İŞTE VERGİ İNDİRİMİ YASA TASARISININ AYRINTILARI... SPORCU VE SANATÇILAR VERGİLENDİRİLİYOR

ALİ ULURASBA ANKARA - Vergi indirimi öngören 'Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasını Öngören Yasa Tasarısı' TBMM'de. TBMM'ye gönderilen ve 34 maddeden oluşan yasa tasarısı, 'vergi sistemini daha basit hale getiren', 'vergi yükünü düşüren', 'Vergileme ile ilgili yükümlülükleri azaltan', 'mükellef ve vergi idaresinin iş ve işlemlerini azaltan' hükümleri içeriyor. Yasa tasarısı ile yatırım indirimi istisnası yeniden düzenleniyor, istisna teşvik belgesi olmaksızın otomatik işler hale getirilirken, bölgesel ve sektörel ayrımlara son veriliyor, ayrıca teşvikin daha dar kapsamlı ancak daha etkin ve basit hale getirilmesi amaçlanıyor. Yine kurum kazançların üzerinde yüzde 65'e ulaşan toplam vergi yükü yüzde 45 düzeyine indirilirken, kurum kazançlarının ve kar paylarının vergilenmesi son derece basit hale getiriliyor. TASARININ AYRINTILARI Tasarıya göre, daha önceki uygulamalarda yatırım indirimi istisnasından yararlanmak için gerekli olan yatırım teşvik belgesi alma zorunluluğu ortadan kaldırılıyor. Bu düzenleme ile ticari veya zirai kazançları üzerinden gelir vergisine tabi olan mükellefler, satın aldıkları amortismana tabi iktisadi kıymetlerinin maliyet bedellerinin yüzde 40'ını vergiye tabi matrahlarının tespitine indirim konusu yapabilecek. Yani dar mükellefiyete tabi olanlar dahil, ticari veya zirai kazançları bilanço esasına göre tespit edilen vergiye tabi mükellefler (adi ortaklar, kollektif ve adi komandit şirketler ile kurumlar vergisi mükellefleri dahil) faaliyetlerinde kullanmak üzere satın aldıkları veya imal ettikleri amortismana tabi iktisadi kıymetlerin maliyet bedellerinin yüzde 40'ını vergi matrahlarının tespitinde ilgili kazançlarından yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapabilecek. İstisna tutarının hesaplanmasında esas alınacak bedel amortismana tabi iktisadi kıymetin maliyet bedeli olacak. Yatırım indirimi istisnasının uygulanmasına, istisnaya konu iktisadi kıymete ilişkin harcamaların yapıldığı yılda başlarken, istisna tutarının ilk dönemde indirim konusu yapılmaması halinde, istisna tutarını izleyen dönemlerde endekslenmek suretiyle kullanabiliyorlar. Petrol Kanunu ve Maden Kanunu'na göre yürütülen arama ve sondaj faaliyetleri için yapılan ve aktifleştirilen harcamalar yatırım indirimi istisnası uygulamasından yararlanacak. Yatırım indirimi istisnası tutarının hesaplanmasında amortismana tabi kıymetin maliyet bedeli esas alınacak. Yatırım indirimi istisnası uygulamasına, istisnaya konu iktisadi kıymete ilişkin harcamaların yapıldığı yılda başlanacak ve indirilecek tutara ulaşılıncaya kadar devam edilecek. Yatırım harcamalarının yapıldığı yıla ilişkin vergi matrahının tespitinde kazancın yetersiz olması nedeniyle dikkate alınmayan itisna tutarı, izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerlendirme oranında artırılarak dikkate alınacak. YATIRIM İNDİRİMİ KAPSAMINDA OLMAYANLAR Yatırım indirimi istisnasının uygulanabilmesi için istisnadan yararlanan kıymetin 2 tam yıl süreyle elden çıkarılmaması gerekiyor. Bu şarta uyulmadığı takdirde, daha önce yararlanılan istisna tutarı nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler açısından herhangi bir işlem yapılmayacak, ancak daha önce yararlanılamayan istisna tutarının kullanım imkanı kalmayacak. Öte yandan, yatırım indiriminden kısmen faydalanmış veya hiç faydalanmamış aktif değerleri devir alan kimselerin, kalan yatırım indiriminden yararlanmalarını sağlayacak herhangi bir düzenleme yapılmıyor. Dolayısıyla aktif değerleri devralanların istisnadan yararlanmaları hiçbir durumda mümkün olmuyor. Dolayısıyla şu iktisadi kıymetler ile ilgili olarak yatırım indirimi hesaplanmayacak: - Bedeli 5 milyar liradan az olan iktisadi kıymetler(iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz eden iktisadi kıymetler haddini aşılıp aşılmadığının tespitinde bir bütün olarak dikkate alınacak) - Yurt içinde veya dışında daha önce kullanılmış olarn iktisadi kıymetler(yüzer havuzlar ile 12 yaşından küçük gemiler hariç) - Gayri maddi haklar(yatırım indiriminden yararlanan iktisadi kıymetlerin kullanılabilmesi için gerekli olan bilgisayar programları hariç.) - Mal ve hizmet üretimi ile doğrudan ilgili olmayan, alet, edevat, mefruşat ve büro demirbaşları. - Bedelsiz olarak iktisap edilen iktisadi kıymetler - Satın alma suretiyle iktisap edilen veya inşa edilen binalar(mal ve hizmet üretim yeri olarak kullanılmak üzere inşa edilenler hariç) - Arazi ve arsalar - Binek otomobili ve benzeri kara taşıktları, yat, kotra, tekne ve benzeri motorlu deniz araçları ile uçak ve helikopter gibi hav ataşıtları(işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olanlar hariç) - Yurt dışındaki yatırımlarda kullanılmak üzere alınan iktisadi kıymetler Yatırım indirimi istisnasına konu iktisadi kıymetleri aktife alındıkları tarihten itibaren 2 yıl içinde elden çıkaran mükellefler, bu iktisadi kıymetlerle ilgili olarak yatırım indirimi istisnası uygulama haklarını kaybedecekler. bu durumda daha önce yararlanılan yatırım indirimi istisnası için herhangi bir işlem yapılmayacak. Mükellefler kayıtlarını, hesaplmanan ve yararlanılan yatırım indirimi istisnası tutarlarının yıllar itibariyle takibini yapacak şekilde tutacaklar. Bütün bunların uygulanmasıyla ilgili Maliye Bakanlığı yetkili kılındı. BİREYSEL EMEKLİLİKTE VERGİ İNDİRİMİ Yasa tasarısı çerçevesinde 'Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin yüzde 25'i, Türkiye'de kurulmuş olan ve merkezi Türkiye'de bulunan diğer sigorta şirketlerinden 10 yıl süreyle prim ödeyenler ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin yüzde 10'u ve tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemeler gelir vergisinden müstesna tutuluyor. SAKATLIK İNDİRİMİ YENİDEN DÜZENLENİYOR Yasat tasarısı ile sakatlası nedeniyle dikkate alınmayaık indirimi yeniden düzenleniyor. Özel indirim ve özel gider indiriminin değişik bir anlayışla düzenlenmesine paralel olarak, sakatlık indirimi tutarları özel indirim tutarlarından bağımsız olarak belirlenirken, buna ek olarak maddede bazı düzeltmeler de yapılıyor. Buna göre tasarıyla 'çalışma gücünün asgari yüzde 80'ini kaybetmiş hizmet erbabı birinci derece sakat, asgari yüzde 60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derecede sakat, asgari yüzde 40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat sayılacak ve şu sakatlık dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarlar hizmet erbabı ücretlerinden indirilecek. Sakatlık indirimi: birinci derece sakatlar için 440.000.000 lira ikinci derece sakatlar için 220.000.000 lira üçüncü derece sakatlar için 110.000.000 lira Sakatlık derecelerinin tespit şekli ile ilgili uygulamaya ilişkin esas ve usullar Maliye Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvnelik Bakanlıkları'nca bu konuda müşterek hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenecek. DİŞ PROTEZCİLİĞİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR TİCARİ KAZANÇ KAPSAMINA ALINIYOR Yine kanun tasarısı çercevesinde 'diş protezciliğinden elde edilen kazançlar ticari kazanç olarak tanımlanıyor. Dolayısıyla da bu alandaki vergilendirme buna göre düzenleniyor. Yapılan düzenleme ile bu alanda elde edilen kazançlar niteliğine uygun bir vergilendirme sistemine oturtuluyor. Yine tasarıya göre 'sürekli olarak işlenmiş altın alım-satımı ve imali ile meşgul olan mükellefler altın satış tarihindeki İstanbul Altın Borsası'nda oluşan has altın değeri ile satılan mamülün has altın maliyet bedeli arasında oluşan farkı, maliyet bedeline ilave edecekler. Söz konusu fark, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabına nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, o yılın kazancına dahil edilerek vergiye tabi tutulacak. Bu mükelleflerin kullandıkları yabancı kaynaklara ait gider ve maliyet unsurlarının sadece ilgili ödenemde ayrılan fonu aşan kısmi gider kabul edilecek. Dolayısıyla söz konusu değre artışlarının özül fon hesabına alınması suretiyle vergi dışında bırakılması, buna karşılık gerçek katma değerin de vergilendirilmesi amaçlanıyor. SANATÇILAR 'TİCARİ KAZANÇ' HÜKMÜNE GÖRE VERGİ VERECEK Yatırım istisnasına yani vergi indirimine dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticari ve mesleki işlerini takip edenler ve koner veren müzik sanatçıları da dahil ediliyor. Dolayısıyla diş protezciliği maddesinde olduğu gibi bu alanda görev yapanların vergilendirilmesi de yenileniyor. Yani yeni düzenlemeye göre yapılan faaliyet esas olarak imalat faaliyeti niteliği ile tanımlanırken, bu faaliyet de ticari kazanç hükümlerine göre vergilendiriliyor. Yine Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre yıllık veya özel beyenname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısma yatırım istisnası uygulanacak. Aynı şekilde invazsız olarak iktisap edilenler, Türkiye'de kurulu menkul kıymet borsalarında işlem gören ve üç aydan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri ile tam mükellef kurumlara ait olan ve bir yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar (üç aylık süreyle bir yıla kadar çıkartmaya veya tekrar kanuni süreye kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınırken) tasarı kapsamına alınıyor. Yani borsada işlem görmeyen Türkiye'de kurulmuş şirketlerin hisse senetlerinin 1 yıl üreyle elde tutulduktan sonra elden çıkarılması halinde, elde edilen kazancın diğer kazanç ve irat olarak vergilendirilmesi sağlanıyor. GELİR VERGİSİNE TABİ GELİRLERİN YILLIK BEYENNAMESİ YENİDEN DÜZENLENİYOR Yasa tasarısıyla 'gelir vergisine tabi gelirlerin yıllık beyenname ile beyan edilip edilemeyeceğine ilişkin 86. madde hükmü farklı bir anlayışla yeniden düzenleniyor. Yapılan düzenleme şöyle: ''Tüm mükellefiyette gerçek usulde vergilendirilemeyen zirai kazançlar, bu kanunun 75. maddesinin 15 numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratları, kazanç ve iratların istisnasına hadleri içinde kalan kısmı, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek gelirler olarak belirtiliyor. Beyan edilmeyecek gelirler dışında kalanv ergiye tabi gelirin belirli tutarı aşması halinde tevkifata tutulmuş olsun olmasın bütün kaynaklardan elde edilen vergiye tabi gelirler yıllık beyenname ile beyan edilecek. Beyan edilmeyecek gelirler dışında kalan vergiye tabi gelirin belirli bir tutarı aşmaması halinde ise Türkiye'de tevkifata tabi tutulmuş olan, birdenf azla işverenden elde edilen ücretler, gayrimenkul sermaye iratleri, menkul sermaye iratları ile yıllık beyenname ile beyan gedilmeyecek. Beyana tabi gelirin sadece ücretlerden oluştuğu durumda, toplam ücrnet tutarı beyan sınırını geçse dahi, birinci işverenden sonraki işverenlerden alınan ücret tutarının belli bir tutarı geçmemesi halinde beyenname verilmeyecek. Stopoja tabi olmayan ve tutarı ne olursa olsun beyan edilmesi gereken menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının beyanı, belirli bir tutarı geçmesi koşuluna bağlanıyor. Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 500 milyon lirayı aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermalye iradı olarak da hüküm ifadesini buluyor. Dar mükellefiyette tamama Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücretler, serbest meslek kazançları, menkul ve gayrimenul sermaye iratarı ile diğer kazanç ve iratlar yıllık beyenname ile beyan edilmeyecek. Yine tasarı ile kamu idare ve müsesseselerine bağışlanan okul ve 100 yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde 50 yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşaası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indiriliyor. Aynı düzenleme ile mükelelflerin kendilerine, eş ve çocuklarına ilişkin olarak yaptıkları sağlık ve eğitim giderlerinin beyan ettikleri gelirin belirli bir kısmını geçmemek şartıyla vergi matrahlarından indirim sağlanacak. BEYANNAME VERİLMESİNDE YENİ TAKVİM Yine yasa tasarısı ile halen yürürlükte olan düzenlemeye göre mükellefler sadece kira gelirlerinin olması halinde bu gelire ilişkin beyennamelerini Ocak ayı içinde, kira gelirlerinin yanı sıra başkaca gelirlerinin olması halinde ise Mart ayı içinde vermekteler. Beyan edilecek gelirler sardece kira geliri olup olmayacağı hususunda mükelleflerin daha fazla zamana ihtiyaç duydukları dikkate alınarak beyana tabi gelirin sadece kira gelirlerinden oluşması halinde de beyannamenin Mart ayında verilmesi düzenleniyor. Bu çerçevede ödeme takvimi de yeniden belirleniyor. Böylece Şubat ayı içerisinde verilmesi gereken beyenname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkukk ettiriliyen gelir vergisi Şubat ve Haziran aylarında, Mart ayı içerisinde verilmesi gereken beyenname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında olmmak üzere 2 eşit taksitte ödenecek. Maliye Bakanlığı gelirlerinin büyük bir kısmı zirai kazançtan oluşan mükelelfler hakkında gerekli görülen hallerde, 2 taksitten fazla olmamak üzere, belli üretim bölgeleri ve ziraat ürünlerine göre, özel ödeme zamanları tayin edilebilecek. Yine tasarıyla yapılan düzenlemeye göre tam mükelelf kurumlardan kar payı alan tam ve dar mükellef gerçek kişilere bu karın dağıtılması sırasında kurum bünyesinde tevkifat yapılması öngörülüyor. Maddenin yeni şekliyle kurumların istisna kazançları ile normal kazançları ayrımına son verilirken, istisna olsun olmasın kar dağıtımı aşamasında tevkifat yapılması öngörülürken, ayrıca halka açık şirketlerle halka açık olmayan şirketler arasındaki ayrım ortadan kaldırılıyor. Öte yandan tevkifat oranı her iki şirket içinde aynı düzeye getiriliyor. GELİR VERGİSİ TARİFESİ YENİDEN DÜZENLENİYOR Tasarıya göre fon payi uygulamasınını kaldırılmasına paralel olarak gelir vergisi tarifesi yeniden düzenleniyor. Yeni tarifeler gelir vergisi orunu yüzde 20'den başlıyor ve yüzde 45'e kadar artırılıyor. Bu düzenleme ile ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde, tarifede yer alan vergi oranlarının 5 puan indirilmek suretiyle uygulaması öngörülüyor. Buna göre yıllık beyennamede 12 milyar lirası ücret gelirleninin olmak üzere toplam vergiye tabi geliri(matrahı) 24 milyar liradan oluşan bir mükellefin vergi tutarı şöyle hesaplanacak: Tarifeye göre 24 milyar liranın hesaplanan gelir vergisi 6.350.000.000 TL. 12 milyar lira ücret geliri için 5 puan indirim tutarı 600.000.000 TL. Hesaplanan gelir vergisi tutarı 5.750.000.000 TL. Yine aynı tasarı ile Yatırım Teşvik Belgesi'ne bağlanan yatırımlarla ilgili yatırım harcamalarına, yatırım indirimi uygulamasına ilişkin olarak Gelir Vergisi Kanununun değişmeden önceki hükümlerinin uygulanması sağlanıyor. Bu çerçevede istisnadan yararlanan kaçançlar üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın yüzde 19.8 oranında tevkifat yapılacak. Tasarıda geçici ilk madde ile belirtilen şekilde yatırım istisnasından yararlanan kazançlar ile bu maddenin yürürlük tarihinden önce gerçekleşen yatırımlar üzerinden hesaplanan ve kazancın yetersiz olması nedeniyle sonraki dönemlere devreden yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın yüzde 19,8 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacak. Tasarıda geçici madde ile kurumların daha önceki yıllara ait karlarının dağıtıma tabi tutulması halinde geçiş dönemi ile ilgili olarak yapılması gereken işlemler şöyle düzenleniyor: Buna göre 1998 ve ilönceki yıllara ait karlar, dağıtılsın dağıtılmasın tevkifata tabu tutulduğnudan bu karların 2003 ve müteakip yıllarda dağıtılması durumunda, bu karlar üzerinden tevkifat yapılmayacak. Aynı şekilde 1999-2002 yılları arasında elde edilen ve üzerinde tevkifat yapılan istisna kazançlar ile aynı döneme ait olup üzerinde tevkifat yapılmamış istisna kazançların dağıtılması halinde tevkifat yapılmayacak. Aynı şekilde 1988 ve önceki yıllarda elde edilmiş kurum kazançlarının dağıtımı halinde bu kazançların kar payını elde eden gerçek kişi tarafından beyan edilmemesini sağlamak amacıyla söz konusu kar payları istisna kapsamına alınıyor. SPORCULARA YÜZDE 15 ORANINDA VERGİ Yine geçici madde ile sporculara yapılan ücret ödemeleri yüzde 15 oranında nihai olarak vergilendiriliyor. Bakanlar Kurulu'na ise bu oranı yüzde 25'e kadar artırmaya ve kanunu oranına indirmeye yetkili ılınıyor. Yine tasarıyla yurt dışında yapılan inşaat, onarma, montaj işleri ve teknik hizmetlerden sağlanan ve Türkiye'de genel netice hesaplarına intikal ettirilen kazançlar kurumlar vergisinden muaf tutuyacak. Yine tasarıyla kurumlar vergisinin beyenname verme süresi içirnde bir defada ödenmesi hükmü de getiriliyor. Aynı tasarıyla yurtdışında GSM operatörleri roaming hizmetlerinde KDV uygulamazken Trükiye'de faaliyet gösteren operatörlerin yurtdışındaki abonelerine Türkiye'de verdiği hizmetlerden vergi alınması da Katma Değer vergisi Kanunu'nun 11/1-a maddesinde yapılan değişiklikle istisna kapsamına alınıyor. FİNANSAL KİRA ÖDEMELERİ YENİDEN TANIMLANIYOR Tasarıyla kira ödemeleri yeniden tanımlanırken kira ödemeleri, kira ödemelerinin bugünkü değeri, kiralamada kullanılan faiz oranı yeniden belirleniyor. Aynı tasarıyla sürücü kurslarınca ödenen ruhsat harcı, benzer kurumlarca ödenen harç tutarına indiriliyor. Böylece bu rakamlar 975 milyon 650 bin lira yerine 220 milyan liraya, 1 milyar 951 bin 610 liradan 440 milyan loriya ve 2 milyar 927 milyon 680 bin lira 660 milyon liraya indiriliyor. Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:38