İŞTE RUSYA VE ÇİN'İN 'YENİ DÜNYA DÜZENİ'...

Kremlin’de buluşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Çinli meslektaşı Hu Jintao, 21. yüzyıl uluslararası düzeninde insanlığın sorunlarının çözümünün “genel kabul gören toplum öğretileri ile uluslararası hukuku temel alan hakça ve rasyonel prensiplerle mümkün olduğunu” bildirdi. İki lider, yeni yüzyılın sorunlarının çözümü için geniş kapsamlı diyalog iradesini ortaya koydu. Moskova ve Pekin, uluslararası toplumdan itimat ve karşılıklı menfaate dayalı bir güvenlik sisteminin oluşturulması çağrısında bulundu. Açıklamada, uluslararası güvenlik doktrininde ülkelere eşit hakların sağlanması gerektiği ifade edildi.

Çin liderinin Rusya’ya ikinci ziyareti sırasında imzalanan deklarasyonda, yerel sorunlardan uzayın kullanımına kadar pek çok konuya değinilirken, isim verilmeden Amerikan karşıtı söylemlerin ağırlığı görülüyor. Moskova deklarasyonunda; tek taraflı hareketlerden kaçınılmasına değinilirken “zorlama, güçle tehdit etme” gibi politikalardan uzak durulması gerektiği vurgulandı. Uzayı sivil amaçlarla kullanma çağrısı yapan iki lider, fezayı silahlandırmaya da karşı olduklarını duyurdu. Bu açıklamanın, ABD’nin uzayda silahlar konuşlandıracağı yönündeki hazırlıklarla ilgili haberlerden sonra gelmesi dikkat çekiyor. Özellikle Rusya, uzayın silahlandırılmaması için elinden gelen her çabayı göstereceği vaadinde bulunarak ABD’ye dolaylı mesaj yolluyor.

Dünyanın tarihî değişim geçirdiğine dikkat çekilen açıklamada; yeni dünya düzeninin “uzun zamanda ve zor” sağlanacağı öngörüsünde bulunuldu. Ortak deklarasyonda, “Tüm dünya devletleri, karşılıklı saygı çerçevesinde birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı duymalı, saldırmazlık ve iç işlerine karışmamaya özen göstermeli, uluslararası toplumun faydasına çalışmalı.” görüşüne yer verildi. BM’deki reformlara da atıfta bulunan Moskova deklarasyonunda; üye ülkelerin çıkarlarına yönelik reformlara yer verilmesi gerektiği kaydedildi.

Rusya ve Çin, 2001 yılında çok unsurlu 20 yıllık bir anlaşma imzalamıştı. İki ülke Batı’dan gelen baskılara karşı zaman zaman ortak savunmada bulunuyor. SSCB’nin dağılmasından bu yana Moskova, çok kutuplu bir dünyanın oluşturulması arayışında. Moskova’daki temaslarda uluslararası sorunların yanı sıra ekonomisi hızla büyüyen Çin’in Rusya enerjisine duyduğu ihtiyaca yönelik projeler üzerinde de duruldu. Çin, Sibirya’daki petrol ve gazı almak için Japonya ile ciddi rekabet içerisinde bulunuyor. Çin, özellikle İrkustk’taki Koviktin doğalgaz havzası ile ilgileniyor. Moskova’daki temaslarından sonra Sibirya’daki Novosibirsk kentine geçen Hu Jintao, yerel yöneticiler ve işadamlarıyla bir araya geldi.

:Mirza Çetinkaya - Zaman