NATO'DAKİ TÜRKİYE KRİZİ, ABD VE AVRUPA BASININA DAMGASINI VURDU
KAYNAK : Haber Kaynağı
LONDRA - ABD ve Avrupa basınının gündemini bugün, Türkiye'nin savunulmasının veto edilmesi nedeniyle NATO bünyesinde ortaya çıkan kriz oluşturdu. İngiltere'de muhafazakar Daily Telegraph gazetesi gelişmeleri, ''Amerika, NATO krizinin savaşı geciktirmeyeceğini söylüyor'' manşetiyle yayımlandı.
Gazetede, ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in, ''Fransa, Almanya ve Belçika hata yapıyor'' dediğini ve Irak'ta savaş planlarından vazgeçmeyeceklerini söylediği aktarıldı. Gazetenin görüşü, ''Eski Avrupa, Yeni Dünya'ya karşı'' başlıklı yazıda ifade edildi. Daily Telegraph'a göre Fransa ve Almanya'nın Irak'ta silah denetimlerine ilişkin yeni planı, Irak'ın kitle imha silahlarından arındırılmasından ziyade, onu silahsızlandırmayı amaçlayan İngiliz-Amerikan girişimini sabote etmeyi amaçlıyor. Fransa ve Almanya'nın olayların seyrinden rahatsız oldukları için, savaşı erteletmeye gayret ettiklerini savunan İngiliz gazetesinde, ''ABD önderliğindeki koalisyonun savaşı hemen kazanmasından, kurulacak yeni ve demokratik bir Irak'ın, Ortadoğu'daki stratejik dengeleri değiştireceğinden, bunun da Fransa ile Almanya'nın siyasi nüfuzunun ve ticari çıkarlarının azalacağından korkuyorlar'' denildi.
Geçen haftaki Münih konferansında Rumsfeld'in, ''Türkiye her türlü riski üstlenmiş bir müttefik, yardım etmeyi nasıl reddedersiniz?'' diye sorduğunu hatırlatan Telegraph şöyle devam ediyor:
''Savaşı ne pahasına olursa olsun geciktirmek isteyen Fransa, Almanya ve Belçika, Türkiye'nin yardım talebine karşı çıkarken, NATO ittifakını tehlikeye atıyor. İttifak ilk kez böyle bir vetoyla karşı karşıya. Bu, NATO'nun kuruluş amacına, Sovyet saldırganlığına karşı Avrupa demokrasisini koruma ruhuna aykırı. Şimdi Türkiye, İslam dünyasındaki tek demokratik ülke, cani bir düşmana karşı yardım istiyor. Fransa, Almanya ve Belçika, savunma amaçlı bir askeri planlamaya bile karşı çıkıyor. Bu hareketleri fiilen fazla bir sorun oluşturmayacak. Zaten Amerikan Savunma Bakanlığı, Türkiye'ye Patriot füzelerini, AWACS uçakları ve diğer taleplerini karşılama sözü verdi.''
Bu anlaşmazlığın NATO'ya ne kadar zarar vereceğini irdeleyen Daily Telegraph, Doğu Avrupa'dan yeni üyeler alan ittifakın ağırlık merkezinin yer değiştirdiğini ve Fransa ile Almanya'nın artık NATO'ya son verme amaçlarına ulaşamayacaklarını belirtti.
''NATO'YU TARTIŞMAYI BIRAKIN, ASIL MESELE IRAK''
Guardian, NATO'daki Irak anlaşmazlığının daha derin ayrılıklara işaret ettiğini yazdı. Guardian, Birleşmiş Milletler'in itibar kaybı ya da NATO içinde bölünme gibi tartışmalar yerine bütün bunlara sebep olan asıl meseleye dikkat edilmesini önerdi. Başkan Bush'un 2 yılı bulan görev süresi içinde uluslararası alanda, tek yanlı siyaset uygulama eğiliminin gerginliklere yol açtığı ama Irak'taki savaş hazırlıklarının bunu iyice belirgin hale getirdiğini anlatan gazete, son gelişmelerin, Irak meselesinin nasıl zarar verici, nasıl bölücü bir sorun olduğunu gösterdiğini belirtti.
Bu yüzden de İngiltere'nin, herkesin değilse bile çoğunluğun destek vereceği bir Irak politikası belirlemesi gerektiğini vurgulayan Guardian, ''Bunun için öncelikle siyasi samimiyet gerek. Tony Blair, Avrupa'yı ve Arap dünyasını savaşın alternatifi olmadığına ikna edemedi'' dedi. Blair'in, halkın anlamadığı tehditleri kendisinin bildiğinden hareket ederek geliştirdiği yaklaşımın demokrasiye zarar verdiğini savundu.
NATO SORUNU, ABD-AVRUPA ÇEKİŞMESİ
NATO içindeki anlaşmazlıkların yeni bir olgu olmadığını, Soğuk Savaş sona erince ittifakın işlevi olup olmadığı tartışmaları yapıldığını anlatan Guardian, şöyle devam etti:
''Ama Washington yönetiminin Kosova'nın ardından eleştirdiği, 11 Eylül'den sonra da dışladığı NATO'daki müttefiklerinin askeri imkanlarının zayıf kaldığını kaba biçimlerde ifade etmesi, ittifaka daha da zarar verdi. Fransa ve Almanya, Irak siyasetini oluşturmada NATO'ya başvurulmadığını vurgularken haklı. Vaziyet böyleyken Avrupalı devletlerin, sırf Amerika emrediyor diye istendiğinde selam durmaktan kaçınması şaşırtıcı değil, ama zararlı.''
Guardian, silah denetimleri konusundaki son teklifi Amerika'nın baştan reddetmesini de tutarsızlık olarak değerlendirdi. NATO içindeki sıkıntılara hem Amerika'nın hem de bazı Avrupa devletlerinin tutumlarının yol açtığını yazan Financial Times, ''Silahsızlanma meselesini barışçı yönlerden çözmek artık mümkün değil mi?'' sorusunu ortaya attı. Bu umudu ayakta tutmak için Almanya ve Fransa'nın, Irak'taki silah denetimlerine ilişkin bir plan sunduğunu, ama daha kapsamlı, silah denetimi önerisinde iki sorun olduğunu belirtti.
''Birincisi, silah denetçileri, Irak etrafında biriken Amerikan askerlerinden daha şiddetli bir baskıyı nasıl oluşturabilir?'' diyen Financial Times'ın ikinci itirazı da baş denetçi Hans Blix'in, ''Asıl zorluk, Bağdat'ın yeterli işbirliği yapmaması, silah denetçilerinin sayısının az olması değil'' şaklindeki sözlerini aktardı.
Financial Times'ın başyazısında, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne cuma günü sunacağı raporla Hans Blix'in yeni bir uzlaşmaya hala ulaşabileceği ama bu ihtimalin giderek zayıfladığı kaydedildi.
''KİNCİ NATO TOPLANTISI''
Washington Post gazetesi, ''ABD-Avrupa arasında Irak konusunda geniş çatlak'' başlığıyla verdiği haberde, Fransa, Almanya ve Rusya'nın Irak'taki silah denetimlerinin süresinin uzatılması ve kuvvetlendirilmesi için ortak bir çağrı yayımladıklarına dikkat çekildi. Avrupa ülkeleri ile ABD arasında çatlak olduğunu yazan gazete, Brüksel'de yapılan NATO toplantısını ''kinci'' olarak nitelendirdi.
ABD Başkanı George W. Bush'un NATO'da, muhtemel Irak harekatıyla ilgili olarak Türkiye'ye askeri koruma sağlanması konusunda veto veren Fransa'yı, ''dar görüşlü'' olmakla suçladığını yazan gazete, ABD yetkililerinin gerekli olması durumunda Tükiye'nin birlik dışında yardım alacağını söylediğini ifade etti. Fransa-Almanya-Rusya ittifakının Avrupa tarihinin doğasına aykırı gittiğini yazan gazete, Fransa ve Almanya'nın sık sık Almanya'ya karşı takım oluşturduğunu belirtti.
NATO toplantısının Birlik'in tarihindeki ''en acı'' toplantılardan biri olduğunu yazan gazete, Türk yetkililerinin ABD askeri takviyesi nedeniyle ülkelerinin Irak tarafından gelebilecek ''sonsuz öncellikli'' bir saldırıya uğramasından endişe ettiğini vuguladı. Gazetedeki habere göre, adı verilmeyen üst düzey bir NATO yetkilisi, Pentagon yetkililerinin, önümüzdeki haftalarda herhangi bir ihtilafa hazır olmak amacıyla ekipmanların derhal Türkiye'ye gönderilmesine başlanması gerektiğini söylüyor.
Gazete ayrıca, Washington Post ve ABC News'un ortak bir kamuoyu yoklamasına yer verdi. Kamuoyu yoklaması, Amerikalıların çoğunun, BM'nin desteği olmasa bile Irak'a karşı operasyon düzenlenmesini desteklediğini ortaya koydu.
New York Times gazetesi ise, NATO toplantısının askeriden daha çok siyasi bir eylem olduğunu yazdı. Gazeteye açıklamada bulunan diplomat ve analistler, Türkiye'ye yardım üzerindeki ayrılıkların, Birlik'te sadece Irak konusunda değil birçok yönden derin huzursuz hisleri ortaya koyduğunu söyledi.
Gazetede yer alan makalede ise NATO'nun Türkiye'ye yardım konusunda gereksiz bir tartışma ve büyük bir kriz içinde olduğu belirtildi. Makalede, Türkiye'nin ihtiyacı olanları alması gerektiği belirtildi.
BLAIR'DEN FRANSA HALKINA YAZILI MESAJ
Fransa'da Le Monde, Irak meselesinde Paris'in Washington'u çileden çıkardığını manşette ifade etti. Tony Blair'in birinci sayfadan sunulan makalesinde, ''Saddam Hüseyin gibi acımasız bir rejimin devrilmesine solcuların gözyaşı döktüğünü görmek çok acayip'' denildi.
Irak meselesinin Atlas Okyanusu'nu daha da derinleştirdiğini yazan Le Figaro, Amerikan Dışişleri Bakanı Colin Powell'ın sunduğu kanıtların Irak'a karşı savaş açılması konusunda Fransa halkını ikna edemediğini duyurdu. Gazetenin yaptırdığı ankete göre Fransa halkının sadece yüzde 14'ü, Irak'a müdahale edilmesini gerekli görüyor.
Danimarka'da Information gazetesi, NATO'daki bölünmeden söz ederken, ''Anlaşmazlığın tarafları gerçekten de diyalogdan yana olsaydı, Türkiye'nin savunması konusunda adım atmadan önce Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin konuyu görüşüp karar almasını beklerlerdi'' diye yazdı. Gazeteye göre Birleşmiş Milletler desteği olmadan savaşa girişilirse, ''Sadece Irak'ta meçhul sayıda can kaybı olmayacak, dünya düzeni de tehlikeye girecek.''
''HAKLI DAVANIN KÖTÜ AVUKATLARI''
Almanya'da Sueddeutsche Zeitung gazetesi, Almanya hükümetini Irak konusunda eleştirirken, ''Haklı davanın berbat avukatı'' sıfatını kullandı. Gazete, Alman kamuoyunun bu kadar büyük bir çoğunlukla verdiği desteği, şimdiye kadar hiçbir hükümetin böyle ziyan etmemiş olduğunu yazdı. Haksız davanın iyi avukatı olarak Avrupa'nın, savaşa gerek olabileceğini kabul edip, savaş hazırlıklarını her aşamada sabote etmeye çalıştığını ama bu meselede Alman hükümetinin kendine zarar verdiği ileri sürüldü.
Başbakan ile Savunma ve Dışişleri bakanlarının, aynı davayı savunan üç farklı kişilik olduklaruını kaydetti. Schroder'in panik yaşadığı, Savunma Bakanı Struck sadece homurdanırken, Dışişleri Bakanı Fischer'in umutsuz bir halde olduğunu belirtti. Gazete, Fischer ile Başbakan arasındaki farklılıkların geçmişte de görüldüğünü ama dünyanın gözünde ülkeye bu kadar zararlı olmadığını belirtti.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:19
