Türkiye’de kurallara uymayan kişilere kesilen cezalar da ciddiye alınmıyor. Devlet, kestiği cezanın ancak yarısını tahsil edebiliyor. Son 10 yılda adli, idari ve vergi cezası olarak 11 milyar dolarlık ceza kesildi. Bunun sadece 5,5 milyar doları devlete ödendi. Yani devletin kestiği cezanın yarısı kâğıt üzerinde kaldı. Ceza tahsilatının düşük seyrettiği yıllar, krizin etkilerinin en fazla hissedildiği dönemler oldu.
Maliye Bakanlığı verilerine göre, son 10 yılda trafik, adli, idari ve vergi cezası adı altında vatandaşlara her yıl ortalama 1,1 milyar dolar (yaklaşık 2 katrilyon lira) ceza kesildi. 1993–2002 döneminde, devletin kestiği cezalar, giderek yükselen bir eğilim de gösterdi. 1993’te 819 milyon 42 bin dolar olan yıllık ceza toplamı, 1998’de 1 milyar 91 milyon 478 bin dolar, 2000’de 1 milyar 327 milyon 231 bin dolara çıktı.
2001’de ise 1 milyar 436 milyon 975 bin dolara yükseldi. Yıllık ceza miktarı, 2002’de ise 1 milyar 858 milyon 951 bin dolara, 10 yıllık dönemde, 10 milyar 997 milyon 878 bin dolara ulaştı. Doların bugünkü değeriyle de 18 katrilyon 3.5 trilyon lira olarak gerçekleşti.
Bu arada geçen yıl bütçesindeki ceza geliri toplamı Türk Lirası bazında 2 katrilyon 795 trilyon 862 milyar lira olarak belirlendi. Bu şekilde vatandaşlar, her gün 7 trilyon 659,8 milyar lira, her saat 319,1 milyar lira, her dakika da 5,3 milyar lira ceza yemiş oldu.
Cezalar kağıt üzerinde
Resmi veriler, kuralları pek takmayan vatandaşların, cezalar karşısında da aynı tavrı sergilediğini gözler önüne seriyor. 2002 rakamları, idari ve adli para cezalarının yüzde 53,4’ünün, trafik cezalarının yüzde 56.3’ününün, vergi cezalarının da yüzde 49’unun tahsil edilebildiğini ortaya koydu.
Geçen yıl 167 trilyon 303 milyar liralık trafik cezasının 94 trilyon 253 milyar lirası, 205 trilyon 851 milyar liralık idari ve adli para cezasının 109 trilyon 944 milyar lirası, 2 katrilyon 422 trilyon 708 milyar liralık vergi cezasının da 1 katrilyon 186 trilyon 879 milyar lirası yatırıldı.
Bu arada ekonomik kriz dönemlerinde vatandaşların cezalara karşı çok daha duyarsızlaştığı da gözlendi. Ceza tahsilatının düşük seyrettiği yıllar, krizin etkilerinin en fazla hissedildiği dönemler oldu.
1994 krizi sırasında yüzde 45,5 olan cezaların ödenme oranı, 1995’de yüzde 47,95’e çıktı. Aynı şekilde 1999 yılında yüzde 54,6 olarak belirlenen cezalardaki tahsilat oranı, 2000 yılında yüzde 54’e, 2001 yılında yüzde 52,8’e, geçen yıl ise yüzde 49,8’e geriledi.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:25
