KAYNAK : Haber Vitrini
ANKARA - Olası Irak savaşına destek almak için pek çok kez Türkiye'ye gelen ABD Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz ile Dışişleri Bakan Yardımcısı Marc Grossman, bu kez 'çok ciddi niyetler'le Ankara'nın kapısını çaldı.
Dün Başbakan Abdullah Gül, Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış, Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Genelkurmay 2. Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, AKP ile CHP liderleri Recep Tayyip Erdoğan ve Deniz Baykal'la görüşen ikili, Irak pazarlığını Türkiye'nin AB umutları üzerinden yürüttü.
Washington'ın Türkiye'nin AB üyeliği ve Kıbrıs konusunda büyük çaba harcadığını vurgulayan Amerikalı yetkililer, Ankara'nın Irak savaşına desteği karşılığında AB'den üyelik müzakeresi tarihi, Kıbrıs'ta Türk tarafının gönlüne göre çözüm ve ekonomik yardım alacağını ima etti.
Wolfowitz ile Grossman, temaslarında, ABD'nin daha önce ilettiği talep listesini gündeme getirdi. Bush yönetiminin Saddam Hüseyin'in güç kullanımı olmadan adım atmayacağı görüşünü aktararak 'caydırıcı' önlemler aldıklarını belirten ikili, Türkiye'nin hem 'caydırıcılık', hem de caydırıcılık işe yaramadığında gerekecek 'güç kullanımı' konusunda desteğini istedi. ABD'nin 'Kuzey ve Güney planları' olduğunu kaydeden ikili, Türkiye'nin 'Kuzey planında' en başından bulunmasını talep etti. Ankara ise "Caydırıcılıkla ilgili planların içinde yer almakta beis görmüyoruz, ancak güç kullanımı konusunda kırmızı çizgilerimiz var" yanıtını verdi. ABD'nin güç kullanımıyla ilgili taleplerinde İncirlik Üssü öne çıkarken, Türkiye'nin kuzeyin 'ana ikmal merkezi' olması istendi.
Dışişleri yetkilileri, ABD Dışişleri'nin Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu'na yedi sayfalık talep listesi verdiği ve 8 Aralık'a kadar yanıt istediği haberlerini doğrulamadı. Ancak, güvenilir kaynaklara göre, Bush yönetimi, Ecevit döneminde aktardığı taleplerini 27 Kasım'da yeniden Ankara'ya iletti.
Ankara'nın beklentileri
Ankara ise ABD'ye öncelikle uluslararası hukuka uygunluk, Irak'ın toprak ve yönetim bütünlüğü, Kürt devletinin engellenmesi, Türkiye'nin ekonomik zararlarının karşılanması gibi beklentilerini anlattı. Britanya askerlerinin Türkiye topraklarında konuşlanması ve Irak'a saldırıda aktif olmasına 'Irak konusundaki geçmişleri kötü' gerekçesiyle karşı çıkan Ankara, ABD'ye ise 'bildirimli', 'izine bağlı' ve 'Türkiye'nin denetiminde' kullanım hakkının tanınabileceği sinyali verdi. Ancak 'demokrasinin gerekleri yerine getirilecek' denilerek, ABD'nin güç kullanımı taleplerine TBMM ve hükümetin onayı gerektiği vurgulandı ve 'Güç kullanımı için yeni BM kararı istiyoruz' görüşü iletildi. Ankara'nın tavrında, AB'nin 12 Aralık'taki Kopenhag zirvesinden çıkacak sonucun etkili olacağı belirtiliyor. Görüşmelerde caydırıcılık ve güç kullanımı konusundaki planlamalar için görüşme trafiği başlatılması kararlaştırıldı.
Genelkurmay Başkanlığı, Wolfowitz'in Büyükanıt ve Gönül'le görüşmesinin ardından, başta Irak olmak üzere, Kıbrıs, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP) ve ikili askeri konuların ayrıntılı ele alındığını açıkladı. Açıklamada "Görüşmeler, büyük ölçüde anlayış birliği içerisinde geçmiştir" denildi.
ABD'nin kozları
Wolfowitz, Başbakanlık, Dışişleri ve Savunma bakanlığındaki temaslarının ardından yaptığı açıklamalarda Ankara'dan talepleri olduğunu kabul etmedi. Wolfowitz, açıklamalarında şu mesajları verdi:
Bir kriz yaşanırsa, Türkiye, diplomasi ve operasyon aşamalarında planlamaların en başından bizimle olursa, krizin ortaya çıkaracağı ekonomik ve güvenlik boyutunu kont-rol etmek daha kolay olur"
AB'nin Kopenhag zirvesi Türkiye için kritik bir aşama. Türkiye'nin AB'ye katılma isteğine destek için elimizden geleni yapıyoruz. Türk yetkililerin daha başka neler yapabileceğimiz konusundaki tavsiyelerini duymak istiyoruz."
Türkiye'nin ekonomik sıkıntıları ve olası Irak savaşında ekonomiye ilişkin endişelerinin bilincindeyiz. Eminim ki, birlikte çalışarak yeni ve çok daha olumlu bir döneme gireceğiz."
Kıbrıs da önemli bir gündem maddesi. Adil ve kalıcı çözüm için vermemiz gereken destek neyse onu vereceğimizi bildirdik."
Hazine Müsteşarı Faik Öztrak ise Wolfowitz ile Grossman'ın önüne 'Türk ekonomisi olası Irak savaşı ve söylentilerinden nasıl etkilenir' başlıklı bir rapor sundu.
Hazine maliyet çıkardı
Öztrak, turizm, enerji, faizler, döviz ve piyasalardaki dalgalanmalara dikkat çekerek, "IMF programı açısından bu alanlarda 'güven'e ihtiyacımız var. Bombardıman başlamasa da Irak'la ilgili gelişmeler ekonomik zarar yaratabiliyor. Güven duygusu oluşturmak için destek vermenizi bekliyoruz. Ocak 2001' de başlattığımız ekonomik çalışmalar adeta durdu. Bu çalışmaların canlanması gerek" dedi. ABD heyeti ise 'askeri borçların silinmesi, 1 milyar dolarlık acil destek, IMF ve Dünya Bankası çerçevesinde desteğin sürmesi, 'Nitelikli Sanayi Bölgeleri'nin bir an önce kurulmasını' içeren dosyayı sundu.
Washington'ın talep listesi
Olası Irak savaşında Türkiye 'ana ikmal merkezi' olsun.
ABD Türkiye'deki bazı limanları (Akdeniz'de, İzmir ve Trabzon), üsleri ve hava sahasını 'bildirimsiz' kullansın.
Adana'daki İncirlik Üssü, ABD'nin Florida/Tampa'daki Merkez Komutanlığı Karargâhı'ndan sonra en önemli üssü, ikinci komuta merkezi olsun. İncirlik'in Türkiye denetiminde kalması zorunluluğu nedeniyle, Irak'a güç kullanımı evresinde, Türk subayları planlama aşamasına katılabilir. Bu çerçevede İncirlik'in kapasitesi artırılsın.
17 bin Amerikan askeri Türkiye topraklarında Irak
sınırına konuşlandırılsın. Amerikan askeri varlığı duruma göre artırılabilir.
Türkiye'nin olası savaşa askeri katılımı talebi yerine bir niyet belirtildi. Bu niyet, Türkiye'nin ABD ve Britanya birlikleri tarafından oluşturulacak 'kuzey cephesi'ne askeri destek verilmesi anlamına geliyor.
ABD, Irak'ın Ukrayna ve Rusya gibi eski Sovyet cumhuriyetlerinden ikmal yapma olasılığına karşı, Karadeniz'de de önlem almak gerekiyor.
radikal
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 18:50
