KAYNAK : Haber Vitrini
Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği'nin (TSPAKB) yayınladığı aylık bültene göre, işlem hacmindeki yapı yıllar itibarı ile çok büyük değişiklikler göstermiyor. Toplam hacmin yüzde 91-92 civarında bir bölümü yerli yatırımcılar tarafından gerçekleştiriliyor.
1999 yılı sonu ile 2002 Haziran dönemi arasındaki 2.5 yılda yabancı yatırımcıların saklama bakiyesi 11,6 milyar dolar gerileme ile 3,7 milyar dolara düşerken, düşüşün 2,5 milyar dolarının net satıştan kaynaklandığı, 9,1 milyar dolarının ise portföylerindeki değer kaybına denk geldiği belirtildi.
Geçen senenin ilk altı aylık dönemine kıyasla yabancı kurumsal yatırımcıların aktivitesinde artış dikkat çekti. Yurtiçi kurumsal yatırımcıların payında ise düzenli bir artış görüldü. Sonuç olarak piyasanın likiditesini sağlayan, toplam hacmin yüzde 80'ine yakınını gerçekleştiren yurtiçi bireysel yatırımcı oldu.
YABANCI YATIRIMCILAR NET ALICI KONUMUNDA
Yabancı yatırımcılar 2001 yılından itibaren küçük miktarlarla da olsa net alıcı konumunda bulunuyor. Buna rağmen hisse fiyatlarındaki gerilemeyle portföylerinde önemli değer kayıpları oluştu.
Yabancıların portföy değerlerinin değişimine bakıldığında 2000 yılından itibaren zarar etmekte oldukları görüldü. 1999 sonu ile 2002 Haziran dönemi arasındaki 2.5 yılda yabancı yatırımcıların saklama bakiyesi 11,6 milyar dolar gerileme ile 15,3 milyar dolardan 3,7 milyar dolara düştü. Düşüşün 2,5 milyar doları net satıştan kaynaklandı. 9,1 milyar doları ise portföylerindeki değer kaybına denk geldi. Buna rağmen yabancı yatırımcılar halen hisse senetlerinin halka açık kısmının yarısını ellerinde bulunduruyorlar.
Yabancı yatırımcının ortalama olarak hisse senedini elinde tutma süresi 2001'de 169 gün iken 2002'de 230 güne uzadı.
Yerli yatırımcı ise 2001 yılında 14 günde bir portföy değiştirirken 2002'de 23 günde bir değiştirdi. Sonuçta, hem yerli hem yabancı yatırımcılar hisse senetlerini daha uzun elde tuttular, dolayısıyla daha az işlem yaptılar.
ÖZEL SEKTÖR KURUMLARININ KARI DÜŞTÜ
Hisse senedi işlem hacmi içinde, yılın ilk yarısında özel sektör aracı kurumların payı önemli ölçüde artarken, karları geriledi. Özel aracı kurumların payı yüzde 83.05'ten yüzde 88.28'e çıktı. İşlem hacminde kamu kurumlarının payında küçük bir gerileme oldu. TMSF bünyesindeki kurumlarda ise, gerileme daha belirgin seviyede gerçekleşti.
Karlılığa bakıldığında özel kurumların net kar içindeki paylarının yüzde 74.34'e düştüğü, kamu kurumlarının ise üç katına yakın bir artış kaydettiği görüldü.
Aktif büyüklüğüne göre sıralanan aracı kurumlarda, büyük kurumların hisse senedi işlem hacmi paylarının arttığı, orta ölçeklilerin paylarının hemen hemen aynı kaldığı, küçük aracı kurumların pazar paylarının ise gerilediği saptandı.
Aracı kurumlar hisse senedi işlem hacmine göre sıralandığında ilk on kurumun pazar paylarını yüzde 33'ten yüzde 39'a yükselttiği belirlendi. İlk 30 kurum geçen senenin ilk altı ayında işlem hacminin yüzde 65'ini gerçekleştirirken, bu senenin ilk altı ayında yüzde 74'ünü gerçekleştirir hale geldi.
Departman bazında işlem hacmi verileri incelendiğinde, yurtiçi pazarlama olarak nitelendirilen, aracı kurumların merkezlerinden gerçekleştirilen işlemlerdeki düşüş dikkat çekti. Bununla beraber şubelerden ve irtibat bürolarından yapılan işlemlerin payı şube sayısındaki artışa paralel olarak düzenli şekilde artıyor.
ARACI KURUMLAR KENDİ NAM VE HESAPLARINA İŞLEMLERİ AZALTTI
Internet üzerinden yapılan işlemlerin payı hızla artarken kurumsal yatırımcılar olarak nitelendirilen yatırım fonlarının ve portföy yönetimi bölümlerinin işlem hacimleri küçük bir artış gösterdi.
Dikkat çeken en önemli gelişme 2001'in ilk altı ayında yoğunlaşan kurum portföyü işlemlerinin 2002'nin aynı döneminde önceki yıllar seviyesine gerilemesi oldu. Yatırımcılarda olduğu gibi aracı kurumlar da kendi nam ve hesaplarına gerçekleştirdikleri işlemleri azalttılar.
Aracı kurumların şubelerinin sayısı artarken irtibat büroları ve acente şubelerinin sayısı azaldı. Şube sayısının artışında önemli bir etken, bir banka aracı kurumunun 26 tane acente şubesini kendi şubesine dönüştürmesi oldu. Acente ağındaki azalış ise ağırlıklı olarak TMSF bünyesine alınan bankaların acentelik sözleşmelerinin fesh edilmesinden kaynaklandı. Bununla beraber, yatırımcıya şube, irtibat bürosu ve acente şubeleri ile yaklaşık 3.600 fiziki noktadan ulaşılıyor.
YATIRIMCI SAYISI AZALDI
Tasarruflarını portföy yönetiminde değerlendiren yatırımcı sayısı gerilerken, kişi başına ortalama portföy değeri 105 bin dolardan 240 bin dolara çıktı.
2001 yılının ilk altı ayında aktif olarak portföy yönetimi hizmeti sunan 26 aracı kurum varken, 2002 yılının aynı döneminde bu sayı 30'a çıktı.
Aracı kurumlar tarafından yönetilen portföy büyüklüğü 2002 yılı Haziran ayı itibarı ile 435 milyon dolara ulaştı. Bu rakamın yüzde 59'u tek bir aracı kurum tarafından yönetiliyor.
Piyasanın genelinde bir gerileme gözlenirken, internet üzerinden yapılan işlemler hızlı bir artış gösterdi.
Internet üzerinden işlem hizmeti sunan aracı kurum sayısı 27'den 34'e çıktı. Internet üzerinden işlem yapabilecek potansiyel müşteri sayısı ise yüzde 74 artışla 502.833'den 876.488'e ulaştı. Fakat, aktif olarak işlem yapan müşteri sayısı potansiyel müşteri sayısı kadar artmadı. Internetten işlem yapan müşteri sayısı yüzde 49.04 artışla 321 bin 891'den 479 bin 733'e yükseldi.
2001'in ilk 6 ayında toplam müşterilerin yüzde 64'ü internet üzerinden en az bir işlem gerçekleştirmişken, 2002'nin ilk altı ayında bu oran yüzde 55'e geriledi. İşlem sayısı ile işlem hacmi karşılaştırıldığında, internet üzerinden işlem yapan müşterilerin küçük ölçekli yatırımcı olduğu görüldü.
İşlem başına ortalama hacim 2001/06 itibarı ile 8 milyon lira iken 2002/06 itibarı ile 949 milyon Lira olarak gerçekleşti.
Çağrı merkezi üzerinden işlem hizmeti sunan aracı kurum sayısı 11'den 14'e yükseldi. Çağrı merkezini kullanan müşteri sayısı da iki kat artışla bine çıktı. Yatırımcılar çağrı merkezi üzerinden işlem başına ortalama 2,4 milyar liralık hacim gerçekleştirdi. Internet müşterilerine nazaran çağrı merkezlerini kullanan müşterilerin ortalama işlem hacimlerinin 2,5 kat daha fazla olduğu kaydedildi.
MÜŞTERİLERE KULLANDIRILAN KREDİ MİKTARI DÜŞTÜ
Aracı kurumların müşterilerine kullandırdıkları kredi miktarı 30 Haziran 2002 itibarı ile bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14 gerileyerek 36 milyon dolara indi. Artan sözleşme sayısı nedeniyle potansiyel olarak kredi kullanabilecek müşteri sayısı büyürken, fiili olarak kredi kullanan müşteri sayısı azaldı.
TSPAKB verilerine göre toplam kredi sözleşmeli müşterilerin yaklaşık dörtte biri kredi kullanıyor. Kişi başına kullanılan kredi miktarı ise 5.900 dolardan 5.300 dolara geriledi.
Halka arz işlemlerinde, ilk altı ayda 3 adet proje tamamlandı. Bir seneden daha uzun süredir hiç aktivite olmayan halka arz piyasasında Şubat ayında gerçekleştirilen üç halka arzın ardından Temmuz ayında da bir halka arz yapıldı.
Şirket satın alma/birleşme işlemlerinde satış tarafındaki artış dikkat çekti. Bu işlemlerden 3 tanesi tamamlandı, 13 tanesinin ise süresi doldu.
Bu yılın ikinci yarısına devreden sözleşme sayısı 42 oldu.
BORSA DIŞI İŞLEMLER
19 Ağustos 2002 tarihinde işleme açılan Borsa Dışı Hisse Senedi Pazarı'nda 4 Ekim tarihi itibariyle, pazarda işleme açık 13 hisse senedinden 8'inde toplam 29,1 milyar lira tutarında işlem gerçekleşti. Pazarda işlem yapmak üzere 82 kurum başvururken 62 kurum emir girişi yaptı.
Sisteme girilen emir sayısı 14 bin 137 olarak gerçekleşti. En çok emir girilen hisseler, EGS Holding, Sabah Yayıncılık ve Medya Holding oldu.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 18:19
