KUZEY ANADOLU FAY HATTI'NDA YÜZDE 70 İHTİMALLE BÜYÜK BİR DEPREM BEKLENİYOR !
METİN AKYÜREK
ORDU - 17 Ağustos 1999 Marmara ve 12 kasım 1999 Düzce depremlerinin ardından Türk halkını endişeye sevk eden söylentiler, yetkililer tarafından cevaplandırıldı.
Sivil Savunma Genel Müdürlüğü tarafından aylık olarak yayınlanan Sivil Savunma Dergisi'nde, vatandaşlar arasında dolaşan söylentilere cevap veriliyor. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü İstanbul Afete Hazırlık Eğitim Projesi'nden yararlanılarak verilen cevaplarda, deprem ile ilgili açıklamalarda bulunan ve bilim adamı olarak tanıtılan isimler eleştiriliyor. Depremin hiçbir zaman önceden bilinemeyeceği belirtilen yazıda, deprem sırasında ne yapılması gerektiği ile ilgili bilgilerin yanlışlığı üzerinde duruluyor. Ayrıca, 30 yıl içerisinde Kuzey Anadolu Fay Hattı'nda büyük bir deprem beklendiği de kaydediliyor.
Dergide, ortada dolaşan söylentiler ve verilen cevaplar şöyle:
- Söylenti: Büyük depremler hep sabah erken saatlerde olur. Hava çok sıcak ya da ortalık sessizse deprem olacak demektir.
- Cevap: Eğer son iki deprem günün aynı saatinde ya da aynı mevsimde olmuşsa insanlar depremin hep aynı zamanda olacağını düşünürler. Gerçekte depremler günün herhangi bir saatinde ve her mevsimde olabilir.
- Söylenti: Bilim adamlarına güvenilmez, hepsi farklı şeyler söylüyor. Depremin büyüklüğü konusunda bile anlaşamıyorlar.
- Cevap: Bu konuda televizyonlarda konuşan herkes uzman olarak görülür. Maalesef bu konuda kimin uzman olduğunu bilmek zordur. Genel olarak biz, konusunda uzman olan kişileri duymak isteriz. Ancak bazen basın mensupları, konusunda uzman olmayan kişilere de yorumlarını almak üzere soru sormaktadır. Bilim adamları açısından baktığımızda, bu konunun farklı açılardan ele alınması söz konusudur. Birilerinin konusunda uzman olup olmadığını anlamak için şu soruları sorabiliriz: Eğitim aldıkları alan nedir? Bu konuda uzmanlaşma dereceleri nedir? Bu konudaki bilgilerini destekleyen herhangi bir araştırması var mı? Hangi ülkelerde eğitim yaptılar ya da çalıştılar? Hangi dillere hakimler? Mesleki yayınlarda yer alan, yayınlanan makaleleri var mı?
YERİN YUTMASI ÖYKÜLERDE OLUR
- Söylenti: Yer yarılıp bizi yutacak.
- Cevap: Hayır. Bu yalnızca öykülerde olur. Ülkemizin bir çok bölgelerinde fay hatları vardır. Hangilerinin faaliyete geçeceğini ve nerede fay hattı oluşacağını bilemeyiz. Ancak kara bir deliğin içine düşülmeyeceği kesin.
- Söylenti: Eski binalar depreme karşı en dayanıksız yapılardır.
- Cevap: Hiç de öyle olmayabilir. Bazı eski binalar, insanların deprem güvenliğini düşündüğü tarihlerde yapılmıştır. Doğru tasarlanıp iyi inşa edilmişlerdir. En güvenli binalar deprem yönetmeliklerine uygun yapılmış yeni binalardır. Ancak yeni bir bina deprem yönetmeliğine uygun yapılmamışsa depreme karşı daha da zayıf olabilir.
KAPI VE BUZDOLABI GÜVENLİ DEĞİL
- Söylenti: Kapı altına koşun.
- Cevap: Hayır, o eskidendi. Bu inanış bir deprem sonrasında yalnızca kapıları ayakta kalmış bir Kaliforniya evinin fotoğrafı gazetelerde yayınlandıktan sonra ortaya çıktı. Güçlü ahşap veya çelik çerçeveleri olan kapı altları güvenli olabilir. Güçlendirilmemiş beton ya da dekoratif duvarların içerisindeki kapıların altları güvenli değildir.
- Söylenti: Buzdolabının yanına koşun.
- Cevap: Hayır, bu deprem sonrasında yıkılan binaların enkazı kaldırılırken beyaz eşya yanlarında görülen küçük boşluklara sığınarak insanların kurtulabileceğini düşünenlerce ortaya atıldı. Güçlü bir sarsıntıda buzdolabı üzerine düşüp sizi öldürebilir. Eğer alçak ev eşyanızı (çamaşır makinesi gibi) duvara sabitlerseniz bunlar düşen büyük eşyaları durdurabilir. Eğer sabitlemezseniz beyaz eşyalar kayıp sizi öldürebilir. Aynı zamanda dolaplardan, onların içinden düşecek nesnelerden ve oda içinde uçacak eşyalardan da kendinizi korumalısınız. Arama kurtarma uzmanları evlerin içindeki en güvenli noktaları halen araştırmaktadır. Ancak güçlü bir sarsıntıda o noktalara ulaşmanız bile mümkün olmayabilir.
30 YIL İÇİNDE DEPREM BEKLENİYOR
- Söylenti: Ne zaman deprem olacağını biliyorlar ama bize söylemiyorlar.
- Cevap: Hayır. Gerçekten de bilmiyorlar. Deprem bilimi yeni bir bilimdir. Şu an yapabileceğimiz en iyi ''tahmin'' Marmara Denizi'nde Kuzey Anadolu Fay Hattı boyunca önümüzdeki 30 yıl içerisinde yüzde 70 ihtimalle güçlü bir deprem olacağıdır. Bugün, yarın, gelecek yıl, 7 ay, 3 gün içerisinde...? Kimse bilmiyor. Bilim adamları sürekli olarak depremlerin nerede ve ne zaman olacağını hesaplamalarına yardımcı olacak yöntemleri geliştirmek üzere çalışıyorlar.
- Söylenti: Kardeşimin arkadaşının berberi belediye başkanını tanıyor da...
- Cevap: Söylenti, söylenti, söylenti. Şu ana kadar pek çok kişi bu veya şu gün, bu veya şu saatte olacak diye kehanette bulundu. Efsaneler bizim korkularımız üzerine kurulurlar. Eski insanların çocuklarına anlattıkları öcü masallarından farklı değildir. Sağduyunuzu kullanın. Bu gibi söylentilerin basın-yayın organlarında yer aldığını gördüğünüzde şikayet edin. Artık ciddi olalım. Nerede ve ne zaman yerin sallanacağı bizim kontrol edemeyeceğimiz bir şeydir. Ama Allah bize beyin vermiş. Beynimizi kullanmak bize kalmış. Bilgilerimizi kendimizi, sevdiklerimizi korumak ve daha çok şey öğrenmek için kullanmalıyız.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:23