Türkiye Rusya ve Ukrayna'ya ne kadar bağımlı.. Ne kadar tahıl alıyoruz

Reuters'tan dikkat çeken analiz: 'Türkiye’nin manevra alanı kalmadı'

 Reuters, Türkiye’nin bu savaşta bulunduğu konumu analiz eden bir yazı yayımladı. Yazıda, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son yıllarda hem Moskova hem de Kiev ile güçlü ekonomik ve siyasi ilişkiler geliştirmesi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline tepki olarak Türkiye’yi hassas bir konumda bırakıyor” ifadeleri kullanılırken, “Türkiye’nin manevra alanı kalmadı” vurgusu yapıldı. Ankara’nın turizm, gaz, tahıl, tarım projeleri ve nükleer enerji konusunda Rusya ile ekonomik olarak ters düşmeyi göze alamayacağı da ifade edildi.

 ERDOĞAN, NATO’YU ELEŞTİRDİ

Bu yüzden Türkiye’nin dikkatli davranması gerektiği vurgulanan yazıda, “Ukrayna ile artan turizm, ticaret ve savunma bağları da, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü desteklediğini ve Rusya’nın işgalinden “içtenlikle üzüntü duyduğunu” söyleyen Erdoğan için hesaplamaların bir parçası” ifadeleri kullanıldı.

 Cumhurbaşkanı Erdoğan da bugün Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısıyla ilgili, “Sıradan bir kınama cümbüşüne dönmemeli, NATO daha kararlı bir adım atmalı” dedi.

Reuters, Türkiye’nin birçok alanda Rusya ve Ukrayna ile iş birliği içerisinde olduğunu belirterek bu alanları sıraladı:

 TURİZM: Turizmin Türkiye ekonomisi için önemli bir döviz kaynağı olduğu aktarılan yazıda, liradaki düşüşün yol açtığı ekonomik sıkıntıların turizm gelirinin önemini daha da artırdığı vurgulandı. 2019 yılında 7 milyon Rus vatandaşının Türkiye’yi ziyaret ettiği, bunun Rus vatandaşları için Türkiye’nin birinci tercih anlamına geldiği ifade edildi. Geçtiğimiz yıl Türkiye’yi 2,1 milyon Ukraynalının ziyaret ettiği hatırlatılırken, Türk hükümetinin iki ülkeden de turizm açısından önemli bir gelire sahip olduğu vurgulandı.

 SAVUNMA SANAYİ: Türkiye, Washington’un yaptırımlarına rağmen Rusya’dan S-400 tipi füze savunma sistemi aldı ve gelecekte de benzer bir anlaşma yapacağının sinyalini verdi. Erdoğan Eylül ayında Türkiye’nin savaş uçakları ve denizaltılar da dahil olmak üzere Rusya ile daha fazla ortak savunma sanayii adımı atmayı düşündüğünü söyledi.

Reuters’ın analiz yazısında ayrıca Türkiye’nin Ukrayna’ya gelişmiş insansız hava araçları sattığı hatırlatılırken, “Bu alış veriş ve daha fazla ortak üretim için bir anlaşmaya varılması Moskova’yı kızdırdı” ifadeleri kullanıldı.

 ENERJİ: Rus doğalgazı, geçen yıl Türkiye’nin ithalata bağımlı doğalgaz alımlarının yüzde 45’ini oluştururken, Türkiye, Rusya’dan ham petrol da ithal ediyor.

 TARIM: Tarım bakanlığı işgal nedeniyle arz sıkıntısı beklemediğini söylese de, Türkiye tahıl için iki ülkeye büyük ölçüde bağımlı. Rusya, 2021 yılında Türkiye’nin tahıl ithalatının yüzde 56’sını 2,24 milyar dolarla karşılarken, Ukrayna’dan yapılan ithalat ise 861 milyon doları buldu.

Türkiye’de yılda 18-20 milyon ton buğday üretiliyor. Tüketim de bu miktara yakın. Geçen yıl ithal edilen 7,5 milyon ton buğdayın ise %66’sı Rusya, %18’i Ukrayna’dan geldi. İthal edilen bu buğday, işlenip un ve makarna olarak ihraç ediliyor. Olası bir savaşta yaşanacak tedarik sorununa karşı firmalar ve TMO’nun elinde yeterli stok da bulunuyor.

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş  tüm sektörlerde olduğu gibi tahıl piyasaları üzerinde hem tedarik hem de fiyatlar üzerinde olumsuz etkiler yaşanabileceğini aktaran Eren Günhan Ulusoy, “Şu aşamada tahıl kıtlığı ve stokçuluğun söz konusu olduğunu söylemek mümkün değil” dedi. TÜİK verilerine göre Türkiye, 2019’da 19 milyon, 2020’de 20.5 milyon ton buğday üretti. 2021 yılında da 17,7 milyon ton buğday üretimi olduğunu aktaran Ulusoy, bu sezon yağışlardan dolayı rekoltenin yüksek olmasını beklediklerini anlattı.

UN İHRACATINDA LİDER TÜRKİYE

Türkiye gerçekleştirdiği buğday ithalatının tamamını dahilde işleme rejimi kapsamında gümrük muafiyetiyle işleyerek iç piyasaya sunmadan ihraç ediyor. Bu sayede alınan ürün katma değerli hale getirilirken, 2002 yılından bugüne Türkiye’nin un ihracatında 11 kat, makarna ihracatında 30 kat, bulgur ihracatında 15 kat, irmik ihracatında 5 kat, bisküvi ihracatında ise 4 kat artış sağlandı. Son 19 yılda toplam 22 milyar dolar tutarında 79 milyon ton buğday ithalatına karşılık, 35 milyar dolar tutarında 89 milyon ton buğday ve mamulleri ihracatı gerçekleşti.

 NÜKLEER: Rus nükleer devi Rosatom, Türkiye’nin güneyindeki Akkuyu’da bir nükleer santral inşa ediyor. Erdoğan, Rusya’nın iki santralin daha inşasında işbirliği yapmasını önerdi.

REKABET: Türkiye ile Rusya arasında jeopolitik rekabet ilişkileri karıştıran etmenler arasında yer alıyor. Türkiye, Rus destekli Suriye hükümet güçlerini geri püskürtmek için kuzey Suriye’ye asker yerleştirirken, iki ülke Libya ve Dağlık Karabağ’daki savaşlarda rakip tarafları destekledi.