Türk ve ABD Genelkurmay heyetleri arasında yürütülen teknik müzakerelerde anlaşma zeminine ulaşılmakta olduğu bildiriliyor. Buna göre, kriz savaşa dönüşürse, kuzey cephesinin açılması Türk hükümeti ve Meclis'in onayına sunulacak ve onay çıkarsa, Türk ve ABD kuvvetleri harekâtta işbölümüne dayanan bir işbirliğine gidecek.
Ana hatları ortaya çıkmaya başlayan harekât planının temelini iş bölümü oluşturuyor. Amerikan kaynaklarından edinilen bilgilere göre siyasi girişim sonuç getirmez ve kriz savaşa dönüşürse, Türkiye' nin kuzey cephesinin açılmasına izin vermesi varsayımına dayanan askeri işbirliği şöyle işleyecek:
· Türk Silahlı Kuvvetleri savunma ve insani yardım görevlerini üstlenecek. Türk ordusu, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök'ün 8 Ocak'taki yeni yıl davetinde vurguladığı gibi, önceliği Türkiye' ye yönelebilecek göç dalgasının Irak topraklarında karşılanmasına verecek. Yalnızca göçmenlere insani yardım değil, Kürt ve Türkmenlerin yaşadığı Kuzey Irak'ta Türkiye'nin güvenlik ve istikrarını bozma ihtimali olan hareketlerin kontrol altında tutulması görevi de Türk askerinin sorumluluğunda olacak.
· ABD birlikleri ise tamamen muharip görevle Bağdat'a yönelecek; göçmen ve insani yardım konularına Türk tarafı destek istemedikçe karışmayacak. Amerikan kara birlikleri, Türkiye'ye nakledilmelerinin ardından kısa sürede Irak'a geçerek hedefe yönelecek. Ankara'nın Amerikan birliklerinin Türk göçmen kontrol bölgesinden transit geçmesi, yerel halkla temasının asgaride tutulması talebi de görüşme masasında. Bunun anlamı, Ankara'nın en büyük endişelerinden olan Kuzey Irak'taki Kürt faaliyetinin Türk güvenlik birimlerinin kontrolüne verilmesi.
Ortak komuta merkezi Diyarbakır
İşbölümüne dayanan bu işbirliği modeli sıkı bir askeri koordinasyonu gerekli kılıyor. Ayrıntıları üzerinde çalışılan plan taslağında bu koordinasyonun Diyarbakır'da kurulacak ortak komuta merkezinden yürütülmesi öngörülüyor. Muhtemelen İkinci Taktik Hava Kuvvet Komutanlığı havaalanı ve Yedinci Kolordu Komutanlığı imkânlarının takviye edilmesiyle kurulacak komuta merkezinde yüksek düzeyli Türk ve ABD'li subaylar birlikte görev yapacak.
Hem Türk, hem de Amerikalı kaynakların ısrarla vurguladığı bir nokta, bu çalışmaların Türk hükümeti ve Meclis'i tarafından onaylanmadıkça hiçbir anlamı olmadığı. Zaten bu hazırlıklar da krizin savaşa dönüşmesi ihtimaline karşı yapılıyor.
Resmi Amerikan kaynakları Türkiye'nin krizin savaşa dönüşmemesi için gösterdiği çabaların, savaş çıkması durumunda işleri aksatacak aşamaya gelmediği görüşünde. Hatta dünkü İstanbul girişiminin, Türkiye gibi Batı dünyası içinde, Müslüman nüfuslu, müttefik bir ülke tarafından yapılmasının Bağdat'ı caydırması açısından önem taşıdığını söylüyorlar.
Ancak caydırıcılık açısından hem Amerikalı, hem de İngiliz kaynakların dikkat çektiği bir başka unsur var: Irak krizinin savaşa dönüşmeden çözülmesi, yeterince caydırıcı olmakla mümkün. Bunun için ise, Irak'ın güneyinde olduğu gibi kuzeyinde de 'ciddiye alınabilir büyüklükte' kara birliklerinin konuşlanmış olmasının önemine dikkat çekiliyor.
Kurban Bayramı dönemeci
Bir İngiliz kaynak, savaşın çıkması durumunda, kara birliklerine gerek kalmadan, Yugoslavya'daki Miloşeviç örneğinde olduğu gibi sadece hava operasyonuyla da sonuç alınmasının mümkün olduğuna dikkat çekiyor. Ancak bu durumda da Miloşeviç'i asıl caydıran unsurun, şiddetli hava operasyonunu
daha şiddetli bir kara operasyonunun izlemesi tehdidi olduğunun altı çiziliyor.
Amerikan ve İngiliz ortak formülü, 'Saddam, iş savaşa dökülürse kaçamayacağını ve kötü kaybedeceğini net olarak anlayabilmeli' olarak özetlenebilir.
Amerikalılar, Ankara'nın en azından kendi başlattığı diplomatik girişim sonuçlanana ve yeni bir BM kararının ortaya çıkıp çıkmayacağı belli olana dek resmi kararını açıklamayacağının farkındalar.
Öte yandan Amerikalılar ,Türk muhataplarına kararın Kurban Bayramı'ndan önce çıkıp çıkmayacağını sorup duruyor. Bunun bir anlamı var. 11-14 Şubat arasında olmasına karşın fiilen 8 Şubat'ta başlayıp 9 gün sürecek olan bayram tatili, Türkiye'nin kararını kendiliğinden 17 Şubat sonrasına bırakacak gibi görünüyor. Amerikalıların bu konuda sorduğu ısrarlı sorular ise, krizin siyasi yollardan çözülememesi durumunda Kurban Bayramı sonrasında, yani şubat sonunda askeri operasyonun başlaması ihtimalini akla getiriyor.
(Murat Yetkin/ Radikal)
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:12
