İŞTE BAĞ-KURLU'LARIN KAZANACAĞI YENİ HAKLAR!..

Eski adıyla Bağ-Kur'lular yeni adıyla '4/b'liler yeni dönemin memur ve işçisi ile aynı haklara kavuşuyor. Bunlar arasında iş kazası ve meslek hastalığı yardımı, iş göremezlik ödeneği var. Ayrıca artık isteğe bağlı sigortalılar Bağ-Kur'a geçecek.
Reform kanunu olarak ifade ettiğimiz 5510 sayılı Kanun'da Bağ-Kur'lular 4/b'li olarak isimlendirildi. Sosyal güvenliğin tabiri caizse en gariban kesimi Bağ-Kur'lulardı. Memurların ve SSK'lıların sahip olduğu pek çok haktan Bağ-Kur'lular mahrumdu. Ancak reform kanunu ile birlikte Bağ-Kur'lular da yeni dönemin memur ve işçisi ile aynı haklara kavuşuyor.
İşte Bağ-Kur’luyu bekleyen yenilikler: Bağ-Kur'lular için en yeni uygulama iş kazası ve meslek hastalığı yardımı. 1 Ekim'den sonra meydana gelecek iş kazası ya da meslek hastalığı gibi durumlarda Bağ-Kur'lulara hem geçici hem şartları oluşmuşsa sürekli iş göremezlik geliri bağlanacak.
PRİM ÖDEME DEĞİŞMEDİ
Bağ-Kur'luların prim ödeme gününde bir değişiklik olmadı. Ancak emeklilik yaşında 2036'dan başlamak üzere kademeli bir geçişle 65 yaş uygulamasına tabi olacaklar. 30 Nisan'dan önce Bağ-Kur'a tescil edilenler ise bundan etkilenmeyecek.
Örneğin 6 Haziran 2008'de limited şirket ortağı olarak ilk defa Bağ-Kur sigortalısı olan, 1 Haziran 1979 doğumlu Emin Bey, 25 yılı (9000 gün) 2036'dan önce doldurursa 60 yaşında, ancak örneğin 2038 içinde tamamlarsa 62 yaşında emekli olabilecek. l 1999 ila 30 Nisan 2008 arasında ilk defa sigortalı olanlar 15 yıl prim ödeme ve kadın ise 60, erkek ise 62 yaşını doldurmak şartıyla yaştan emekli oluyordu. Ancak 30 Nisan ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar yine 15 yıl prim ödeme ve kadın ise 61, erkek ise 63 yaşında emekli olabilecek.
İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ VERİLECEK
Emzirme ödeneği (süt parası) 1 Ekim'den sonra doğum yapan Bağ- Kur'lu kadınlara da verilecek.
Bağ-Kur sigortalısının kendisinin iş kazası veya meslek hastalığına uğraması ya da doğum yapması halinde son bir yılda 90 gün prim ödendiyse, iş göremediği her gün ve doğumdan önceki ve sonraki sekizer hafta için ilk kez iş göremezlik ödeneği alacak.
Çiftçi Bağ-Kur'lular hariç, diğer Bağ-Kur sigortalılarından 1 Ekim sonrası ilk defa sigortalı olanlar, emekli olduktan sonra SSK'ya tabi bir işte çalışırlarsa aylıkları kesilecek. Ancak emeklilikte yine Bağ-Kur'a tabi çalışmaya devam ederlerse yüzde 15 destek primi ödeyecekler.
İŞ GÜCÜ KAYIP ORANI DÜŞÜRÜLDÜ
Malullük aylığı alabilmek için gerekli olan iş gücü kaybı oranı 2/3'ten yüzde 60'a düşürüldü. Prim ödeme şartı daha önce 5 yıldı. Yeni durumda 10 yıl sigortalılık süresi ve 1800 gün şartı getirildi. Malul olan kişi başka birinin bakımına muhtaç ise 10 yıl aranmaksızın 1800 gün prim ödeme yeterli olacak.
1 Ekim'den önce Bağ-Kur emeklisi vergiye kaydı ve faaliyeti devam ediyorsa emekli aylığından her ay yüzde 10 kesinti yapılıyordu. Memur ya da SSK'lı olarak emekli olup da Bağ-Kur şartlarında çalışanlardan ise her ay 12. basamağın yüzde 10'u kadar destek primi kesiliyordu. 1 Ekim'den sonra bu destek kesintisi yüzde 12'den başlayıp her yıl bir puan artırılarak yüzde 15'e çıkarılacak.
EMEKLİ AYLIĞI SİSTEMİ YENİLENDİ
Emekli aylıkları, aylık bağlama oranı (ABO) ve güncelleme katsayılarındaki düşüş nedeniyle yıldan yıla reel olarak düşüş gösterecek. 1 Ekim'den sonra hem aylık bağlanırken daha düşük bağlanacak hem artırılırken daha yavaş artırılacak. Çünkü Gelişme Hızı Endeksi yüzde 100'den yüzde 30'a düştü.
EMEKLİ ÇALIŞANA KOLAYLIK
30 Nisan'dan önce Bağ-Kur'a giriş yapmış olanların aylıklarındaki düşüş, ilk 10 yıl için telafi edilecek.
1 Ekim'den sonra ilk defa sigortalı olanlar emekli olduktan sonra aylıklarını alarak kamuda ya da SSK'ya tabi çalışamayacak. Bunlar kamuda ya da SSK kapsamında çalışmaya başlarlarsa emekli aylıkları kesilecek. Ancak bunlar emeklilikte Bağ-Kur'a tabi çalışırlarsa aylıklarını da alabilecek.
1 Ekim'den önce memur, SSK'lı ya da Bağ-Kur'lu olarak sigortalı olmuş olanlar, emeklilik sonrasında SSK ve Bağ-Kur'a tabi çalışırlarsa bunların emekli aylıkları kesilmeyecek. Yalnız bunlardan SSK için yüzde 31-36,5, Bağ-Kur için yüzde 15 destek primi kesilecek. SSK'ya tabi çalışan bu primin yüzde 7,5'ini, Bağ-Kur'a tabi çalışan ise tamamını kendisi ödeyecek.
HANGİ STATÜDE ÇALIŞTIĞINA BAKILACAK
1 Ekim'den önce kimin nereden emekli olacağına son 7 yıla bakılarak karar verilirken, 1 Ekim'den sonra ilk defa sigortalı olacaklar için çalışma hayatında en fazla hangi statüde çalıştığına bakılacak. Daha önceki uygulamada, Bağ-Kur'a belirli bir süre prim ödedikten sonra SSK'ya geçen kişiler daha erken emekli olabiliyorlardı. 1 Ekim'den önce Bağ-Kur'lu olanlar bu imkandan yararlanmaya devam edecek.
Örneğin, esnaf olarak Bağ-Kur'a 4.500 gün prim ödeyen 1960 doğumlu Hasan Bey, bundan sonra SSK'ya geçerek en az 1.261 gün (son 7 yılın yarısından fazla) prim ödeyerek 5.761 günle emekli olabilecek. Hasan Bey Bağ-Kur'a prim ödemeye devam etse 9.000 günle emekli olabilecekti. Hasan Bey 1 Ekim'den sonra ilk defa sigortalı olmuş olsaydı, bu imkandan yararlanamayacaktı.
TEK MAAŞ ÖDENECEK
Hem eşinden hem ana babasından aylığa hak kazanlara sadece biri ödenecek. 1 Ekim'den önce bu şekilde aylık almaya başlamış olanlara aylıkları ödenmeye devam edilecek. Hem kendi emekli aylığını hem de eşinden dul aylığı alanlar almaya devam edecek. l Anlaşmalı boşanma ile baba veya annesinde yetim aylığı alan kızların aylıkları kesilecek. Ayrıldığı eşiyle aynı evde yaşamaya devam ettiği belirlenenler hakkında nitelikli dolandırıcılık suçuyla suç duyurusunda bulunulacak.
YETİM KIZA ÇEYİZ
Çeyiz yardımı 1 Ekim'den sonra Bağ- Kur'lulara da verilecek. Buna göre Bağ- Kur'lu ana-babasından yetim aylığı alan kız çocuklarına 24 aylık tutarındaki para peşin olarak verilecek.
1 Ekim'den önce askerlik borçlanması yapmak isteyen Bağ-Kur'lu bulunduğu basamağın emeklilik primi (%20) kadar ödemede bulunuyordu. Borçlandığı tutarı da 6 ay içerisinde ödeyebiliyordu. 1 Ekim'den sonra en az asgari ücretin yüzde 32'si kadar aylık ödeme yapacağı gibi bu tutarı 1 ayda ödeyecek.
Örneğin, 2008'in Ağustos ayında askerlik borçlanması yapacak olan 10. basamaktaki Bağ-Kur'lu,18 ay askerlik için toplamda 2.484 YTL ödeyecektir. Aynı Bağ- Kur'lu borçlanma için 2008/Ekim ayında müracaat ederse ödeyeceği toplam tutar 3.675 YTL olacak.
YURT DIŞI BORÇLANMA İÇİN YENİ DÜZENLEME
Daha önce yurtdışı borçlanma genel olarak SSK'ya yapılıyordu ve bu kişiler SSK şartlarında emekli olabiliyorlardı. Şimdi ise Türkiye'de herhangi bir hizmeti olmayanlar ile en son Bağ-Kur'a tabi çalışmış olanlar yeni yasadaki 4/b (Bağ-Kur) şartlarında borçlanacaklar. Böylece 7200 günle emekli olmak yerine 9000 günle emekli olabilecekler. Bu durumda olanların Türkiye'ye döndükten sonra öncelikle SSK'ya tabi (yeni yasada 4/a'lı olarak) çalışmalarında fayda var.
Bu şekilde 1 gün bile prim ödeseler borçlanma için SSK şartlarına tabi olacaklar. n Yurtdışı borçlanmasının ödeme tutarı da, daha önce günlük 3,5 dolar iken, yeni sistemde asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katının yüzde 32'sı olacak. Yurtdışında sadece Türk vatandaşlığı korunarak geçen süreler borçlanılabilecek. Borçlanılacak tutar tebliğ tarihinden itibaren 3 ay içinde ödenecek.
JOKEY VE AVUKATLAR BAĞKURLU OLACAK
At yarışlarında görev alan jokey ve antrenörler de Bağ-Kur sigortalısı kabul edilecek. 1 Ekim'den sonra bunların da tescil başvurusunda bulunmaları gerekiyor. n Yine serbest avukatlar ve noterler 1 Ekim'e kadar SSK'ya asgari ücretin yüzde 15'i topluluk sigortası öderken, bundan sonra Bağ-Kur'lu olarak en az asgari ücretin yüzde 32'si kadar prim ödeyecek. Daha önce serbest avukatlar 7000 gün prim ödemesi ile SSK'dan emekli olabilirlerken, 1 Ekim'den sonra 9000 günle Bağ-Kur şartlarında emekli olabilecekler.
Örneğin, Avukat Cemil Bey 2008'in ikinci yarısında 103 YTL topluluk primi öderken, 1 Ekim'den itibaren aylık en az 204 YTL prim ödeyecek.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTALI BAĞKUR'A GEÇECEK
İsteğe bağlı sigortalıların tümü primlerini Bağ-Kur şartlarında ödeyecek. İsteğe bağlının primi asgari ücretin yüzde 32'si olacak. Bunlar sağlık primini de kendisi ödemiş olacak. Önceki gibi eşlerinin üzerinden sağlık yardımı alamayacaklar. Böylelikle Bağ-Kur isteğe bağlı sigortalıların prim oranı yüzde20'den yüzde 32'ye çıkmış oldu.
Örneğin, 10. basamaktan Bağ-Kur'a isteğe bağlı prim ödeyen Nevin Hanım, 2008/Eylül ayında 138 YTL ödeyecek. Nevin Hanım 2008/Ekim ayında ise sağlık primleri de dahil olarak 204 YTL prim ödeyecek. Daha önce, memur olan eşinin üzerinden sağlık yardımlarını alan Nevin Hanım, 1 Ekim'den sonra kendi primleri ile GSS kapsamında olacak.
Öte yandan şirket ortakları kendi şirketlerinden sigortalı işçi olarak prim ödeyemeyecek.

Güncellenme Tarihi : 15.5.2016 05:50