzde 9'larda. AB'de sigorta pazarının yüzde 58'ini hayat, yüzde 42'sini ise hayat dışı (kasko, yangın, nakliyat, mühendislik, kaza, sağlık, sorumluluk sigortaları) oluşturuyor. Türkiye'de ise ağırlık hayat dışı sigortalarda. AB, sigorta şirketlerinden yeterli teknik karşılık ve yeterli yükümlülük karşılama istiyor. Bu nedenle, Türkiye'deki şirketlerin de özkaynaklarını güçlendirmeleri, bunu için de ortaklıklara gitmeleri gerekiyor.
(MİLLİYET)