İŞTE AVRUPA'NIN İLK ANAYASASI HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER...

İtalya’nın başkenti Roma’da düzenlenecek imza törenine Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül katılacak. AB üyesi ülkeler, Avrupa Anayasası ile ilgili bir anlaşma ve nihai senede, aday ülkeler ise yalnızca nihai senede imza atacak. İmza töreni, birliğin kurucu 6 üyesinin 1957 yılında “Roma Anlaşması”nı imzaladıkları Campidoglio binasındaki Sala Degli Orazi ve Cruazi Salonu’nda yapılacak.

Söz konusu anayasa, ülke anayasalarının yerini almayacak; ancak birliğin yapısını şekillendiren birçok anlaşmanın yerine geçecek. AB’nin ne olduğu, tam yetkili olduğu alanlar ile üye ülkelerle yetkilerini paylaştığı alanlar netleştirilip tek bir belge içinde toplanacak. Anayasa, dört bölümden oluşuyor. AB’nin değerleri, “insan onuru, özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı” biçiminde belirlendi. Uzun tartışmaların ardından anayasanın giriş bölümünde Hıristiyanlığa atıf yapılmadı. Bu bölümde, “Avrupa’nın kültürel, dini ve insanlık mirasından esinlenerek...” ifadeleri yer aldı. Anayasa, üye ülkelerin AB temel değerlerini ciddi biçimde ihlal etmesi halinde, diğer üye devletlerin nitelikli çoğunluğunun kararı ile üyeliğinin askıya alınmasını da düzenliyor.

Anayasa, dönem başkanlığı uygulamasını da sona erdirecek. Konsey Başkanı, üye devlet liderlerinden oluşan Avrupa Konseyi tarafından, nitelikli çoğunluk ilkesi ile iki buçuk sene için seçilecek. Dışişleri bakanı da aynı şekilde seçilecek. Yeni oy sistemi, müzakereler sırasında tartışmalara sebep olmuş ve geçen Aralık Zirvesi’nin sonuçsuz dağılmasına sebep olmuştu. Kabul edilen sistem, hem üye devletlerin hem de nüfusun yani çifte çoğunluk oy ilkesi temeli üzerine inşa edildi. Önemli kararlar, ‘nitelikli çoğunluk’ ile kabul edilecek. Bu sisteme göre, herhangi bir AB kararının kabul edilmesi için blok nüfusunun yüzde 65’ini temsil eden en az 15 üye devletin uzlaşması gerekiyor.

Anayasa, Avrupa Parlamentosu’nun gücünü de artırıyor. Parlamento’nun üye devletler ile ortak yasama yapacağı alanlar yaklaşık olarak iki katına çıktı. Parlamento üye sayısı 750 ile sınırlandırıldı. Hiçbir üye devlet 96’dan fazla veya 6’dan az koltuğa sahip olamayacak. Avrupa Anayasası çalışmaları eski Fransa Cumhurbaşkanı Valery Giscard d’Estaing’in başkanlığında 28 Şubat 2002 tarihinde başladı. Türkiye, anayasa müzakerelerinin yapıldığı Avrupa Kurultayı’na gözlemci olarak katılmasına rağmen birçok maddenin şekillendirilmesinde aktif rol oynadı.

Anayasa, Ekim 2006’ya kadar referandum tehdidinde

Anayasa üzerinde iki yıl süren çetin müzakereler 18 Haziran 2004’te varılan nihai anlaşmayla sona ermişti. Bugünkü imza ile yeni bir süreç başlayacak. AB üyesi ülkeler, anayasayı 2006 yılı Ekim ayına kadar ulusal parlamentolarının ya da doğrudan halkın onayına sunacak. Anayasa üzerinde özellikle Fransa’da yoğun tartışmaların olduğu biliniyor.

Anayasanın yürürlüğe girebilmesi için her bir üye ülke tarafından onaylanması gerekiyor. Son Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılımın düşük olması ve üye ülkelerin kimisinde birliğe yönelik olumsuz bakışın artması, 2 yıllık sürecin hiç de kolay olmayacağını ortaya koyuyor. Üye ülkelerin bazıları anayasayı meclis kararı ile onaylarken bazıları referandum öngörüyor.

Müzakereler için seferber olduk

Başbakan Erdoğan, 17 Aralık'taki AB Zirvesi'nde, müzakerelerin gecikmeksizin başlatılmasını sağlamak için Türkiye olarak seferber olunduğunu söyledi. AB Anayasası imza törenine katılmak için dün Roma'ya giden Erdoğan, "Bu husustaki kararlılığımızı, İtalya’da görüşeceğim liderlere de ileteceğim." dedi.

Zaman