OSMANLI ARŞİVLERİ: 'ULUSLARARASI BİR MİRAS...'

Türkiye, bu yönde tarihî belgelerden oluşan yeni kitaplar hazırlıyor.

Son olarak Libya, Tunus’la 19 Mayıs 1910’da imzalanan ve her iki ülkenin sınırları ile ilgili düzenlemeyi içeren anlaşma metnini Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nden isterken, aynı şekilde daha önce de Kuveyt-Katar, Suudi Arabistan-Yemen, Etiopya-Eritre gibi birbirlerine deniz ve kara sınırı bulunan ülkeler, bu sınırlarla ilgili anlaşmazlıklarını çözmek için Osmanlı arşivlerine başvurdu. Arşivlerde kendileri ile ilgili 15. yüzyıla ait belgelerin bulunduğunu öğrenen Sudanlılar ise kendi arşivlerinde bu yüzyıla ait belgelerin bulunmadığını, Türkiye’den alınacak yeni belgeler doğrultusunda tarihlerine yeniden şekil vermek gerektiğini Devlet Arşivleri Genel Müdürü Doç. Dr. Yusuf Sarınay’a iletti. Ürdün, Mısır, Rusya da devlet bazında Osmanlı arşivlerinden yararlanan ülkeler arasında bulunuyor.

Osmanlı hakimiyetinden çıkan 30 ülke bulunduğunu hatırlatan Yusuf Sarınay, Asya, Afrika ve Balkanlar’da kurulan devletlerle ilgili tarihî belgelerin saklandığını söyledi. Sarınay, bu ülkelerden birçoğunun sınır sorunlarını çözmek ve kendi tarihleri ile ilgili bilinmeyen unsurları tamamlamak için Osmanlı arşivlerine ihtiyaç duyduğunu dile getirdi. İstenen belgeleri CD veya fotokopi olarak talepte bulunan ülkelere gönderdiklerini söyledi. Bilim adamlarının araştırma yapmak üzere kendilerinden sıklıkla belge istediğini hatırlatan Sarınay, Osmanlı’nın bir zamanlar hakimiyetinde olan ülkelerden de tarihlerini yeniden yorumlayacak belgeler için talep geldiğini dile getirdi. Sarınay, son olarak Libya’nın, Tunus’la yaşadığı sınır sorununun çözüme kavuşturulması için belge istediğini kaydetti. Sarınay, “Osmanlı arşivleri; Balkanlar, Ortadoğu, Kuzey Afrika ülkeleri için bazı tarihî meselelerin çözümü konusunda yaşayan bir tarihtir. Arşivimiz bugüne ışık tutan anahtar rol oynuyor.” dedi. Sarınay ayrıca bugün Türkiye’de bulunan arşivlerin sadece Türkiye’nin değil, birçok ülkenin milli tarihlerinin açıklanması için önemli olduğunu, uluslararası bir miras olarak değerlendirilmesi gerektiğini dile getirdi.

Avrupa Birliği’nin tarih kitaplarının düşmanlık ifadelerinden arındırılması ile ilgili çalışması olduğunu hatırlatan Sarınay, bu çalışma için özellikle Balkan ülkelerinin Türk arşivlerine çok fazla ihtiyaç duyacaklarını belirtti. Sarınay, “Biz belgeleri ortaya koyarak onların tarihlerine veri hazırlıyoruz.” açıklamasını yaptı. Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya, Sırbistan gibi ülkelerin tarihî öğretilerinde Osmanlı aleyhine bilgilerin yer aldığına dikkat çeken Sarınay, Makedonca bir kitap hazırlığı içerisinde olduklarını aktardı. Makedonya’da Osmanlıların kiliseleri yıktığı görüşünün hakim olduğunu ifade eden Sarınay, kitapta Osmanlı’nın kilise yaptırmak için hazineden ayırdığı paranın belgesini yayınlayacaklarını dile getirdi. Sarınay aynı şekilde daha önce Bulgaristan’da da Osmanlı hoşgörüsünü belgelerle anlatan bir kitap yayınladıklarını belirterek, bu belgeler doğrultusunda Balkan ülkelerinin kendi tarihlerini yeniden şekillendirmesi gerektiğine işaret etti.

:Aslıhan Aydın - Zaman