Sosyal hizmetlerde büyük değişiklik

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'na göre, 1 Ocak 2012'den önce meydana gelen ölüm veya malullük halleri hariç olmak üzere, ölüm veya malullük sebepleri maddelerde yapılan değişikliklerin kapsamına girenler, başvurmaları üzerine, tasarıda düzenlenen haklardan aynı usul ve esaslar çerçevesinde yararlanacak. Ancak, bunlara, nakdi tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönem için geriye dönük olarak herhangi bir ödeme yapılmayacak.

Korumalı işyerleri de çevre temizlik vergisinden muaf tutulacak.

Tasarıyla, haklarında korunma ve bakım tedbirler kararı bulunan, aile odaklı hizmet modellerinden yararlandırılamayan 0-18 yaş arası korunma ihtiyacı olan çocuklar ile 18 yaşın üzerinde korunma/bakım tedbir kararının devamını gerektiren şartları taşıyan gençlerin korunması, topluma yararlı bireyler olarak yetiştirilmesi amacıyla yeni bakım modeli oluşturuluyor.

-Ev Tipi Sosyal Hizmet ile Çocuk Evleri Sitesi-

"Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri Koordinasyon Merkezi", "Çocuk Evleri Sitesi" ve "Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri" tanımlanıyor. Buna göre Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri Koordinasyon Merkezi, "İl müdürlüğü bünyesinde oluşturulan ev tipi sosyal hizmet birimlerinin bağlı olduğu merkezi"; Çocuk Evleri Sitesi "Korunma ihtiyacı olan çocukların bakımlarının sağlandığı aynı yerleşkede bulunan birden fazla ev tipi sosyal hizmet biriminden oluşan kuruluşu"; Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri "Çocuk, kadın, engelli ve yaşlılar ile bakım veya barınma ihtiyacı olan kişilere hizmet verilen mesken niteliğindeki yatılı sosyal hizmet birimlerini şeklinde tanımlanıyor.

Bakım elemanlarının kısa zaman aralığında değişmesinin sakıncalarının ortadan kaldırılması amacıyla ev tipi sosyal hizmet birimlerindeki hizmetler, 24 saat esasına göre kesintisiz verilecek.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na  bağlı döner sermaye işletmesi kurulacak.

-Prim tutarı, bakanlıkça gönrderilen ödenekten karşılanacak-

Sosyal hizmet kuruluşlarının, kendisine teslim edilen çocuk hakkında yapacağı inceleme sonucu hazırlayacağı raporda, çocuğun derhal korunma altına alınmasını gerektiren bir durum olmadığı ve ailesine teslim edilmesinde herhangi bir sakınca bulunmadığı kanaatine varması halinde mülki idare amirinin onayıyla çocuk ailesine teslim edilebilecek.

Koruyucu aileye, korunmaya ihtiyacı olan çocuğun bakımı ve yetiştirilmesine karşılık olarak kanun kapsamında ödeme yapılabileceği gibi koruyucu aile bu işi gönüllü olarak da üstlenebilecek.

Koruyucu aile hizmeti kapsamında aile yanına yerleştirilen çocukların bakım, eğitim, kurs, okul, yemek ve taşıma servisi, harçlık ve benzeri ihtiyaçları esas alınarak koruyucu ailelere, bu giderlerin tamamına karşılık toplu bir ödeme yapılmasına veya her bir gider türü için ayrı ayrı yapılacak ödemelerin kapsamına, ödeme tutarlarına, yapılacak ödemelerin usullerine, koruyucu ailelerin seçimine, çocukla ilgili sorumluluklarına, hizmetin işleyişine ilişkin usul ve esaslar, Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü üzerine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek. Bu kapsamda verilecek ödemelerden hiçbir kesinti yapılmayacak.

Koruyucu ailelerde, sosyal güvencesi bulunmayan eşlerden birinin  Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre isteğe bağlı sigortalı olması ve bu kapsamdaki sigorta primlerini ödediğini belgelemesi halinde, prime esas aylık kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanacak prim tutarları, koruyucu ailelere yapılacak ödemelere ilave edilerek bakanlıkça gönderilen ödenekten karşılanacak.

Özel sosyal hizmet kuruluşlarının kapasitelerinin yüzde 3'ü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nca tespit edilecek kişilerin ücretsiz yararlanması için ayrılacak.

-1 yılda 3 idari para cezası alan kuruluş kapatılacak-

Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerine ait sosyal hizmet kuruluşunda yapılan kontrol ve denetim sonucunda, bu kuruluşların açılışına, çalışma şartlarına, yönetimine, hizmetin etkin sunumuna ilişkin olarak yönetmelikle belirlenen koşullara göre eksiklik veya aykırılığın tespiti halinde il müdürü tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının 10 katından 50 katına kadar idari para cezası verilecek. Kuruluşa, 1 yıl içinde üç defa idari para cezası uygulanırsa,  Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılacak

Bu eksiklik veya aykırılıkların giderilmesi ile idari para cezasının yatırılması için 30 günü geçmemek üzere, uygun bir süre verilerek ilgili kuruluş yazılı olarak ihtar edilecek  Belirlenen süre içinde kuruluş tarafından eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi halinde idari para cezası 2 kat tutarında uygulanacak. Eksiklik veya aykırılığın giderilmesi için 30 günü geçmemek üzere ek süre verilecek. Bu süre içinde de eksiklik veya aykırılık giderilmezse kuruluş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılacak.

-Cinsel ve psikolojik suça kapatma cezası-

Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerince açılan sosyal hizmet kuruluşları; kuruluşta hizmet verilen kişilere yönelik tehdit veya baskı ya da özgürlüğün keyfi engellenmesini de içeren, fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar veren her türlü tutum ve davranışın gerçekleşmesi ve bu tutum ve davranışların engellenmesine yönelik gerekli tedbirlerin kuruluş tarafından alınmadığının denetim raporu ile tespit edilmesi; kurucu veya sorumlu müdürün kuruluşta hizmet verilen kişilere karşı işlediği sıralanan fiillerden dolayı mahkum olması; kuruluşun açılış izin onayı olmadan hizmete başlaması, izinsiz devir ve nakil işlemi yapılması, kuruluşun açılış işlemleri esnasındaki ibraz edilen belge ve beyanların gerçeği yansıtmadığının sonradan ortaya çıkması halinde bakanlıkça kapatılacak.

-Özel sektörde çalıştığında, primleri 5 yıl süreyle Hazine ödeyecek-

Kanunlar uyarınca haklarında korunma veya bakım tedbir kararı alınmış olup fasılalı olarak geçen yararlanma süreleri dahil 2 yıldan az olmamak üzere Bakanlığın sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocuklardan reşit olduğu tarih itibarıyla bu hizmetlerden yararlanmaya devam edenlerin işe yerleştirilmelerinde değişiklik yapılıyor.

Kamu kurum ve kuruluşları tarafından çalıştırdıkları personele ait hangi statüde olursa olsun serbest kadro ve pozisyonları toplamının binde biri bu madde kapsamında istihdam edilecek kişiler için ayrılacak ve her yıl belirtilen oranda kişi istihdam edilecek. Serbest kadro ve pozisyon toplamının binden az olması halinde dahi kamu kurum ve kuruluşlarında en az bir çocuk istihdam edilecek.

Bu hükümden yararlanmak isteyenler, 18 yaşını doldurduktan ve korunma veya bakım tedbir kararı sona erdiği tarihten itibaren 2 yıl içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na başvuracaklar.  İşe yerleştirme imkanından sadece bir kez yararlanılabilecek.

Kamu kurum ve kuruluşlarına ait kadro ve pozisyonlara her ne surette olursa olsun yerleştirilenler, bu maddede verilen hakkı kullanmış sayılacak.

Özel sektörde çalıştırılmaları halinde prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, kısa vadeli sigorta kolları primi ve genel sağlık sigortası primi sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı ile işsizlik sigortası primi sigortalı ve işveren hissesinin tamamı, sigortalının işe giriş tarihinden itibaren 5 yıl süreyle Hazine karşılayacak.

-Engellinin evde bakımı-

Tasarıyla,  engelliye evde bakım hizmeti uygulamasında değişikliğe gidiliyor. Evde bakım hizmeti, engellinin evde bakımına destek yardımı olarak tanımlanarak, sosyal yardım kapsamına alınıyor.

Her ne ad altında olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı, 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 2/3'ünden daha az olan bakıma ihtiyacı olan engellilere, resmi veya özel bakım merkezlerinde bakım hizmeti ya da sosyal yardım yapılmak suretiyle evde bakımına destek verilmesi sağlanacak. Hanede birden fazla bakıma ihtiyacı olan engelli bulunması halinde, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarının hesaplanmasında birinci bakıma ihtiyacı olan engelliden sonraki her bakıma ihtiyacı olan engelli iki kişi sayılacak.

Bakıma ihtiyacı olan engellilere sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak özel bakım merkezlerine ödenecek bakım ücreti, evde bakımına destek için yapılacak sosyal yardım ile bakım hizmeti veren resmi kurumlara yapılacak yardımlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesinden karşılanacak.

Bakıma ihtiyacı olan engellilere özel bakım merkezlerinde sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak belirlenecek kişi başına aylık bakım ücreti tutarı, (20.000) gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutardan fazla olamayacak. Bakıma ihtiyacı olan engellinin evde bakımına destek için ise (9.500) gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar aylık sosyal yardım yapılacak.

Bakıma ihtiyacı olan engellilere sunulacak bakım hizmet modeline ve kapsamına, bakım hizmetinden yararlanabileceklerin başvuru şekline, bu hizmetleri verecek olan gerçek ve tüzel kişiler tarafından açılacak kuruluşlara açılış izni verilmesine, çalışmasına, denetimine, ücretlendirilmesine, idari para cezalarının ve kapatılma işlemlerinin uygulanmasına, özel bakım merkezlerine bakım hizmeti karşılığı yapılacak ödemelere ve bakım hizmeti veren resmi kurumlara yapılacak yardımlara ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığı'nın görüşü alınarak Maliye Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nca müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.

Bakıma ihtiyacı olan engellilerin evde bakımına destek için yapılacak sosyal yardımlara ilişkin iş ve işlemler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları'nca gerçekleştirilecek.

Bakıma ihtiyacı olan engellilere, ücretleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesinden karşılanmak suretiyle sağlanacak bakım hizmetleri, Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmadan sağlanacak.

-Muhtaç değil, ihtiyacı olan-

Haklarında korunma veya bakım tedbir kararı alınmış çocuklardan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na ait sosyal hizmet kuruluşlarına yerleştirilenlerin, veli veya vasisine ulaşmanın mümkün olmadığı acil ve zorunlu hallerde mülkiyet ve miras hukuku ile ilgili olanlar dışındaki veli veya vasiye ait yetkiler, ilgili sosyal hizmet kuruluşu tarafından kullanılacak.

65 yaşını doldurmuş ve her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3'ünden az olan Türk vatandaşlarına, Kamu İhale Kanunu'nun tabi olduğu usule göre hizmet alımıyla bakım hizmeti verilebilecek.

1 Ocak 2014 tarihine kadar özel bakım merkezlerinde veya ikametgahında bakım hizmeti verilenlerin gelir değişikliklerinin, bu hizmetlerden yararlanmak için başvurmuş olanların ise gelir durumunun tespitinde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki hükümler uygulanmaya devam edecek.

Döner Sermaye Merkez Müdürlüğü'nce işletmelere verilen borçlar, maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bir defaya mahsus olmak kaydıyla ödenmeyecek ve Döner Sermaye Merkez Müdürlüğü hesabına gider kaydedilecek.

Sosyal Hizmetler Kanunu'ndaki "muhtaç" ibareleri, "ihtiyacı olan" olan şeklinde değiştirilecek.

Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu'nda, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı da temsil edilecek.

Faizsiz konut kredisi hakkı kapsamı genişletilecek; harp ve vazife malulleri ile vazife malullüğü aylığı alan dul ve yetimler de yararlanacak. Ayrıca ilgili mevzuatına göre harp veya vazife malulü sayılanlardan görev veya sınıf değiştirerek çalışmaya devam edenler de bu haktan yararlanabilecek.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları'na döner sermaye ücretlerinden muafiyet sağlanacak.

Tasarıyla, vakıflar tarafından; ilgisine göre Milli Eğitim Bakanlığı veya ilgili kamu idaresinin görüşü alınarak, vakıf gelirleri veya fon kaynakları kullanılarak yurt veya pansiyon yapılabilmesi öngörülüyor. Ayrıca Maliye Bakanlığı'nca yurt veya pansiyon yapılmak amacıyla ilgili kamu idarelerine tahsis edilen Hazine'ye ait taşınmazların üzerinde de adına tahsis yapılan kamu idaresinin talebi üzerine, yurt veya pansiyon yapılabilmesi hüküm altına alınıyor.

Vakıflar tarafından arsası bağışlanan veya bağışla alınan, bu arsalar üzerindeki bina, yapı ve tesislerin tamamı bağışlanan veya bağışla yapılanlar hariç olmak üzere, vakıf gelirleri veya fon kaynakları kullanılarak alınan ve üzerinde yurt veya pansiyon olarak kullanılmak üzere inşa edilen, kullanıma hazır hale getirilen her türlü bina, yapı ve tesisler bulunan taşınmazların; ihtiyacı olan kamu idarelerine yapılış amacında kullanılmak amacıyla tahsis edilmek üzere bedelsiz olarak Hazine'ye devredilmesi öngörülüyor.