İŞTE HÜKÜMETİN MAAŞLA EV SAHİBİ YAPMA PROJESİNİN AYRINTILARI

Hükümet, ipoteğe dayalı konut finansmanı sistemi (mortgage) için harekete geçti. Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Abdüllatif Şener, dünkü Ekonomik Koordinasyon Kurulu toplantısında konut finansmanıyla ilgili yasaya son şeklini vermeye çalıştı. Nüfusun yüzde 60’ını kapsaması planlanan programla ev sahibi olmak için kredi aylık ödemeleri aylık gelirin yüzde 25’ini geçmeyecek. Kredi tutarı ise, evin değerinin yüzde 70’ine kadar ulaşabilecek.

Sermaye Piyasası Kurulu koordinatörlüğünde yaklaşık bir yıl süren çalışmayla hazırlanan ipoteğe dayalı konut finansman sistemi yasa tasarısını hükümet önümüzdeki dönemde Meclis’e sevkedecek. Çalışmada, konut finansmanını sağlayacak ipoteğe dayalı menkul kıymet kuruluşlarının anonim şirket olarak yapılandırılması öngörülüyor.

Evin yüzde 70'i kredi

Konut finansmanı için üç sistem öneriliyor. İlk model çerçevesinde, menkul kıymet kuruluşları tahvil ya da bono ihracı ve doğrudan kredi alımıyla fon toplayacak. Bu fonlarla bankalara açılan krediyi ise vatandaşlar kullanacak. İkinci öneride, bankaların tüketicilere kullandırdığı kredilerden doğan alacaklarını ipotek kuruluşlarına satması yer alıyor. Bu kuruluşlar da kredilerden doğan alacaklarına dayalı fon ihracı yapacak. Üçüncü model ise, ipotek kuruluşlarının kredilerden doğan alacaklarının bu kez kuracağı ipotek yatırım fonlarına devrini öngörüyor. Bu fonlar da ipotek kuruluşlarının garantisinde söz konusu alacaklara dayalı menkul kıymet ihracı gerçekleştiriyor.

Makroekonomik istikrar, düşük ve istikrarlı faiz oranlarını şart koşan Sermaye Piyasası Kurulu, aylık ödemelerin aylık gelirin yüzde 25 ila 30’unu geçmemesi uyarısında bulunuyor. Halkın yüzde 60’ını kapsayacak sistemde kredi tutarı evin değerinin yüzde 70’ine ulaşabilecek.

Her yıl 300 bin konut lazım

Toplam konutların yüzde 55’i ruhsatsız.

Ev sahipliği oranı yüzde 60’lar seviyesinde. (Uygunsuz yapılaşma dahil)

Her yıl 300 bin yeni konut ihtiyacı ortaya çıkıyor.

Konut stokunun yüzde 60’ını 20 yaşın üstündeki konutlar oluşturuyor.

Konutların yüzde 40’ının tadilata ihtiyacı var.

Konut alımlarının yüzde 1’den daha azı finansman sistemi yoluyla fonlanıyor.

2004 Eylül sonu itibariyle konut kredilerinin

toplam tutarı 1 milyar

450 milyon dolar.

2004 Eylül itibariyle konut kredisi kullanan kişi sayısı 98 bin.

Konut kredilerinin GSYİH’ya oranı yüzde 0,5. Bu oran ABD’de yüzde 53, AB ortalaması yüzde 39, gelişmekte olan ülkelerde ise yüzde 5-15.