Trump'dan Netanyahu'ya.. Türkiye'nin F-35 uçaklarını İsrail'e karşı kullanmayacağı sözünü veriyorum

Trump, Türkiye'ye F-35 uçaklarının satışını onaylamayı değerlendiriyor.

Başkan Donald Trump Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Türkiye'ye gelişmiş F-35 savaş uçaklarının satışını onaylamayı ciddi olarak düşündüğünü söyledi; bu adım, uzun süredir devam eden ABD politikasında keskin bir geri dönüş anlamına gelecektir.

Trump, Florida'da İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile yaptığı görüşmenin ardından düzenlediği basın toplantısında, hassas konuya doğrudan değinerek İsrail'e güvence verdi.

"Bunu çok ciddi olarak düşünüyoruz," dedi Trump. "İsrail'e karşı asla kullanmayacaklarına söz veriyorum."

Bu açıklama, Türkiye'nin NATO müttefiki olarak rolü ve Washington'ın Ankara'nın Rusya ile askeri bağlarına ilişkin endişeleri hakkındaki tartışmaları yeniden alevlendirdi.

Türkiye, Rus yapımı S-400 hava savunma sistemini satın almasının ardından 2019'da resmen F-35 programından çıkarıldı. ABD yetkilileri, bu sistemin beşinci nesil savaş uçağının gizlilik teknolojisini ve güvenliğini tehlikeye atabileceği konusunda uyarıda bulunmuştu.

O zamandan beri, Kongre'deki iki partili muhalefet, Türkiye'nin programa geri dönmesi veya uçakların doğrudan satışının onaylanması yönündeki her türlü çabayı engelledi.

Her iki partiden milletvekilleri de, herhangi bir anlaşmanın ilerleyebilmesi için Türkiye'nin öncelikle S-400 sisteminden vazgeçmesi veya sistemi devre dışı bırakması gerektiğini savundu.

ABD'nin Türkiye Büyükelçisi Tom Barrack, Aralık ayı başlarında X hesabından yaptığı açıklamada, "ABD, Türkiye'nin F-35 programına yeniden katılma isteği ve Rus yapımı S-400 hava savunma sistemine sahip olması konusunda Türkiye ile devam eden görüşmeler yürütmektedir. ABD yasalarında belirtildiği gibi, Türkiye'nin F-35 programına geri dönebilmesi için S-400 sistemini artık işletmemesi veya elinde bulundurmaması gerekmektedir" ifadelerini kullandı .

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, aylardır bu konuyu Trump ile görüşüyor.

"Başkan Trump ile Başkan Erdoğan arasındaki olumlu ilişki, yeni bir iş birliği ortamı yarattı ve bu da son on yıla yakın süredir bu konuda yaptığımız en verimli görüşmelere yol açtı. Umudumuz, bu görüşmelerin önümüzdeki aylarda hem Amerika Birleşik Devletleri'nin hem de Türkiye'nin güvenlik gereksinimlerini karşılayacak bir atılım sağlamasıdır," diye ekledi. 

Trump'ın açıklamaları, altta yatan sorunlar çözülmemiş olsa bile, bu duruşu yeniden gözden geçirme isteğini gösteriyor.

Cumhurbaşkanı, olası satışı stratejik denge ve ittifak yönetimi meselesi olarak nitelendirerek, Türkiye'nin NATO için önemini vurguladı ve İsrail'in endişelerini gidermeye çalıştı.

İsrail, şu anda F-35'i kullanan tek Orta Doğu ülkesidir ve bu uçağı bölgedeki niteliksel askeri üstünlüğünün temel taşı olarak görmektedir.

Netanyahu basın toplantısında Trump'ın açıklamalarına kamuoyuna yönelik bir yorum yapmadı, ancak İsrailli yetkililer tarihsel olarak İsrail'in hava üstünlüğünü zayıflatabilecek her türlü silah satışına karşı çıkmıştır.

Eleştirmenler, sözlü güvencelerin uygulanabilir güvencelerin yerini tutamayacağını savunuyor.

F-35'in sadece bir başka silah sistemi olmadığını, gelişmiş sensörleri, gizlilik yeteneklerini ve ağ tabanlı savaş teknolojisini entegre eden, şimdiye kadar üretilmiş en gelişmiş savaş uçaklarından biri olduğunu vurguluyorlar.

Türkiye'nin yeniden NATO'ya katılımını destekleyenler ise Ankara'nın Avrupa, Orta Doğu ve Karadeniz'in kesişme noktasında yer alan önemli bir NATO ortağı olmaya devam ettiğini savunuyor.

Batı savunma çerçevelerinin dışında bırakılmanın, Türkiye'nin Moskova'ya olan bağımlılığını daha da derinleştireceğini savunuyorlar.

Şimdilik Trump'ın açıklaması, eylemden ziyade niyeti gösteriyor.

F-35 satışının gerçekleşmesi durumunda, Kongre onayı ve çözülmemiş güvenlik endişeleri de dahil olmak üzere önemli yasal, teknik ve siyasi engellerle karşılaşacağı kesindir.