YEŞİLÇAM'DA 'ÖRTÜLÜ REKLAM' TARTIŞMASI!..

Hollywood filmlerinde daha çok reklam var. Onlara neden ceza kesilmiyor?.

Önce 'G.O.R.A.', şimdi de 'Hırsız Var'... Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, filmlerde sponsor firmaların ürünlerinin görüldüğü kareler nedeniyle 'ceza kesmeye' devam ediyor. İlk kez 'örtülü reklam' yapıldığı gerekçesiyle dört milyon kişinin izlediği Cem Yılmaz'ın G.O.R.A.'sına 44 bin 975 YTL para cezası uygun gören kurul, şimdi de 'Hırsız Var' filmine 50 bin YTL'lik ceza kesti. Sponsor desteğiyle çekilerek Türk sinemasına kazandırılan filmlerin, sırasıyla ceza yemesi Yeşilçam'ı ayağı kaldırdı. Aslında Yeşilçam'ın kızmasının nedeni daha çok 'çifte standart' uygulamasına... Hiçbir Hollywood filmine ceza kesilmezken, Türk filmlerinin hedef alınması yapımcıların, "Neden biz?" diye sormasına sebep oluyor.

Danıştay'a başvuruda bulunarak 44 bin 975 YTL'lik cezanın kaldırılmasını isteyen 'G.O.R.A.'nın yapımcısı BKM'nin davası henüz sonuçlanmadı. Danıştay'dan 'örtülü reklam' ile ilgili karar çıkmamasına karşın ikinci bir Türk filmine daha 'örtülü reklam' cezası gelmesi dikkatleri 'Hırsız Var'ın yapımcısı MED Yapım'a çevirdi. Şimdi MED Yapım da, 50 bin YTL'lik para cezasının kaldırılması için Danıştay'a başvuruda bulunmaya hazırlanıyor.

Yeşilçam'daki yapımcılar, 'örtülü reklam' yapılamaz diyen söz konusu yasanın da yeniden gözden geçirilmesini istiyor. Hollywood yapımı filmlerde de pek çok ürünün görüldüğünü söyleyen yapımcılar, ilginç örnekler de veriyor. 'Hırsız Var' filminde Mehmet Ali Erbil'in masasındaki Sony dizüstü bilgisayarın markası görüldüğü için 50 bin YTL'lik ceza kesilirken, 'Closer' filminde Jude Law'ın masasındaki aynı marka dizüstü bilgisayarın markası görüldüğü halde bu filme ceza kesilmedi. Ayrıca 'Shall We Dance' filminde de Richard Gere'nin kullandığı bilgisayarın markası görülüyor ama bu filme de ceza kesilmedi.

Cezalı 'Hırsız Var'da Haluk Bilginer'in rol aldığı bir sahnede makyaj ürünleri markası Max Factor görülüyor. Ceza almayan John Travolta ve Uma Thurman'lı bir sahnede ise Domino's Pizza'nın kutusu görülüyor. 'Hırsız Var'ın ceza yemesine neden olan bir diğer sahnede ise Birol Ünel'in kullandığı cep telefonunun markasının görülüyor. Benzer bir sahne, ceza almayan 'Be Cool'da da yer alıyor; başrol oyuncularından Cedric'in elindeki cep telefonu açıkça görülüyor. İşte bir başka örnek: 'G.O.R.A.'nın 'örtülü reklam' yaptığı gerekçesiyle ceza yemesine neden olan sahnelerden birinde Tekel 2000 marka sigara paketi görülüyordu. 'Closer' filminde, Natalie Portman ile Clive Owen'lı sahnede de Marlboro Light görülüyor...

Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un 16 maddesi örtülü reklamın yapılamayacağını şu şekilde açıklıyor: Ticari reklam ve ilanların kanunlara, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır. Tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici reklam ve ilanlar ve örtülü reklam yapılamaz.

Yeditepe Üniversitesi'nde Ticaret Kanunu hakkında ders veren avukat Oğuz Müftüoğlu, filmlerdeki 'örtülü reklam' nedeniyle yapımcılara ceza kesilmesine şöyle yorum getiriyor: "Şu anda yürürlükte olan kanunda; örtülü reklam yapılması Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un 16. maddesinde yasaklanmıştır. Bu kanunun uygulanması için ilgili kurumlar görevlerini yerine getirmektedir. Yabancı filmlere neden ceza kesilmediği konusu ise yasadaki bir boşluktan kaynaklanmaktadır. Kanun yapıcılar 16. maddeyi tekrar gözden geçirmelidir."

/Mehmet Çalışkan - Sabah