NEW YORK TIMES: ''TEZKERENİN KABUL EDİLMEMESİ ABD YÖNETİMİNİ ŞOK ETTİ''
LONDRA - Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin dün akşam yaptığı oylamada, ABD askerlerinin Türkiye'de konuşlanması ve Türkiye'nin yabancı ülkere asker göndermesiyle ilgili tezkereyi kabul etmemesi yabancı basında ilgiyle karşılandı.
ABD yönetimine yakınlığıyla bilinen The New York Times gazetesi, bu kararla, Bush yönetiminin Irak'a karşı Kuzey Cephesi ile ilgili planlarına ağır bir darbe vurulduğunu bildirdi. Gazete, Türkiye Parlamentosu'nda yapılan oylamada, Amerikan muharip askerlerinin Türkiye topraklarını Irak'a karşı muhtemel bir saldırıda kullanmasına izin verecek tezkerenin az bir sayı farkıyla kabul edilmediğini belirtti.
Tezkereye onay veren parlamenter sayısının reddedenlerden fazla olduğuna işaret eden New York Times, ancak ''ret'' ve ''çekimser'' oyların toplamının gerekli çoğunluğu sağlayarak tezkerenin kabul edilmemesini sağladığını kaydetti. ''Evet'' oyların ''hayır'' ve ''çekimser'' oylar karşısında parlamento salt çoğunluğunu sağlamadığını ifade eden gazete, Türkiye Anayasası'na göre, bir kanun tasarısının kanun haline gelebilmesi için Meclis'te bulunan parlamenterlerin çoğunluğu tarafından desteklenmesi gerektiğini hatırlattı.
Ankara'daki ABD Büyükelçiliği'nin oylamanın Türkiye ile ilişkileri tehdit etmeyeceğini ifade ederek, ''Demokratik bir netice olduğu için saygı duyuyoruz. Bununla birlikte yaşamaya devam edeceğiz. Müttefikler olarak birlikte çalıştık ve müttefikler olarak birlikte çalışmaya edeceğiz'' dediğini bildiren gazete, Türkiye'de oylamanın Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in kuvvetlerine karşı saldırı için hazırlanan askeri stratejiyi sorgulanır hale getirdiğini belirtti.
Amerikalı komutanların Irak'ın kuzeyindeki Irak kuvvetlerini etkisiz hale getirmek için Türkiye'den saldırıya başlamak istediğini yazan gazete, bu kuvvetleri güneyden gelecek esas Amerikan kuvvetinden uzak tutmayı düşündüklerini kaydetti.
''AMERİKA, MUTLAKA KUZEY CEPHESİNİ AÇACAK''
New York Times, Pentagon'daki yetkililerin, Türk yetkililerin başka bir oylama yapmasını hala umut ettiğini, Türkiye sahilindeki Amerikan gemilerinin bölgeden ayrıldıklarına dair işaretler bulunmadını da ifade etti.
Gazetede, ''Amerikalı yetkililer, Türkiye olmasa bile Kuzey Cephesi açmaya kararlılar. Böyle bir operasyon Basra Körfezi'ndeki asker ve tankların havadan indirilmesiyle yapılabilir. Pentagon'daki yetkililer, Basra Körfezi'ndeki Amerikan Kuvvetlerinin Komutanı General Tommy R. Franks'ın Amerikan askerlerinin Kuzey Irak'a girmesiyle ilgili planları desteklediğini söylediler. Genelkurmay Başkanı General Richard B. Myers Cuma günü yaptığı konuşmada, 'General Franks, konuştuğumuz gibi, birçok opsiyonu değerlendiriyor' dedi.'' diye yazdı.
''TÜRKİYE, KUZEY IRAK'A ASKER GÖNDEREMEYECEK''
New York Times, bugünkü oylamanın belki de Türkiye'nin kendi askerlerini Kuzey Irak'a gönderme ihtimalini de ortadan kaldırdığını belirtti. Gazete, Türk liderlerin, Kuzey Irak'taki Kürtlerin bağımsız bir devlet kuramamalarını temin için binlerce Türk askerini bölgenin bir kısmına göndermeyi planladıklarını da kaydetti.
Gazete, ''Aslında, Türk liderler Amerikan planını desteklemelerinin esas nedenlerinden birinin Türkiye'nin Irak'ın yeni yapısı oluşturulurken rol sahibi olması olduğunu tekrar tekrar söylediler. Şimdi bu rol de bitmiş gözüküyor. Hatta oylamadan önce bile, 2 ülke arasındaki bazı meseleler çözülmemişti. En önemli sorun, Amerika'nın, Türkiye'nin IMF ile imzaladığı anlaşmaya sıkı sıkıya bağlı kalmaya devam etmesi konusundaki ısrarı idi. Katı şartları bulunan IMF anlaşmasına göre, Türk parlamenterler ekonomi reformları yapacaklardı. Bu anlaşma karşılığında Türkiye milyarlarca dolar kredi aldı. Şu anda Türkiye hükümeti yaklaşık 1.5 milyar dolara kredi almak için de görüşmelerini sürdürüyor'' dedi.
''İSTEKSİZ PARTİ ÜYELERİNİ İKNA İÇİN ÇABA HARCANDI''
New York Times gazetesinde yayımlanan uzun yorum yazısında şöyle denildi:
''Türk yetkililer, Amerika'nın doğrudan vermeyi teklif ettiği 6 milyar dolarlık yardımı, IMF ile herhangi bir anlaşma yapmaksızın almak istediler, Washington ise Türkiye'nin önce IMF ile anlaşma yapmasını şart koştu. Amerikalı yetkililer, yeni Amerikan parası ile güçlenen Türkiye'nin IMF ile uzaklaşacağı endişesi taşıyorlar. Bu ise Amerikan yardımının amacının baltalanmasıdır. Amerikan yardımının amacı, bir savaş sırasında Türkiye ekonomisine güvenin devam ettirilmesini sağlamak idi.
Çok önemli farklılıklara rağmen, Türk liderler isteksiz parti üylerini ikna etmeye çalıştılar. Gönülsüz üyeleri ikna için iki sefer oylama ertelendi. Daha sonra iktidardaki bazı parti üyeleri, birkaç Türk parlamenterin önceden sergiledikleri gibi oy kullanmadıklarını söylediler. Oylama ve görüşme kamuoyuna kapalı olarak gerçekleştirildi.
Sonuçta, yapılan oylama ile tezkere 264 evet'e karşı 251 hayır ve 19 çekimser oyla kabul edilmedi.
TEZKERENİN KABUL EDİLMEMESİ, AMERİKALILARI ŞOKE ETTİ
Yenilgi, tezkerenin kabul edilmesi için Türk liderlerin parti üyelerini ikna edebileceklerinden emin olan Amerikalı yetkilileri şoke etti. Amerikan savaş gemileri tezkerenin kabul edileceğine güvenerek Türk limanlarında halihazırda ağır yüklerini boşaltmaya başlamışlardı ve iki düzine gemi Türk limanları yakınlarında seyrediyordu.
Parlamentodaki oylama, en azından şimdilik, Türk askerlerinin Kuzey Irak'a girme ihtimalini ortadan kaldırdı. Küzey Iraklılar, özellikle bölgedeki Kürtler, Türk askerinin Kuzey Irak'a girmesinden büyük endişe duyuyorlar.
Parlamento oturumu sonraseındaki kargaşada, Amerikalı diplomatlar oylamanın açıklanmasını istediklerini belirttiler. Fakat Amerikalı yetkililer, başka bir oylama yapılmasının arayışı içinde olmadıklarını ve Türk yetkililerin de başka bir oylama yapacak gibi gözükmediğini söylediler.
Oylama ABD ve Türkiye arasında haftalarca devam eden müzakerelerden sonra yapıldı. Müzakerelerden en çok Irak'la bir savaş durumunda Türkiye'ye yapılacak ekonomik yardımın miktarı üzerinde duruldu.
KUZEY CEPHESİ OLMAKSIZIN OPERASYON PEK ÇOK ZOR
Oylamadaki yenilgi Amerikalı yetkililer için hemen askeri problemler meydana getirdi. Türkiye'nin desteğine güveniyorlar ve Kuzey Cephesi için 62 bin Amerikan askerini Türkiye'ye yerleştireceklerdi. Bugün, Pentagon'dan üst düzey bir yetkili, Amerikan ordusunun Türkiye'nin yardımı olmaksızın da operasyonu sahneye koyabileceğini söyledi, fakat çoğu askeri uzman kabul ediyor ki Kuzey Cephesi olmasızın bu pek çok zor olacak.
Tezkerenin oylanmasındaki yenilgi, aynı zamanda hemen fark edilir siyasi bir düşüştür. Amerika'nın en yakın müttefiklerinden biri ve bir NATO üyesi olan Türkiye, Bush yönetiminin desteğini çok istediği laik ve Müslüman bir demokrasidir. Aslında, Amerikalı yetkililer Türkiye'yi Ortadoğu için bir model olarak görüyorlar ve Irak'ın işgalinin buna yardım edeceğini düşünüyorlardı.
AMERİKA, TÜRKİYE'YE AMİRLİK TASLADI SÖYLENTİLERİ
Yenilginin, Türk liderleri re şaşırttığı görülüyor. Saatler öncesinde Parlamentonun kabul edeceğini tahmin ediyorlardı. Başbakan Abdullah Gül ve AK Parti Lideri Tayyip Erdoğan tezkereyi desteklediler ve her ikisi parlamento çoğunluğuna sahip partilerinden desteklemelerini istediler.
Her ikisinin tezkerenin desteklenmesi ile ilgili istekleri Türk parlamenterleri zor durumda bıraktı. Kamuoyu yoklamalarına göre 10 Türk'ten 9'u Irak'ta bir savaşa karşı çıkıyor. Neticede, iktidardaki partinin yaklaşık 100 üyesinin tezkereye muhalif oy kullanması veya çekimser kalmasıyla tezkere reddedildi.
Oylama sonrası, Başbakan Gül, mülakatında, Türkiye'deki demokratik sistemin neticeyi söylediğini kaydederek, 'Bölgedeki tek demokratik ülke Türkiye'dir. Karar açıktır. Demokrasinin gereği olarak, bu karara saygı duymalıyız' dedi.
Oylama Amerikan-Türk ilişkilerine gölge düşürdü. Gül ve Erdoğan, Amerikan planlarına karşı hoşnutsuzluklarını gizlemediler, fakat çevresindekiler her ikisinin de ABD ile ilişkileri çok değerli gördüklerini, bu sebeple hayır diyerek bunu tehlikeye atmak istemediklerini belirttiler. Fakat, görüşmelerin yavaş sürmesi ve Amerika'nın tepeden baktığı ile ilgili söylentilerin yayılması üzerine Amerikan Türk halkı kadar Türk parlamenterlerin de tercihini yaptığı anlaşılıyor.
'İlişkiler zarar gördü' diyen AK Parti'den parlamento üyesi Murat Mercan, 'Amerikalılar bize dikte etti. Dostlar arasında değil de bir iş görüşmesi haline geldi. Bu beni tiksindirdi' dedi.''
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:28
