TERÖRİST ABDULLAH ÖCALAN DURUŞMASIZ YARGILANABİLİR!..
ZAMAN - Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada yargılamanın yenilenmesi gerektiğine dikkat çekilirken kararı veren heyette yer alan Türk yargıç Rıza Türmen’in yeniden yargılamaya gerek kalmayabileceği yönündeki değerlendirmesi kafaları karıştırdı. AİHM’nin kararında vurgulanan “yeniden yargılama veya dosyanın yeniden açılması” yönündeki tavsiye ise bazı hukukçular tarafından dosya üzerinden inceleme yapılmasının yeterli olacağı şeklinde yorumlanıyor.
Türkiye’nin Öcalan kararıyla ilgili olarak Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin kararını bekleme eğiliminde olduğu anlaşılıyor. Ancak Öcalan’ın avukatlarının bu süreci beklemeden Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi’ne ve Bakanlar Komitesi’ne başvurarak yargılamanın yenilenmesini istemeleri bekleniyor. AİHM kararlarının muhatap devletler tarafından uygulanıp uygulanmadığı Bakanlar Komitesi tarafından denetleniyor. Öcalan kararının haziran ya da temmuz ayındaki toplantıda gündeme gelmesi bekleniyor. Toplantıda Türkiye’nin AİHM’nin kararıyla ilgili ne yaptığı sorulacak. Türkiye ise kararın yeniden yargılama gerektirmeyeceğini savunabilir. Türkiye’nin itiraz etmesi halinde komite Öcalan’ın yeniden yargılanıp yargılanmaması gerektiği noktasında bir karar verecek.
Daha önce AİHM davalarında Türkiye’nin avukatlığını yapan Prof. Dr. Bakır Çağlar’a göre AİHM kararlarının uygulanıp uygulanmaması konusunda Bakanlar Komitesi’nin takdir yetkisi yok. Bu yetki Ek 11 No’lu Protokol’le kaldırıldığı için komite sadece mahkeme kararlarının uygulanıp uygulanmadığını denetliyor. Komitenin, PKK teröründen mahkum olan Hulki Güney’le ilgili davada yeniden yargılama yapılmasına ilişkin 21 Şubat 2005 tarihli bir kararı daha var. Çağlar, yeniden yargılama yapılmaması durumunda Türkiye’nin Zana Davası’nda olduğu gibi ihlalci devlet olarak Avrupa Konseyi’nde denetim sürecine alınması, parlamenterler asamblesindeki yetkisinin iptal edilmesi ve AB üyelik müzakerelerinin dondurulmasıyla karşı karşıya kalacağını dile getiriyor. Öcalan Davası’nda Türkiye’nin avukatlığını yapan Şükrü Alpaslan ise karardaki “dosyanın yeniden açılması” ifadelerinin duruşma açmadan dosya üzerinden inceleme yapılabileceği şeklinde anlaşılabileceğini söylüyor. Bu yöntemin uygulanmasına karar verilirse İmralı’da mahkeme kurmaya gerek kalmayacak. DGM’nin yerine kurulan Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, AİHM’nin dikkat çektiği noktaları değerlendirerek duruşma yapmadan başvuruyu sonuçlandırabilecek. Dosyanın duruşmasız incelenmesinin de farklı bir yeniden yargılama usulü olduğu ifade ediliyor.
Yeniden yargılama yapılsa bile bunun davanın başından itibaren bütün işlemlerin yeniden yapılması anlamına gelmediği belirtiliyor. İhlal edildiği belirtilen işlemlerin tekrarlanması yeterli olacak. AİHM’nin kararı incelendiğinde yargılamayla ilgili eksikliklerin bir kısmının daha önce yapılan yasa değişiklikleriyle giderildiği anlaşılıyor. Öcalan’ın adil yargılanmadığı iddiasının temelini oluşturan DGM’deki askerî hakim ve DGM’de yargılanmayla ilgili tespitler ortadan kalkmış durumda. İdam cezası talebiyle yargılanmanın sanık üzerinde baskı oluşturduğu tespiti de idam kaldırıldığı için giderildi. Gözaltı süresinin uzun tutulması noktasında ise geriye dönülerek gözaltı süresinin kısa tutulmasına imkan bulunmadığı için bunun yeniden yargılama nedeni olması söz konusu değil. Yeniden yargılama konusunda en önemli husus olarak savunma süresinin kısa tutulması kalıyor. Öcalan’ın avukatlarına yeterli savunma süresi verilerek bu eksiklik de kolaylıkla aşılabilecek. AİHM’nin yargılama usulüyle ilgili olduğu için yeniden yargılama yapılsa bile farklı bir karar çıkma ihtimali bulunmuyor.
