Tahran'da sular kurudu.. Koca şehir haftalar içerisinde susuz kalacak

Bu şehir, akut su kriziyle boğuşurken 'haftalar içinde' susuz kalabilir

Uzmanlar, ülkenin ciddi bir su krizi yaşadığı şu günlerde, İran'ın başkenti Tahran'ın "sıfır günü"ne haftalar kala şehrin büyük bir bölümünde muslukların kuruduğu güne yaklaştığını söylüyor. Önemli rezervuarlar küçülüyor, yetkililer su tüketimini azaltmak için çabalıyor ve bölge sakinleri olası bir felaketi önlemek için su tasarrufu yapmaya çalışıyor.

Cumhurbaşkanı Mesud Pezeshkian pazartesi günü yapılan kabine toplantısında, "Bugün acil kararlar almazsak, gelecekte çözülemeyecek bir durumla karşı karşıya kalacağız" dedi.

Birleşmiş Milletler Üniversitesi Su, Çevre ve Sağlık Enstitüsü Direktörü Kaveh Madani, bu kurak ülkede su kaynaklarının doğal olarak kıt olduğunu, ancak krizin başkenti vurduğunu söyledi.

Uzmanlar, yaklaşık 10 milyon nüfusa sahip Tahran'ın, tüketim seviyeleri düşürülmezse tamamen susuz kalabileceğinden endişe ediyor. Daha önce İran Çevre Bakanlığı başkan yardımcısı olarak görev yapan Medeni, "Haftalar içinde olası bir sıfır gününden bahsediyoruz" dedi.

Krizin kökeninde, mühendislerin onlarca yıldır kötü su yönetimi olarak tanımladığı ve arz ile talep arasında artan dengesizlik gibi bir dizi faktör yatıyor.

Tüm bunlara iklim değişikliği de ekleniyor.

İran, kayıtlardaki en kötü kuraklıklardan birini ve üst üste beşinci kuraklık yılını yaşıyor. Ülke aynı zamanda kavurucu sıcakların da etkisi altında. İklim bilimci ve hava durumu tarihçisi Maximiliano Herrera'ya göre, bu ay ülkenin bazı bölgelerinde sıcaklıklar 50 derecenin üzerine çıktı . Herrera, CNN'e verdiği demeçte, "İran neredeyse sürekli olarak rekor sıcaklıklarla karşı karşıya gibi görünüyor," dedi.

Tahran Valisi Muhammed Sadık Mutamiyan Pazartesi günü yaptığı açıklamada, yetkililerin krize yanıt olarak Tahran'daki su basıncını neredeyse yarı yarıya azalttığını ve hanelerin yaklaşık %80'ini etkilediğini söyledi.

Yüksek apartmanlarda yaşayanlar için bu, hiç su kaynağının olmaması anlamına gelebilir. Tahran'da 14. katta yaşayan bir adam, musluklarının sık sık kuruduğunu söylüyor.

Başkente tankerlerle su getirildiğini ve suyu karşılayabilenlerin depolama tankları kurmak için acele ettiğini söyleyen Medeni, "Daha önce hiç böyle bir durumla karşılaşmadık... Bu Tahran için yeni bir durum." dedi.

İran hükümeti, su ve elektrik tasarrufu amacıyla geçen hafta Tahran Eyaleti'nde ve ülkenin diğer bölgelerinde bir günlük resmi tatil ilan etti.

Hükümet sözcüsü Fatemeh Mohajerani pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Tahran'daki insanlara bir haftalık resmi tatil verilmesinin düşünüldüğünü, insanların geçici olarak şehri terk ederek su talebini azaltacakları umulduğunu söyledi.

15 Haziran 2025 Pazar günü Tahran'da su tankerleri. 

Su uzmanları krizin en büyük etkeninin su yönetiminin kötü olması olduğunu söylüyor.

Kaliforniya Üniversitesi, Irvine'de inşaat ve çevre mühendisliği ve yer sistemleri bilimi profesörü olan Amir AghaKouchak, aşırı yeraltı suyu pompalaması, verimsiz tarım uygulamaları ve kontrolsüz kentsel su kullanımı gibi insan faaliyetlerinin bölgeyi "sadece su iflası olarak tanımlanabilecek bir duruma" ittiğini söyledi.

Madani de aynı görüşte. "Bu bir su iflası, çünkü artık bir kriz değil... (bu) bazı hasarların geri döndürülemez olduğu bir durum," dedi.

Tahran'da, artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılamak için yeraltı sularından o kadar çok su pompalanıyor ki, şehrin bazı bölgeleri yılda 25 santimetreden fazla çöküyor .

AghaKouchak CNN'e yaptığı açıklamada, "Başkent, sakinlerinin su güvenliğinin temellerini tehdit eden sistemik, uzun vadeli bir dengesizlikle boğuşuyor" dedi.

İklim değişikliği kötü durumu daha da kötüleştiriyor. İran'da bu yıl yağış miktarında uzun vadeli ortalamaya kıyasla %40'tan fazla bir azalma görüldü ve Tahran Bölgesel Su Şirketi, İran'ın yarı resmi Mehr Haber Ajansı'na göre başkente su sağlayan barajların kapasitesinin yaklaşık %21'inde olduğunu söylüyor .

Mehr News'in haberine göre, İran Enerji Bakanı Abbas Aliabadi, İran'ın 31 eyaletinden biri hariç hepsinde su sıkıntısı yaşandığını söyledi. Su kısıtlaması olasılığı sorulduğunda Aliabadi, "Umarım böyle bir şey olmaz" dedi.

İran'ın başkenti Tahran'da 22 Temmuz 2025'te bir vatandaş serinlemeye çalışıyor. Başkent Tahran da dahil olmak üzere birçok eyaletteki kamu kurumları, elektrik ve su tasarrufu amacıyla 23 Temmuz'da kapatıldı. 

Fatemeh Bahrami/Anadolu/Getty Images

Uzmanlar bu krize kolay bir çözüm olmadığını söylüyor.

Madani, hükümetin yeni su transfer projeleri gibi "geçici" tedbirlere yöneldiğini söyledi. Tuzdan arındırma ve atık su geri dönüşümü gibi teknik çözümlerin de tablonun bir parçası olması gerektiğini, ancak "bunların nedeni ortadan kaldırmadan bir süreliğine semptomları giderdiğini" ekledi.

İran'ın su kullanımının yaklaşık %90'ını oluşturan su yoğun tarımdan, çok daha az su ayak izine sahip hizmet ve sanayiye doğru ilerlemek için ekonominin toptan elden geçirilmesi gerektiğini savunuyor.

Bu tür bir reformun hem ekonomik hem de siyasi açıdan acı verici ve maliyetli olması muhtemeldir ve mevcut hükümet altında ve ABD ve diğerlerinin İran'a uyguladığı yaptırımlar göz önüne alındığında bunun pek olası olmadığını söyledi.

AghaKouchak, krizin kökenlerinin nihayetinde sadece çevresel veya teknik değil, aynı zamanda "derinden politik ve sistemik" olduğunu söyledi. "İran'ın su krizi, daha geniş kapsamlı yönetim krizinden ayrı düşünülemez."

Ülke şimdilik sonbaharı bekliyor ve yağmur yağmasını umuyor.

Medeni, "Tahran eylül sonuna kadar hayatta kalırsa sıfırıncı günden kaçınmak için umut var" dedi.