İspanya F-35 Programından tamamen Çekildi

NATO müttefiki İspanya, ABD tasarımı F-35 Lightning II Müşterek Taarruz Uçağı'nı satın almaktan vazgeçerek , hava kuvvetleri için Avrupa yapımı uçaklara yatırım yapmayı tercih etti.

İspanya'nın kararı, Başkan Donald Trump'ın ittifaka yönelik tutumu hakkındaki endişeler nedeniyle, bazı NATO üyelerinin Lockheed Martin tarafından yapılan jete olan bağlılıklarını kamuoyunda sorgulamasının ardından geldi . Beyaz Saray'ın muhalefeti birçok Amerikan müttefikini sarstı, ancak F-35 konusunda kesin bir karar alınmadı.

Emekli Deniz Piyadeleri albayı ve Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi'nde kıdemli danışman olan Mark Cancian, "Bu, söz konusu düşünceleri veya fikirleri somutlaştırıyor," dedi. “İşte gelecekteki bir tedarik konusundaki görüşünü gerçekten değiştirmiş bir ülke.”

İspanya'nın F-35 Lightning II savaş uçağını almama kararı, ABD ile arasındaki uçurumu derinleştirebilir.

NATO üyesi İspanya, Çarşamba günü Amerikan savaş uçakları yerine Avrupa yapımı savaş uçakları satın alacağını ve Eurofighter veya Geleceğin Savaş Hava Sistemi (FCAS) modellerinden birini tercih edeceğini duyurdu. İspanyolca yayın yapan El País gazetesi , Lockheed Martin F-35 Lightning II satın alma görüşmelerinin "süresiz" olarak askıya alındığını bildirdi . 

Madrid , 2003 yılından beri Eurofighter Typhoon uçaklarını kullanıyor ve eskiyen McDonnell Douglas F/A-18 Hornet filosunun yerini almak üzere 115 adet çok amaçlı uçak sipariş etti. Typhoon uçakları, Morón (11. Filo) ve Los Llanos (14. Filo) hava üslerinden işletiliyor. İspanya, geçen Aralık ayında Halcon II programı kapsamında 25 adet daha Eurofighter siparişi verdi. Bu uçakların teslimatlarının 2030-2035 yılları arasında tamamlanması planlanıyor.

F-35'in İspanyol Hava Kuvvetlerinin Geleceği Olması Planlanıyordu

Politico EU'nun haberine göre , İspanya ilk olarak 2017 yılında, Madrid'in çok amaçlı gizli savaş uçağı hakkında bağlayıcı olmayan bir bilgi talebinde bulunmasıyla F-35 Lightning II'ye ilgi duyduğunu belirtti .

Ancak Madrid, 2040 yılına kadar hizmete girmesi beklenen, isteğe bağlı mürettebatlı altıncı nesil savaş uçağı geliştirme programı olan FCAS'ta halihazırda Fransa ve Almanya ile ortaktır. FCAS, sonunda Almanya ve İspanya tarafından kullanılan Eurofighter'ın ve Fransız hizmetindeki Dassault Rafale'in yerini alacak. FCAS programı son aylarda çalkantılı bir dönem geçirmiş olsa da, İspanya'nın bekleme kararı, Madrid'in programın yetenekli bir savaş uçağı sunacağına olan inancını gösteriyor olabilir.

İspanya, son yıllarda F-35 konusunda kararsız kaldı; bazen diğer savaş uçaklarına yöneldi veya eski uçakların ömrünü uzattı. Son kararı, Avrupa yapımı askeri teknolojilere odaklanmaya başladığını gösteriyor ve Madrid de dahil olmak üzere müttefiklerinin ABD ile ilişkileri konusunda endişeli olduğu bir dönemde geldi.

Avrupa jetlerine odaklanma

İspanya hükümeti bu yıl, savunma harcamalarını 12 milyar dolardan fazla artırdığının %87'sinin İspanyol şirketlerine gideceğini açıkladı. El País, bu taahhüdün ABD'de üretilen savaş uçağı satın alma planlarıyla uyuşmadığını bildirdi .

Alman Hava Kuvvetleri Eurofighter Typhoon savaş uçakları. Piroschka van de Wouw/Reuters

Avrupa'nın savunma sanayi altyapısını geliştirmeye ve daha fazla yerli ekipman satın almaya olan ilgi artıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Mart ayında "Daha fazla Avrupa silahı satın almalıyız" demişti.

Bu çabanın bir parçası da, söylemleriyle ABD ile uzun süredir müttefikleri arasında yeni gerginlikler yaratan Trump. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle Avrupalı müttefiklerini barış görüşmelerinden dışladı , NATO ittifakını eleştirdi ve bir Avrupa topraklarını ilhak etmekle tehdit etti . Ayrıca geçen yıl, savunmaya yeterli harcama yapmayan herhangi bir NATO üyesine saldırması için Rusya'yı "teşvik edeceğini" söylemişti. Gümrük vergileri de bir başka gerginlik kaynağı oldu.

ABD'nin müttefikleri ve ortakları arasında silah teknolojisi konusunda giderek artan bir tedirginlik var.

Kanada Savunma Bakanı, ülkesinin F-35'ler için yaptığı sözleşmeyi gözden geçirdiğini ve "diğer alternatiflere" baktığını söyledi, Danimarka Parlamentosu Savunma Komitesi Başkanı ülkesi için F-35'i seçtiği için pişman olduğunu söyledi ve Portekiz Savunma Bakanı , ülkesinin F-35'e geçme planları konusunda emin olmadığını söyleyerek , ABD'nin bir müttefik olarak güvenilirliğindeki belirsizliklere işaret etti.

İsviçre'deki tüm siyasi partilerden siyasetçiler de bu hafta, Trump'ın ülkeye uyguladığı gümrük vergileri nedeniyle ülkenin 36 adet F-35A satın alma planını geri çekmesi veya yeniden değerlendirmesi gerektiğini söyledi .

Avrupalı savaş uçağı üreticileri bu fırsatı değerlendirdi: Mirage ve Rafale uçaklarını üreten Fransa merkezli Dassault Aviation'ın CEO'su Eric Trappier, Mart ayında yaptığı açıklamada, şirketin F-35 konusunda endişe duyan ülkelerin Rafale savaş uçağını benimsemeye hazır olduğunu söyledi.

F-35, üst düzey bir savaş uçağı olarak kabul edilir. ABD Hava Kuvvetleri fotoğrafı, Kıdemli Hava Er Jack Rodgers tarafından çekilmiştir.

Ancak F-35 hakkındaki bazı açıklamalara rağmen, yaygın bir değişim gerçekleşmeyebilir. Yeni bir uçak tipine geçiş, halihazırda bu konuda kararlı olan ülkeler için büyük bir girişim olacaktır ve F-35 özellikle iyi bir jet olarak kabul edilmektedir.

Aboulafia, Eurofighter'ı hava aracı olarak F-35 ile "eşit veya daha iyi" olarak nitelendirdi, ancak F-35'in "açık ara daha iyi bir görev ekipmanı paketine sahip" olduğunu söyledi. F-35, gelişmiş bir beşinci nesil savaş uçağıdır. Ayrıca, üretim seviyeleri de bir etken olabilir. Her yıl çok daha az Eurofighter üretiliyor ve FCAS üretimi henüz başlamadı.

Aboulafia, Avrupa'nın Gripens'den Rafale'e kadar tüm mevcut modellerini masaya getirmesi halinde talebi karşılayacak kadar savaş uçağı üretebileceğine inandığını söyledi.

Ancak bazı sınırlamalar da mevcut. Yalnızca Avrupa'nın yeteneklerine güvenmek, ülkelerin kuvvet yapılarında olası değişiklikler ve kararlar almak zorunda kalacağı anlamına geliyor.

Örneğin, İspanya donanmasının, emekliye ayrılmaya hazırlanan eski Harrier jetlerinden oluşan bir hava filosuyla donatılmış bir uçak gemisi var. F-35B bu rolde görev yapabilir, ancak Eurofighter'lar ve diğer Avrupa jetleri bunu yapamaz. Dolayısıyla bir değişiklik yapılması gerekecek.

Cancian, "Avrupalı tedarikçilere daha fazla bağımlılık bekliyoruz. Bunun nedeni hem ABD'nin güvenilir olmayabileceği endişesi hem de Avrupalıların savunma sanayisine çok fazla yatırım yapması. Bu sayede daha fazla seçenek olacak ve rekabet daha da artacak." dedi.