Irak'ın kuzeyinde ABD'nin verdiği destek ile önemli siyasi avantajlar elde eden Kürt grupları, 1920 yılında Kürtler'e bağımsızlık sağlayan Sevres (Sevr) Andlaşması'nın 83'ncü yıldönümünün kutlayacak. Kuzey Irak'taki Kürtler'in liderleri Mesut Barzani ve Celal Talabani'nin Sevr kutlamaları için talimat verdiği öğrenildi. Hükümet tezkeresinin kabul edilmediği 1 Mart tarihini de bayram ilan eden Irak Kürdistan Demokrat Partisi lideri Mesut Barzani, Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği lideri Celal Talabani ile birlikte Türkiye'ye yönelik tacizkar tutumuna bir yenisini daha ekledi. Bölgeden Ankara'ya gelen bilgilere göre Kürt liderler, 1920 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nu parçalayıp bağımsız bir Ermeni devleti ile Kürt devletinin kurulmasına imkan veren Sevres Andlaşması'nın toplantılar ve forumlarla anılması için talimat verdiler. Ankara'ya ulaşan bilgilere göre, bugün yapılacak olan kutlamalar, sadece Kuzey Irak'la da sınırlı kalmayacak. Başta İsveç olmak üzere, Belçika ve Almanya'da da toplantılar düzenlenecek. Toplantılarda, Avrupa ülkelerinin Birinci Dünya Savaşı sonrasında Kürtler'e verdiği sözü tutmadığı vurgulanacak. İsveç'te düzenlenecek seminere, ''Irak Kürdistanı Hükümet Temsilcileri'' Taha Berwari ve Burhan Hebib de katılacak. Seminerde, Olof Palme Vakfı Başkanı Thomas Hammarberg, ''Kürtler'in bağımsızlığı'' konusunda konuşma yapacak. Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) sonrasında İtilaf Devletleri ile Osmanlı arasında imzalanan Sevres Andlaşması'nın 62-64 Maddelerine göre, Kürtler'in, Fırat'ın doğusunda, Ermenistan'ın güneyinde, Irak ve Suriye'nin kuzey sınırlarında, Osmanlı İmparatorluğu'nun Musul, Kerkük ve Süleymaniye vilayetlerini de içine alan bir bölgede devlet kurma hakkı bulunuyordu.
Sevr Nedir?
24 Nisan 1920'de San Remo Kanferansı'nda kararlaştırılan Sevr Antlaşması, 11 Mayıs 1920'de Osmanlı Hükümeti'ne sunuldu. Sultan Vahidettin'in başkanlığında toplanan Şüra-yı Saltanat 22 Temmuz 1920'de ''zayıf bir mevcudiyeti, mahva tercih edilmeğe değer'' görerek Antlaşma'nın onanmasına karar verdi. Tevfik Paşa'nın, Türk topraklarını parçalayan, milli şeref ve haysiyetle bağdaşmayan bu antlaşmayı imzalamaması üzerine Damat Ferit Paşa tarafından görevlendirilen Reşat Halis Bey, Hadi Paşa ve Rıza Tevfik (Bölükbaşı) Bey Sevr Antlaşmasını 10 Ağustos 1920'de imzaladı.
Sevr'e göre, Osmanlı İmparatorluğu parçalanıyor, Türk Milleti de yasama hakkından mahrum bırakılıyordu. Doğuda Bayazıt, Van, Muş, Bitlis ve Erzincan'ı içine alan bir Ermenistan, Irak ve Suriye arasında bir Kürdistan kurulacaktı. Boğazlar'da ordusu, donanması, bütçesi ve organize kuruluşları ile bir komisyon bulunacaktı, Devletin askeri kuvveti 50.700 kişi olacak; Tank, ağır top, uçak bulunmayacaktı. Mali ve iktisadi hükümler ise Osmanlı Devletini İtilaf Devletlerinin müşterek sömürgesi haline, getiriyordu.
Sevr Antlaşması'nın Osmanlı Hükümeti'nce imzalanması, Anadolu'daki milli mücadele azmini kuvvetlendirmiş, halkın İstanbul Hükümeti'nden ümitlerini kesmesine neden olmuştur.
Büyük Millet Meclisi 19 Ağustos 1920 tarihli toplantısında, Sevr Antlaşması'nı imzalayan ve bunu onaylayan Şüra-yı Saltanat'ta bulunanların vatan hiyanetiyle itham olunarak vatansız sayılmaları kararını aldı. Aynı zamanda Büyük Millet Meclisi Hükümeti bu antlaşma ile kendini hiç bir surette bağlı görmediğini de ilan etti.
D.B.Tercüman
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 20:32
