SAYIŞTAY, KAMUYU 3 MİLYAR DOLAR ZARARA UĞRATAN SANTRALLERİ ORTAYA ÇIKARDI...

MÜGE TUTCALI ANKARA (İHA) - Sayıştay Başkanlığı, Yap-İşlet-Devret (YİD) ve Yap-İşlet (Yİ) modeliyle devletin uğradığı 3 milyar dolarlık zararı raporlaştırdı. Ancak Sayıştay''ın 308 sayfadan oluşan raporu 1 yıldır TBMM''de bekliyor. Kamu zararının Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı''nın gevşek tutumundan kaynaklandığının ifade edildiği raporda, ''''Bakanlık yetkilileri yatırımların gerçekleşen değerleriyle ilgilenmedi. İşletmecilerin şişirdiği beyan gerçek kabul edildi. Bu da devleti zarara uğrattı'''' değerlendirmesine yol açtı. Ayrıca söz konusu raporun, Yüce Divan''da yargılanmakta olan Enerji ve Tabii Kaynaklar eski Bakanı Cumhur Ersümer''in davasıyla yakından ilgili olduğu da ileri sürülüyor. Siyasi bir dergide yer alan habere göre, Sayıştay Başkanlığı, YİD ve Yİ modeliyle gerçekleştirilen enerji santralleri üzerinden kamunun uğradığı 3 milyar dolarlık zararı ortaya çıkardı. Bu zararın 1999-2002 yıllarını kapsayan 3 yıllık döneme ait olduğunun da belirtildiği habere göre, gerekli girişimlerin yapılmaması nedeniyle takip eden yıllarda bu zararın arttığı anlaşılıyor. 308 sayfalık Sayıştay raporunda, ''''Yaklaşık 3 milyar dolarlık kamu zararı içinde, tesislerin gerçekte ne kadara mal olduğunun hesaplanması yapılmamıştır. Bu hesap da yapılırsa, kamu zararının boyutlarının daha da artması olasılığı yüksektir'''' deniliyor. YİD ve Yİ modeliyle yapılan santrallerin yapımı aşamasında kamunun hep içeri girdiği ve yapılan anlaşmalarda kamu çıkarını gözeten hiçbir maddenin bulunmadığının belirtildiği haberde, TEDAŞ''ın ve BOTAŞ''ın faturalarında yer alan gaz giderleri arasındaki farkın da vatandaşların cebinden çıktığı savunuldu. Rapora göre bazı santrallerde, Uygulama Anlaşması ile Isı Sarfiyatı, gerek fizibilite raporunda belirtilen ve gerekse tesis performans testleriyle tespit edilen rakamdan daha yüksek belirlenmiş. Bazılarında tesisin yatırım miktarı yüksek gösterilmesine karşın, yatırım daha ucuza getirilmiş, bazılarında, öz sermaye getiri oranı belirlenenin 4 katına çıkmış, bazılarında, gevşek zemin ve birinci derece deprem bölgesine santral inşa edilmiş. Ayrıca, bazı şirketlerden yönetmelik hükümlerine uygun fizibilite raporu bile istenmediği, şirketlerle anlaşma yapılırken diğer kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerinin dikkate alınmadığının belirtildiği rapora göre, bürokratlar da bu duruma ses çıkarmamış. Yatırımcıları, bağlı bulundukları vergi dairelerine verdikleri gelir tabloları, KDV beyannameleri ve Yeminli Mali Müşavir raporları ele verdi. Santral işletmecilerinin, Hazine ve Hazine Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü''ne verdikleri beyanların birbirlerini tutmadığı görüldü. Sayıştay, yaptığı inceleme sırasında, yatırımla ilgili devlete verilen bilgilerin şişirildiğini, buna karşın vergi dairelerine verilen beyanların daha düşük olduğunu tespit etti. Sayıştay raporunu hazırlarken, santrallerin fizibilite aşaması, yatırım ve işletme dönemi olmak üzere 3 aşamada inceleme yaptı. Kamuyu zarara uğratan ve halen de zararın devam ettiği santrallerin 24''ü YİD modeliyle 5''i ise Yİ modeliyle gerçekleştirildi. Sayıştay''ın kapsamlı raporu, 26 Şubat 2004 tarihinde incelenmek üzere TBMM''ye gönderildi. Ancak rapor henüz gündeme gelmedi. Sayıştay raporuna giren söz konusu 29 santralın adları şöyle: YİD modeliyle yapılanlar: Ahiköy Hidroelektrik Santralı 1-2 (HES), Aksu-Çayköy HES, Birecik HES, Marmara Ereğlisi (Uni Mar) Doğalgaz Çevrim Santralı (DÇS), Çal HES, Dinar HES, Fethiye HES, Girlevik-Mercan HES, Sütçüler HES, Berdan HES, Gaziler HES, Gönen HES, Hasanlar HES, Çamlıca HES, Tohma-Medik HES, Kısık HES, Suçatı HES, Hazar HES 1-2. Yİ modeliyle yapılanlar: İskenderun İthal Kömür Santralı, Ankara DÇS, Adapazarı DÇS, İzmir DÇS. Güncellenme Tarihi : 25.3.2016 10:58