İşte C-130 uçağının düşme nedeni.. İki motor birden anormalleşmiş

İki motor birden nasıl anormalleşti…

C-130 B- Hercules. Türk Hava Kuvvetleri’nde kuyruk numarası 68-01609. Gergedan sembollü 222’nci filoya bağlıydı.
İKİ MOTORA BİRDEN NE OLDU

* Türk Hava Kuvvetleri’ne bağlı TUAF543 sefer sayılı C-130 uçağı, Merzifon’daki 5’inci Jet Üssü’ne gitmek için Azerbaycan Gence’den  sabah saat 10:19’da kalkış yaptı. Tırmanışa başladı. Hiçbir sorun görünmüyordu. Uçağın en fazla ‘takat’a, yani güce ihtiyaç duyduğu kalkışta motorların performansında da bir sorun çıkmadı. Kalkıştan sonra Gürcistan hava sahasında 22 bin feet’te  (7 bin 333 metre) uçak, düz uçuşa geçti.

* İddialara göre; birden bire dört motorlu uçağın dördüncü motoru, yani kanat uçuna yakın olanı ‘feather’ oldu (Arızalanan bir motorun pervane kanatları, bir turboprop motor arızalandığında bağlı olduğu pervane dönmeye dönmeye devam eder. Hava pervanelerin yanından akmaya devam ederek pervaneyi döndürür. Bu dönme hareketi sürtünme yaratır ve uçağın kontrolünü zorlaştırır). Hava akışı yönünde hizalama işlemi gerçekleşti. Verilen gazın çok üzerinde pervaneyi döndürdü. Ani bir 1500 feet’lik, yani 500 metrelik yükselme oldu. Gaz kolları motorun aşırı hızlı çalışmasını kontrol etmemeye başladı.

* Yine iddialara göre; 500 metrelik yükselme sonrası bu hızı önlemek için uğraşılırken diğer kanattaki 2 numaralı motor, yağ tazyik arızası gösterdi, sonrasında aşırı (overspeed ) hızlanmayla oluşan rezonansla koptu. İlk parça elevatöre çarpıp uçağı ters çevirdi. 

* İddiaya göre; uçak burun aşağı düşerken arka taraf, yani kuyruk bölümü koptu. 2 numaralı motorun pervane parçaları gövdeyi kesti ve ön taraf ayrıldı. (Kokpit bölümü) Overseed’i düşürmek için uçağı burun yukarı aldı. Pervane pal açısını değiştirmek için çalışmadığından motor içine düştüğü anormal durumdan kurtulamadı.

* Görünen o ki, uçağın gövde bölümü virile girip dönerek düştü. Yere vurduktan sonra alevler içinde kaldı. Kokpit, orta gövde ve kuyruk kısmı olmak üzere üç bölüm halinde imal edilen uçak, imalat şemasına yakın bir şekilde parçalandı. Sonra enkaz çok geniş bir alana yayıldı.

* Bilinen o ki pilotlar, çok kısa sürede gelişen bu anormallikle boğuşurken acil yardım istemeyi bile yapamadılar. Her şey saniyeler içinde oldu.

* Elbette bu kazanın bütün detayları yine kara kutuların çözümünden sonra ortaya çıkacak (Kara kutu denmesinin nedeni kötü haber taşıdıkları içindir. Ayrıca enkazlarda kolay fark edilmeleri için aslında oranj rengine boyalıdır). Elbet çıkmayacak olanlar da olabilir. Kokpit konuşmalarını kaydeden ‘Cockpit Voice Recorder-CVR ‘ ile uçağın bütün hareketlerini teknik olarak sisteme işleyen (Flight Data Recorder-FDR) ayrıca, imalatçı Lockheed Martin tarafından da incelenecek. Kaza simüle edilecek. Parçalanma yeniden yaşanacak. Uçağı strese sokan nedenler bir dizi araştırmadan geçecek.

BAKANLIĞIN AÇIKLADIKLARI

Milli Savunma Bakanlığı’nın kaza sonrası yaptığı açıklamalarda ana başlıklar şöyleydi:

1. Uçakta aşırı bir yük yok.

2. Kargoda mühimmat-patlayıcı madde yok.

3. Uçağa dışarıdan bir saldırı yok. Füze ile vurulma ya da drona çarpma yok.

4. Gövdede delik, yanık yok.

* Böyle bir durumda akla gelebilen birçok neden ortadan kalkmış görünüyor. Motor bakımlarından başlayarak uçağın bir Mauntoin Wave denen bir dağ dalgası, yani bir tür türbülansın stres yarattığı gibi nedenler yine de göz ardı edilemez.

* Etrafta dağ yok anlayışı da yanlıştır. Hatta düşme görüntülerini iki çobanın çekip hızla yayması da dikkat çekici ve düşündürücü bile geliyor.

* Evet bu uçak yaşlı bir uçaktı ama bu kargo uçaklarının çoğu böyledir. Türkiye’nin A400M gibi 40 ton taşıyan 10 adet yeni nesil kargo uçağı var. Tanesi 120 milyon Euro civarında. Biz de bu uçakların proje ortaklarından biriyiz.

* Yine de 50’den fazla ülke gibi biz de gövdesi güçlü bilinen C-130 uçaklarını modernize edip kullanıyoruz. Kazadan sonra filodaki tüm C-130 uçakları yere indirildi ve şimdi detaylı incelemeler başladı.

* Türk Hava Kuvvetleri’nin yıllardır kullandığı C-130 uçaklarından biri olan bu uçağı anormal duruma sokan, pilotların acil durum çağrısı bile yapamayacakları kadar kısa sürede parçalayan neden ne olabilir?

* Bu sorunun gerçek cevabı sanırım aylar sonra -tam olmasa da- ana hatları ile anlaşılabilecek.

* Elbette hiçbir şey 20 vatan evladını, canımızı geri getirmeyecek…

KAYNAK : HÜRRİYET GAZETESİ
 

HABERİN TAMAMI AŞAĞIDAKİ LİNKTEDİR

https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ugur-cebeci/iki-motor-birden-nasil-anormallesti-43021517