İSRAİLLİ BAKAN'A AĞIR SÖZLER: 'TÜRKİYE FİNOSU'
İsrail, Brüksel’de gerçekleşen gizli görüşmede “İlişkilere önem veriyoruz” mesajı verdiği Türkiye’ye 3 öneride bulundu. Mavi Marmara baskınında ölenler için özür dilenebileceğini ve tazminat ödenebileceğini kaydetti.
‘İlişkiler İsrail’in tutumuna bağlı’
VATAN İsrail ile Türkiye arasındaki gerilen ilişkileri yumuşatmak amacıyla çarşamba günü Brüksel’de İsrail Ticaret Bakanı Ben Eliezer ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu arasında gerçekleşen görüşmenin detaylarına ulaştı. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgilere göre İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Sanayi Bakanı Ben Eliezer’i, Türkiye ile ilişkileri onarması için “özel temsilcisi” olarak atadı. Ardından Davutoğlu’na görüşme talebi iletildi. Bakan Davutoğlu İsrail’den gelen mesajı hemen Başbakan Recep Tayip Erdoğan’a telefonla bildirdi. Erdoğan, İsrail’den gelen görüşme talebine olumlu yanıt verdi. Bunun üzerine Çarşamba günü Brüksel’e gidecek olan Davutoğlu, İsrailli bakan ile Brüksel’de görü∫mek üzere randevulaştı.
‘Türkiye’ye değer veriyoruz’
Davutoğlu erken bir saatte özel bir jetle Ankara’dan Brüksel’e gitti ve İsrailli bakan ile buluştu. Ben Eliezer’le AB ile açılan Gıda Güvenliği başlığı için düzenlenen hükümetler arası konferansın yapıldığı AB Konseyi bınasının yakınında bir otelde buluştu. Davutoğlu’na Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile Büyükelçi Selim Kuneralp de eşlik etti. Görüşme, (TSİ) 12:30’da başladı ve 2,5 saat sürdü. Eliezer, Bakan Davutoğlu’na, Brüksel’de otel odasında gerçekleşen görüşmede Tel-Aviv yönetiminin 3 önerisini aktardı. “Türkiye ile ilişkilerimize değer veriyoruz” diyen bakan Türkiye’nin, İsrail için önemli olduğunun altını çizdi ve “Sorunun çözümü için diplomatik görüşmelere hazırız” dedi. Eliezer, Ankara ile Tel-Aviv yönetimi arasında resmi ve gayri resmi görüşmelerin artmasını istediklerini ifade etti.
Mavi Marmara için özür
Eliezer daha sonra sözü, Mavi Marmara gemisine düzenlenen saldırıya getirdi. İsrail hükümetinin, baskın sırasında yaşamını yitirenler için büyük üzüntü duyulduğunu dile getirdiğini anımsatan Eliezer, saldırıda yaşamını yitirenlerden bazılarının İsrail’in terör örgütü olarak kabul ettiği HAMAS ile ilişki içinde olduğunu bildiklerini söyledi. Eliezer, HAMAS ile bağlantısı tespit edilmeyen ve operasyonda hayatını kaybeden kişilerin ailelerinden resmen özür dileyip, onlara tazminat ödenebileceğini aktardı. İsrail’in, olayların aydınlanması için bir komisyon kurduğunu anımsatan bakan, “Türkiye, İsrail’in kurduğu komisyona bir şans vermeli” dedi.
Görüşmeyi bizzat Obama istedi
Bakan Davutoğlu ise İsrailli Bakan’a, “Türkiye İsrail ilişkilerinin geleceği ve selameti, İsrail’in atacağı adımlara bağlıdır” dedi. Davutoğlu, Ankara’nın tutumunu ve taleplerini şöyle aktardı: “Türkiye İsrail’den, uluslar arası sularda operasyon düzenleyip sivilleri öldürdüğü için suçlu olduğunu kabul etmesini, özür dilemesini, tazminat ödemesini ve halen İsrail limanlarında bulunan gemilerinin iade edilmesini beklemektedir. Gazze’ye yönelik operasyona da son verilmelidir. Gazze’ye yardım konvoyuna düzenlenen operasyon, uluslar arası bir komisyon tarafından incelenmelidir. Bunlar yerine geldiği takdirde, Türkiye İsrail ilişkileri normalleşecektir.”
VATAN’ın ulaştığı kaynaklar Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamanın aksine görüşmenin İsrail tarafının talebiyle gerçekleştiğini doğruladı. İsrail basını da görüşmede bir İsrailli iş adamı ile ABD’nin Ankara Büyükelçisi James Jeffrey’in arabulucu olduğunu kaydetti. Lieberman’ın “Koordinatör ABD” sözlerinin yanısıra gizli buluşmanın G-20 zirvesindeki Obama-Erdoğan görüşmesinden hemen sonra gerçekleşmiş olması da Washington’un iki önemli müttefiki İsrail ile Türkiye’nin ilişkileri normalleştirmesi için devreye girdiğini gösteriyor. Nitekim Haaretz gazetesine konuşan Washington kaynakları gizli görüşmenin bizzat ABD Başkanı Obama tarafından talep edildiğini ve koordunasyonunun da Beyaz Saray tarafından yapıldığını doğruladı.
Rezervasyon sahte isimle
Daha önce İsrail ile gerilen ilişkiler sırasında Ankara’da bir araya gelen iki bakan çarşamba günü de Belçika’nın başkenti Brüksel’in ünlü meydanı Grand Place yakınlarındaki bir otelde görüştü. Buluşmanın gizlilik içinde gerçekleşmesi için oteldeki rezervasyon bile sahte isimle yapıldı.
Hale GÖNÜLTAŞ / VATAN
Ben Eliezer İsrail’de ‘Türkiye’nin finosu’ olmakla suçlanmıştı
Türkiye’de yayınlanan Kurtlar Vadisi dizisinde İsrail ile ilgili tepki çeken bir sahnenin ardından İsrail Dışişleri Bakanı Lieberman tepki dolu bir açıklama yapınca Ticaret Bakanı Eliezer ile aralarında geçen hararetli tartışma İsrail basınında manşet olmuştu. Lieberman’ın Eliezer’i Türkiye’nin fino köpeği gibi davranmakla suçlamasına Eliezer, “Arkadaşım olmasan seni döner yapardım” diye yanıt vermişti. Ben Eliezer, İsrail kabinesinde en Türk dostu isim olarak biliniyor. Tüm İsrailli bakanlar geçtiğimiz yıl Türkiye’nin Cumhuriyet Bayramı resepsiyonunu boykot ederken Tel Aviv’deki elçiliğe gelen tek isim o olmuştu. Ayrıca Mavi Marmara baskınının ardından Türk mallarının boykot edilmesine en şiddetle karşı çıkan ve Türkiye ile BM’nin talepleri doğrultusunda baskının uluslararası bir komite tarafından soruşturulmasını isteyen de yine oydu.
Lieberman çılgına döndü İsrail koalisyonu çatırdıyor
İsrail’in Yedioth Ahronot gazetesi görüşmenin İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun onayı ve Savunma Bakanı Ehud Barak’ın bilgisi dahilinde gerçekleştiğini yazdı. Gazeteye göre 3’lü koalisyonun ikinci büyük partisinin lideri ve Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman’a bu buluşmayı sabote etmesini engellemek için bilgi verilmedi. Türkiye ile ilişkilerin gerilmesinde bir numaralı isim olarak bilinen ve Türk elçisinin küçük düşürüldüğü “alçak koltuk” krizinin mimarı Lieberman, gizli görüşme konusunda “dışarıda bırakıldığını” anlayınca çılgına döndü. Aşırı sağcı lider, “Bu benim Başbakan Netanyahu’ya güvenime vurulmuş en büyük darbedir” açıklamasını yaptı. İsrail Başbakanlığı ise “Zaten son haftalarda iki taraf arasında kontak kurulması için çeşitli insiyatifler mevcuttu ve bundan da Dışişleri’nin haberi vardı. Dışişleri Bakanı’na bu resmi olmayan görüşmeyle ilgili bilgi verilmemesi teknik bir hatadan kaynaklanmıştır” açıklamasını yaptı.
Bu açıklama Lieberman’ın öfkesini daha da katladı. Lieberman, dün akşam saatlerinde İsrail basınına yaptığı açıklamada, “Başbakanlık’taki bazı görevlilerin bile bu buluşmadan haberdar olduğunu, ayrıca görüşmenin ABD tarafından koordine edildiğini öğrendim. Bu nasıl bir siyasi kültürdür? Bu işi yapmanın uygun yolu bu mu olmalıydı?” diye konuştu.
Telefonlara çıkmıyor
Netanyahu-Barak-Lieberman koalisyonunun en tartışılan ismi olan aşırı sağcı Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman, krizin ardından başbakan Netanyahu’nun telefonlarına da çıkmadı. Haaretz gazetesi, “Lieberman, Netanyahu’nun barışma girişimini geri çevirdi” başlıklı haberinde Başbakan Netanyahu’nun, Lieberman’ın büyük kızgınlığını yansıtan açıklamalarda bulunmasının ardından kendisi ile “barışma” girişiminde bulunduğunu ancak Lieberman’ın Netanyahu’nun telefonlarına yanıt vermeyi reddettiğini belirtti. Lieberman İsrail basınının hükümetin bu durumdan etkilenip ektilenmeyeceğine yönelik soruya da, “Bu şekilde devam edemeyiz. Cuma günü Başbakanla biraraya geleceğim, umarım bu konuyu açıklığa kavuştururuz. Benim istifa etmek gibi bir niyetim yok” dedi.
Uzmanlar değerlendirdi
Prof. Dr. Hasan KÖNİ: ‘ABD tembihledi ilişkiler iyileşecek’
Avrupa-NATO hattı içinde kalıp ABD’nin isteklerine direnecek bir ülke yok. Türkiye’ye de İsrail’le ilişkileri düzeltme yolunda adım atması söylenmiştir. Aynı yönde talepler İsrail’e de tembih edilmiştir. Türkiye Mavi Marmara gemisine yapılan müdahalenin tazmini ve özür taleplerinde haklı. İsrail Türk-İsrail ilişkileri yumuşayınca bu talepleri yerine getirir. Türkiye’nin de bundan sonra ‘Mavi Marmara’ gibi girişimlerde bulunmayacağını anlaşılıyor. Bulunursa Yahudi lobisi ve dolayısıyla ABD’yi karşısına alır. Davutoğlu Ben-Elizer görüşmesi gizli olmak zorundaydı. Türkiye ise Gazze’deki ambargonun kaldırılması için uluslararası insan hakları örgütleri ve AB’nin kınamasına da güvenerek hareket ediyor. Ayrıca Türkiye’nin Orta-Doğu ülkelerine yönelik dış politikası doğrultusunda da bu konuda geri adım atmıyor. Ancak orta yol bulunmak zorunda kalınacak.
Dr. Cengiz AKTAR: İlişkilerde tahribat var ancak yoluna girecek
Türk yetkililer bütün retoriğe rağmen İsrail’le irtibatı kesmedi, Türkiye’nin talepleri etrafında pazarlıklar sürüyor, Brüksel’deki görüşmeyi bu çerçevede okumak lazım. fakat İsrail Endüstri ve Ticaret Bakanı Eliezer bütün hükümeti temsil etmiyor. İsrail’deki koalisyon hükümeti hakikaten üç başlı ve herkes ayrı telden çalıyor. O görüşmenin iyi geçmesi illa ki bütün hükümetin orada alınan kararların arkasında duracağı anlamına gelmez. Toronto’daki Erdoğan-Obama görüşmesinin Türkiye-İsrail ilişkilerine etkisi ABD yönetimi Türkiye’ye İsrail konusunda açık destek vereceğini sanmıyorum, Toronto toplantısı gergin geçti, olsa olsa Amerika İsrail-Türkiye ilişkilerinin düzelmesi konusunda bir temenni dile getirmiştir. İsrail ile ilişkilerde çok büyük bir tahribat var ama bundan sonraki süreçte bu tahribat giderilecek ve yavaş yavaş ilişkiler yoluna girecektir.
