IŞİD’in dünyaya bir günlük faturası yarım milyar dolar

Fiyatların bu seviyede kalması durumunda Türkiye’nin yıllık petrol faturası da yaklaşık 2.4 milyar dolar artacak.

Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) terör örgütünün Irak’ın en büyük ikinci kenti Musul’u ele geçirmesinden sonra petrol fiyatlarındaki yükseliş dünyaya pahalıya patlayacak. IŞİD işgalinin ardından petrol fiyatlarının 115 dolarla 9 ayın en yüksek seviyesine ulaşmasının dünyaya maliyeti yarım milyar doları aştı. Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) verilerine göre bu yıl tüm dünyada günlük 92.8 milyon varillik talep olacak. IŞİD’in Musul’u işgali öncesi Brent türü hampetrolün varil fiyatının 109 dolar seviyesinde olduğu dikkate alındığında dünyada günlük petrol talebinin tutarı 10 milyar 115 milyon liraydı. İşgal sonrası petrol fiyatları 115 dolar seviyesine yükseldi. Buna göre dünyanın günlük talebinin parasal değeri 10 milyar 672 milyon dolara çıktı. Yani petrol fiyatlarındaki 6 dolarlık artışın tüm dünyaya günlük maliyeti 556.8 milyon dolar oldu.

Türkiye’ye zararı 2.4 milyar $

Uzmanlar, Irak’taki belirsizliğin devam etmesi durumunda petrol fiyatlarında düşüşün zor olacağını hatta daha da artabileceğini belirtiyor. Bu durumda IŞİD kaynaklı sadece petrol fiyatlarının dünyaya yıllık maliyetinin 100 milyar dolarlar seviyesine çıkma ihtimali bulunuyor. Enerjide dışa bağımlı olan Türkiye için de petrol fiyatlarındaki artışın faturası hayli yüksek oluyor. Petrolde 1 dolarlık artışın Türkiye’ye yıllık maliyeti 400 milyon dolar seviyesinde. Musul olayları sonrası petrol fiyatlarındaki 6 dolarlık artışın kalıcı olması durumunda IŞİD işgalinin Türkiye’ye maliyeti de yıllık 2.4 milyar dolara ulaşıyor.

Benzin fiyatları artacak

IŞİD’in işgalinin ardından Brent petrol ve kurda yaşanan hareketliliğin hafta ortasında benzin ve mazot fiyatlarına da yansıması bekleniyor. Yetkililer şimdiye kadar olan hareketlerin zammı tetikle-mediğini ve şu anda zam ihtiyacı olmadığını belirtirken, zam kapısını ise açık tutuyor. Konuya yakın kaynaklar, petrol ve dolar kurunda artış eğiliminin devam etmesi durumunda çarşamba ya da perşembe günü zammın gündeme gelebileceğini kaydediyor. Uluslararası piyasalarda işgal öncesinde 109 dolar seviyesinden işlem gören Brent petrolün varil fiyatı cuma günü 115 doları test ettikten sonra 113 dolara geriledi. Yurt içinde ise 11 Haziran’da Türkiye’nin Musul konsolosluğunun IŞİD üyeleri tarafından basılması haberlerinin ardından dolar uçuşa geçti. Haber öncesinde 2.08 lira seviyesinde bulunan dolar kuru 2.13 lira seviyelerine kadar yükseldi. Dolar dün ise 2.12 seviyesinde tutundu.

IEA: Küresel petrol talebi günlük 1.3 milyon varil arttı

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), makroekonomik göstergelerin iyileşmesi ile birlikte dünya petrol talebinin arttığına dikkat çekerek, küresel petrol talebi tahminini 1.3 milyon varil artırdı. IEA’nın son yayınladığı rapora göre günlük küresel petrol talebi 92.8 milyar dolar olacak. IEA’nın raporuna göre yılın ilk çeyreğinde dünyada petrol talebi günlük 91.4 milyon varil olarak gerçekleşirken, yılın son çeyreğinde ise bu rakamın günlük 94 milyon varile ulaşması öngörülüyor. Raporda dünya petrol arzının da mayısta günlük bazda nisana göre 530 bin varil artışla 92.6 milyon varile ulaştığı belitrilirken, petrol arzının 440 bin varillik üretiminin OPEC üyesi olmayan ülkelerden geldiği kaydediliyor. OPEC kaynaklı petrol arzına ise en büyük katkıyı Suudi Arabistan’ın yaptığı belirtilen raporda, 2014’ün ilk 5 ayında OPEC kaynaklı petrol talebinin de günlük 30.9 milyon varile ulaştığı bilgisine yer veriliyor.

Uzmanlar: Tam bir fiyasko

Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) Musul ve Tikrit’te hakimiyeti ele geçirmesi, bölgedeki enerji kaynaklarının gelecekteki durumunu gündeme getirdi. Irak’ta yaşanan gelişmelerin enerji boyutunu değerlendiren Londra’daki Global Resources Corporation ve İstanbul merkezli Bosphorus Energy Club Başkanı Mehmet Öğütçü, Irak petrol rezervlerinin yaklaşık yüzde 17’lik bölümünün IŞİD’in eline geçtiğini ifade ederek, bu durumu Irak için ‘tam bir fiyasko’ olarak nitelendirdi. Irak’taki gelişmelerin, enerji politikaları açısından Kürt bölgesinin elini güçlendireceğini kaydeden Öğütçü, Kürtler’in artık bağımsız olarak kendi petrollerini satmaktan başka bir seçeneğe sahip olmadığını, çünkü Bağdat’ın bu bölgede kontrolünün kalmadığını savundu. Kuzey Irak’ın güçlenmesi, Türkiye’nin lehine Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Ekonomi Direktörü Erdal Tanas Karagöl ise Türkiye’nin Irak’la yürüttüğü ticaretin büyük oranda Kuzey Irak tarafıyla yapıldığını belirterek, “Musul’da yaşanan olaylar Kuzey Irak yönetimini güçlendiriyor. Kuzey Irak yönetiminin güçlenmesi de Türkiye lehine gelişen bir durum olarak değerlendirilmedir” dedi. Karagöl, Musul’un, Irak’taki petrol sevkiyatı yollarının merkezinde olduğunun altını çizerek, Musul ve civarında gelişen olayların, dünya petrol fiyatları üzerinde de ciddi etkileri olacağını söyledi.

Ayşe Ekin Gündüz/STAR GAZETE