Elektronik imza, sadece kullanıcıya ait, eşi bulunmayan, sahibinin tasarrufunda olan ve üstünde değişiklik yapılamayan bir mini yazı olarak tanımlanabilir. Elle atılan imzayla aynı hukuki sonuçları doğuruyor
Mürekkepli kalemle kağıt üstüne atılmış imzaların yerini artık elektronik imza alıyor. Bundan böyle bilgisayarlarda yaratılan; devlet yetkililerinin onaylayacağı bir formülle kişiye ya da şirkete özel üretilen dijital imzalar senet ve değerli kağıt yerine geçecek.Bilgisayar ve internet kullanımının toplumun genel katmanlarına inmesiyle resmi yazışma, onay alma ve alışveriş gibi kavramların hızlanması gündeme geldi. Bilgisayarın hızına yetişemeyen ıslak imza kavramının yerini, elektronik ortamda verilen onay almaya başladı.
Elektronik imza, sadece kullanıcıya ait, eşi bulunmayan, kullanımı sahibinin tasarrufunda olan, daha sonra üstünde değişiklik yapılamayan bir mini yazı olarak adlandırılabilir. Bunun için de elle atılan imzayla aynı hukuki sonuçları doğuruyor. Elektronik ortamda atılan imzaların hukuki karşılığının olmaması, devletleri yeni arayışlara itti. Konu hakkındaki ilk kanun tasarısı ABD'nin Utah eyaletinde 1995 yılında çıkarıldı. Ardından ABD'de biriri ardına yasalar çıkarıldı. 2000 yılına kadar yapılan birbirinden farklı konferanslarla dijital imzanın standartları belirlendi. 13 Aralık 1999 tarihinde Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Elektronik İmza Direktifi ile kıta Avrupası'nda da ilerlemeler hızlandı.
Kolay bir iş değil
Gerek süreçlerin ilerlemesi, gerekse işlemlerin hızlanması için çok gerekli olan dijital imzanın hayata geçirilmesi çok kolay değil: Örneğin Japonya'da büyük bir kararlılıkla Nisan 2001'de başlanan dijital imza projesinin tüm yönleriyle çalışır hale gelmesi, 2003 yılının sonlarını buldu. Genel anlamda teknolojinin hayata geçirilmesinde çok büyük sorunlarla karşılaşılmıyor. Ne var ki kimlerin hangi dijital imzayı nasıl kullanacağını, bunların nasıl dağıtılacağını belirlemek, işin en önemli kısmını oluşturuyor.
Bu konuda hem danışmanlık hizmeti veren, hem de teknolojiyi geliştiren, dünyada birkaç ülkedeki dijital imza hizmetlerinde çalışmış olan IBM yetkilileri, süreç belirleme işinin çok sancılı olduğunu vurguluyor. IBM'den Server Tanfer, dijital sertifika olarak adlandırılan bu imzaların kimden kime gideceğinin, kimin tarafından onaylanacağının, geçerlilik süresinin ne olacağının ve doğru standartların belirlenmesinin şart olduğunu belirtiyor.
Elektronik imzanın eşi benzerinin bulunmaması, bu imzayı oluşturan araçların kopyalanmaması ve bu anlamda sahteciliğe karşı korunması, imzalanacak verinin sahibi dışında değiştirilememesi gibi faktörler; elektronik imzanın devlet tarafından ya da devletin yetkilendireceği kurumlar tarafından dağıtılmasını gerektiriyor. Bu konudaki stratejinin de bir an önce netleştirilmesi gerekiyor.
Birçok cihaza uygulanıyor
Elektronik imza sadece bilgisayarlar tarafından kullanılmıyor: Şu anda varolan tüm elektronik tabanlı cihazlar, cep telefonları, avuç içi bilgisayarlar ve çıkması planlanan cihazlara uygulanabiliyor. Elektronik imzaların oluşturulması aşamasında dünya çapında uygulanan PKI (Public Key Infrastructure) standardı üstünden geliştirilmiş her dijital imza ile bunları bugün kullanılan tüm sıradan elektronik posta ve iletişim programlarıyla kullanabilmek mümkün olacak.
Elektronik imza sözlüğü
Elektronik veri: Elektronik, optik veya benzeri yollarla üretilen, taşınan veya saklanan kayıt
Elektronik imza: Başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı olan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan veri
İmza sahibi: Elektronik imza kullanmak amacıyla bir imza oluşturma aracını kullanan kişi
İmza oluşturma verisi: İmza sahibine ait olan imza oluşturma amacıyla kullanılan ve bir eşi daha olmayan şifreler
İmza oluşturma aracı: Elektronik imza oluşturmak üzere imza oluşturma verisini kullanan yazılım veya donanım
Zaman damgası: Bir elektronik verinin üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı veya kaydedildiği zamanın tespiti amacıyla kullanılan elektronik imzayla doğrulanan kayıt
Elektronik sertifika: İmza sahibinin imza doğrulama verisini ve kimlik bilgilerini birbirine bağlayan elektronik kayıt
Milletvekilleri PC'ye mecbur kalıyor
Elektronik imzanın devreye girmesiyle ticaret alanında onay mekanizmaları hızlanacak. Bundan önce internet üstünden yapılan elektronik ticarette yapılan alışverişlerin ıslak imzayla doğrulanması işleri yavaşlatırken, şimdi kişilerin elektronik şahsiyetleri doğrulandığı için itiraz mekanizmalarını satıcı firmalar lehine değiştiriyor. Ayrıca elektronik imzalar kişilerin onayında tek bir şifre olduğundan sekreter ve asistan gibi üçüncü şahıslara devretmek, tüm imza yetkisini vermek anlamına gelecek. Bu anlamda da özellikle devlet kademelerinde bilgisayarlaşmanın artması, milletvekilleri gibi imza yetkisi devredemeyen yetkililerin daha çok bilgisayar kullanması gerekecek.
Sahteciliğe ağır ceza
Kullanıcılara elektronik imza sağlayacak kurumlar, devletin yetkili kurumları tarafından düzenli olarak kontrol edilecek. Bu konuda üstüne düşen yükümlülükleri yerine getirmeyenlere 10 ila 20 milyar TL arasında değişen ağır para cezaları verilecek. Bunun dışında bir kişinin rızasını almaksızın imza oluşturma aracını elde eden, kopyalayan ve bunları yeniden oluşturan kişilere üç yıla kadar hapis, 500 milyon TL'den az olmamak kaydıyla ağır para cezası verilecek. Ayrıca kişilerin bu gibi kanunsuz işlemler yüzünden yaşayacakları kayıplar, sahtecilik yapanlara tazmin ettirilebilecek.
akşam
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 21:25
